De huwelijksbeeldspraak bleef dit keer achterwege. Anders dan met de NCD, was de overstap van een aantal Spirit-mensen naar de VLD snel beklonken. Wat overblijft van Spirit, wil er tegen beter weten in niet mee ophouden.
Er komt dus schot in de verruimingsstrategie van VLD-voorzitter Karel De Gucht. Ex-Spiritisten Patrik Vankrunkelsven, Vincent Van Quickenborne en Margriet Hermans bekennen zich deze week formeel tot de VLD. De VLD moet in 2003 de grootste partij in Vlaanderen worden, en aangezien de groeimogelijkheden ter rechterzijde beperkt zijn, helpen alle beetjes aan de linkerkant. Van enkele andere potentiële nieuwkomers, zoals de eeuwig in tweestrijd verkerende Fons Borginon, had De Gucht afgelopen maandagavond nog geen bevestigend telefoontje ontvangen.
Met de ‘zeer liberale’ intentieverklaring, die de samenwerking met de links-liberalen van Spirit inhoudelijk moet onderbouwen, is de VLD-voorzitter erg in zijn nopjes. Maar ook voor Vankrunkelsven en co bevat die verklaring fraaie beloften. Te denken valt aan het pleidooi voor een ‘vooruitstrevende politiek’, aan de sterke sociale accenten of aan het omvangrijke pakket bevoegdheden dat de liberalen in een volgende regeerperiode naar Vlaanderen zeggen te willen overhevelen.
Dat Bert Anciaux hem vorige week van politiek cynisme beschuldigde, raakt volgens De Gucht kant noch wal. Als iemand de afgelopen jaren veelvuldige gesprekken heeft aangeknoopt met politici uit andere partijen, is het uitgerekend Anciaux. De Gucht heeft in ieder geval nooit veel geheim gemaakt van de manier waarop hij de samenwerking tussen Spirit en VLD zag. Op de lijsten van de VLD zijn de verkiesbare plaatsen, door de komst van de NCD, stilaan peperduur geworden. Voor de VLD is het dus uitgesloten alle 17 parlementsleden van Spirit – gesteld dat ze dat zouden willen – een mooie politieke toekomst te waarborgen.
Op 6 mei vond er overigens, op verzoek van Spirit, een gesprek plaats tussen de VLD-top en een Spirit-delegatie over een eventuele samenwerking. Het eerste van de reeks gesprekken in de tour de parti die Spirit had gepland, met het oog op een evaluatie van de eigen toekomst eind juni. Een paar dagen later liet Bert Anciaux zich echter tegen Patrick Dewael ontvallen ‘nooit VLD’er te zullen worden’. Resultaat: bij de VLD begrepen ze er niets meer van. Bij Spirit leidde de vroegtijdige outing van Anciaux tot rumoer achter de schermen.
ZELFOVERSCHATTING
Het ophefmakende interview van Bert Anciaux op 14 mei in Het Laatste Nieuws kan dus geen complete verrassing zijn geweest. De enige echte verrassing betrof de manier waarop Anciaux zijn voorkeur voor de SP.A beargumenteerde. Met name het nieuwe inzicht van de populaire minister dat, ten gevolge van het recente succes van uiterst rechts in de buurlanden, alle andere partijpolitieke afwegingen moeten wijken voor een urgentere missie: een grootscheepse operatie ‘red de volksbuurten’. Maar daarover ging de opwinding niet.
Dat Anciaux die koerswijziging niet eerst met de partij had doorgepraat en Spirit op eigen houtje aan de SP.A had aangeboden, was wat de rest van het partijbestuur in het verkeerde keelgat schoot. Het vervolg is bekend: de partijtop forceerde een stemming over de vraag of Spirit in 2003 alleen en ongebonden aan verkiezingen moest deelnemen. Voor degenen die nooit in Spirit als zelfstandige partij geloofd hadden, was dit het geschikte moment om de biezen te pakken.
Uit de overspannen reacties van de partij op het voorstel van haar prijsbeest spreekt nogal wat zelfoverschatting. Stemmenkanon Bert Anciaux naar de SP.A volgen, is voor heel wat overblijvende Spirit-mandatarissen immers de enige hoop om politiek te overleven. Als zelfstandige partij is Spirit kansloos. Overigens berust de meerderheid die er in het inmiddels befaamde wegrestaurant van Carestel voor koos om op eigen kracht door te gaan, op niets meer dan een rekentruc. Er waren meer voor- dan tegenstanders van een alliantie, maar de stemmen van de eersten lagen over verschillende alliantiepartners verspreid. Alleen door de voorstanders niet samen te tellen en dus door de grote verdeeldheid in haar partij te exploiteren, kon partijvoorzitster Annemie Van de Casteele de stemming in de gewenste richting doen kantelen. Dat de leden afgelopen zaterdag die keuze voor een onafhankelijke koers massaal bevestigden is, dat weten we sinds het VU-debacle, normale partijpsychologie.
Te vrezen valt dat het Spirit net als de VU zal vergaan. De groep bijeenhouden is ondoenbaar gebleken, de deconfiture is bijna volledig. Blijven twee scenario’s over: of de groep valt eind juni al uiteen, na de naar verwacht desastreuze opiniepeiling in La Libre Belgique. Of Spirit trekt in 2003 alleen naar de verkiezingen, om dan kopje onder te gaan. Waarna Anciaux zich met een aantal getrouwen alsnog bij de SP.A aansluit.
Han Renard
