In zijn nieuwe boek Opgelicht maakt Tom De Meester — energiespecialist van de PVDA — brandhout van de vrijmaking van de energiemarkt.

‘De vrijmaking van de energiemarkt in Europa is sinds 2007 volledig afgerond. De concurrentie zou energie goedkoper maken, maar de naakte cijfers tonen aan dat dit dik tegenvalt’, zegt Tom De Meester, een historicus die zich in korte tijd op de studiedienst van de PVDA heeft ontpopt tot een gezagvol energiedeskundige. ‘Op dit ogenblik is zeventig procent van de energieverkoop in Europa in handen van zeven energie-conglomeraten. Ik noem ze de zeven zusters.’

De Meester kiest in zijn boek duidelijk positie. ‘Energie is een basisbehoefte die je niet in handen van multi-nationals kunt laten. Maar dat recht is verkwanseld door de regeringen van Guy Verhofstadt (Open VLD). Alle partijen zijn toen mee gestapt in het verhaal van een geliberaliseerde energiemarkt. In dat harde spel heeft ons land alle essentiële hefbomen uit handen gegeven. Dat heeft geleid tot een duopolie van twee Franse energieconcerns, GDF Suez/Electrabel en EDF/Luminus. Het gevolg is dat een gemiddeld gezin in België voor zijn energiefacturen jaarlijks 2300 euro klaar moet houden. Dat is een flink maandloon. De consument wordt gegijzeld.’

Overheden en particuliere gebruikers proberen de energiekosten te drukken met groepsaankopen. De Meester: ‘De vaak bescheiden korting die zij dan gedurende een jaar krijgen, wordt daarna dubbel en dik terugverdiend. Een initiatief dat in se goed lijkt, mondt zo uit in volksverlakkerij.’

De Meester somt vijf structurele maatregelen voor de korte termijn op: een btw-verlaging van 21 naar 6 procent; de verplichting voor leveranciers om één standaardtarief aan te bieden; slechts één prijswijziging per jaar, met grendels op een verhoging; een betere dienst-verlening met klantenkantoren in elke provincie; één overheidsleverancier voor gezinnen.

Op langere termijn schrijft De Meester zich in voor de ‘energierevolutie’ die onder meer Greenpeace bepleit. Investeringen in hernieuwbare energie (wind, zon en aardwarmte) kunnen tegen het midden van deze eeuw leiden tot ‘honderd procent groene stroom’, meent de PVDA-expert.

‘Met de huidige vrije energiemarkt zal dat echter niet lukken. Om hun winsten te maximaliseren, leggen de zeven zusters hun centrales weer massaal aan een CO2-uitstotend steenkoolinfuus.’ De Meester wordt sterk geïnspireerd door het voorbeeld van een groeiend aantal Duitse steden, die met eigen en democratisch gecontroleerde bedrijven de energievoorziening voor hun inwoners overnemen van de grote concerns.

Tom De Meester, Opgelicht – De energiezwendel van Electrabel en co., uitgeverij Epo, 246 blz.

Patrick Martens