De eerste indruk van een verkiezingsdag is zelden de juiste. De echte uitslag en vooral de consequenties ervan komen veelal later aan de oppervlakte.
Dat CD&V de voorbije gemeenteraadsverkiezingen heeft gewonnen, is een bewering die al zo boud is als de stelling, die zondagavond overal opgeld deed, dat de opmars van het Vlaams Belang is afgeblokt.
De Vlaamse christendemocraten hebben zich, ondanks de kartelvorming met N-VA, nog lang niet hersteld van de grote kladderadatsch die zich tussen 1999 en 2003 voltrok. In het beste geval heeft de partij van Vlaams minister-president Yves Leterme de lichte terugkeer van de voorbije regionale verkiezing kunnen consolideren. Doch om in 2007 Paars te breken, zal veel meer nodig zijn, zoals bijvoorbeeld het uitbouwen van een sterke electorale basis in de Vlaamse steden.
De Vlaamse liberalen betalen dan wel een prijs voor de interne verdeeldheid, maar die bleef binnen de perken. Want in de gemeenten waar hun Vlaamse en federale kopstukken werden uitgespeeld, ging de partij er vaak stevig op vooruit.
De stille winnaars van de gemeenteraadsverkiezingen zijn de Vlaamse socialisten. Zij versterken niet alleen hun stellingen in de steden, zij komen ook als de pijlers van Paars uit de schors en zij willen dat geweten hebben.
De manier waarop SP.A-voorzitter Johan Vande Lanotte in een gesprek met Knack zijn liberale coalitiepartners terechtwijst, laat daar geen twijfel over bestaan. Vande Lanotte positioneert zich hier zonder schroom als een patron van de federale regering en een ernstige kandidaat-premier. Hij lijkt ook vastbesloten, waar hij kan, de laatste restanten van Groen! op te ruimen.
De electorale salto van Patrick Janssens mag dan wel erg spectaculair ogen, of die op termijn ook rendabel is voor Antwerpen en de nieuwe coalitie, die bijeen moet worden geharkt, zal de komende maanden duidelijk worden.
Met zijn campagne heeft SP.A-burgemeester Janssens de aanhang van VLD en Groen! gedecimeerd. CD&V/N-VA kon op zijn strepen blijven, maar Vlaams Belang werd geen millimeter teruggedrongen.
Als het VB in Antwerpen al tot stilstand werd gebracht, is het maar de vraag of het optreden van de burgemeester en al het mediageweld van de afgelopen weken daarvan de oorzaak zijn, dan wel de vaststelling dat de partij in de metropool tegen haar sociologische grens botste.
In de rest van Vlaanderen is extreemrechts tot in de kleinste gemeenten doorgesijpeld. In een Brabantse gemeente als Vilvoorde, geleid door burgemeester Jean-Luc Dehaene, volgens de peilingen een van ’s lands populairste politici, een man ook met een groot nationaal en internationaal prestige, stijgt het VB, zoals in andere steden en gemeenten, tot ruim boven de 20 procent. Zelfs een stemmenkanon als Louis Tobback kon in Leuven de winst van VB niet afblokken.
Als de voorbije verkiezingen al iets aantoonden, dan wel dat Vlaanderen een verdeelde natie blijft. Een deel van de bevolking heeft politiek afgehaakt, ondanks het tapijt van peilingbommen dat door de media werd afgegooid, alle duiding van het Volksempfinden op de vele politieke praatprogramma’s, ondanks het somwijlen hartverwarmende muzikale vertoon van al die Fender Stratocasters op de 0110-concerten.
De stamgasten van de cafés op het Zuid en de bewoners van de statige Cogels-Osylei voor zich winnen, is voor Janssens een koud kunstje. De herovering van de buurthuizen van Hoboken en Deurne, waar een nurks volk zit dat van de meeste zo niet alle politieke communicatiekanalen afgekoppeld leeft, dat is van een heel andere orde. Antwerpen bekeken vanuit café Hopper ziet er immers anders uit dan bekeken vanuit een OCMW-woning in Hoboken.
Om de verdoolde kiezers te overtuigen en terug te winnen, zal Patrick Janssens een eendrachtige partij nodig hebben en zal hij een beroep moeten doen op aanverwante sociale bewegingen en hun vrijwilligers.
Denken dat die opdracht buiten de politiek om, met de hulp van marketeers, te klaren valt, is een illusie.
door Rik Van Cauwelaert
