In de Nederlandse grensstreek woedt een oorlog tussen ‘criminele motorbendes’. De cel Highsider van de federale politie is beducht voor een clash in België: ‘Ik verwacht ook hier een bikersoorlog. De toestand is zorgwekkend. Nooit waren er zo veel criminele motorbendes en nooit waren er meer leden. Zeker meer dan duizend.’
Het miezert in de velden langs de Nederlandse grens. In een afgelegen huis, verdoken in het groen, is het clublokaal van een plaatselijke motorclub gevestigd. Op de deur staat iets onvriendelijks onder de tekening van een doodshoofd. Achter een hek blaft een grote hond die schijnbaar graag iemand bij de keel zou pakken. Zijn baasje, een klein mannetje met veel tattoos, komt op zijn sloffen naar buiten. Hij vertelt geestdriftig over het motorfeest dat hij en zijn maten in de zomer organiseren en waarvoor elke publiciteit welkom is. Maar wanneer er een vraag gesteld wordt over de Hells Angels, waaraan hij nauw gelieerd is, klapt hij dicht. ‘Hier in België zijn het nog brave bikers’, zegt hij, en gaat weer naar binnen. ‘Allemaal hysterie van de media.’
’s Middags trekt de hemel open boven Maasmechelen. In het centrum is de Shark gesloten, een klein cafeetje met een reclamebord van Jupiler op de gevel. Het is het clubhuis van de Outlaws. Volgens de buurt zijn het ook hier ‘brave bikers’. Iemand zegt dat de ‘president’ enkele straten verder woont. Al van enige afstand hoor je het gepruttel van een Harley-Davidson. Het ruikt er naar olie en benzine. Op de oprit staat een dozijn Harleys te blinken onder een afdakje. Een Oldsmobile onder een tentzeil. Een pisbak tegen de betonnen schutting. In de garage is de president in een catalogus van onderdelen en accessoires aan het kijken. Hij draagt een mouwloos jack over zijn indrukwekkende, getatoeëerde torso. Maar hij heeft een zachte stem, een verlegen oogopslag en een gekwelde gezichtsuitdrukking.
Dit is het enige wat de president van de Outlaws te antwoorden heeft: ‘Ik geef geen interview over de clubs, maar ik kan u wel zeggen dat het beeld helemaal fout is. De burgemeester wil hier nu de motorclubs verbieden, terwijl hij zwijgt over de échte zware misdaad in de streek. Hij verbiedt hier al twee jaar onze activiteiten. Hij verbiedt zelfs Rommelrock omdat er heavy metal gespeeld wordt, maar organiseert zelf een muziekfestival. Dat is discriminatie. Als er enkele bikers naar de gemeenteraad gaan, die openbaar is, zegt hij dat hij geïntimideerd wordt. Als er enkele jongens naar het Bal van de Burgemeester gaan, zegt hij dat hij bedreigd wordt, ook al heeft hij hen zelf een uitnodiging gestuurd. Natuurlijk is het hem om stemmen en publiciteit te doen. Wat mogen de jongens hier nog wél? Gaat hij straks ook het voetbal verbieden? Als de emblemen verboden worden, trekken de bikers er wel een vestje over. Maar ze blijven rijden.’
Nog enkele straten verder in Maasmechelen is er de voormalige bandencentrale Burnout op het industrieterrein. Daar werden in mei 2011 drie brothers van de Outlaws doodgeschoten door een Hells Angel. Het waren de maten van de president. Eind vorig jaar stierf nog een Outlaw in zijn cel, zelfmoord. De Burnout is nu Auto Center Kella geworden. ‘Voor diagnose, herstel en onderhoud.’
Het bal van de burgemeester
Door de straat langs het gemeentehuis van Maasmechelen tuft een groepje motorrijders met jekkers die stijf staan van de stickers en de badges. Burgemeester Raf Terwingen (CD&V) heeft zelf een grote BMW K 1100, ‘zo’n oude bak waar destijds de zwaantjes bij de rijkswacht mee reden’. Hij doet soms een toertje op zondag en maakt met vrienden elk jaar een rondrit door het Eifelgebergte. Hij kent zelf de presidenten van de Outlaws en de Hells Angels: ‘Twee jongens van mijn leeftijd. Ik zat met hen in de kleuterschool.’ De president van de Hells Angels was tevens baas van de Burnout. ‘Ik heb ook twee van de drie slachtoffers goed gekend. Het was een enorme klap voor de gemeenschap. Ik was zelf uitgenodigd op de receptie op de avond van hun dood.’
Verschillende notabelen van Maasmechelen waren naar de openingsreceptie van de Burnout gegaan. Wat later kwamen ook de bikers van de Outlaws aan. Zij hadden al jaren een afdeling of ‘chapter’ in Maasmechelen en konden niet verkroppen dat de Hells Angels op hun territorium kwamen. Het liep fataal voor hen af. Na de schietpartij braken de Hells Angels helemaal door in Limburg: er werden drie chapters erkend, meer dan in andere provincies. En ook de dader, die dertig jaar gevangenisstraf kreeg, werd meteen na de moorden gepromoveerd tot full member. Toen het vonnis in februari werd uitgesproken, stond een massa bikers op het plein in Tongeren te roepen: ‘Angels Forever. Forever Angels.’
In Maasmechelen huizen nu drie motorbendes op een zakdoek bij elkaar. De Outlaws Stateline in café Shark. De Hells Angels Eastborder in Rekem, aan de rand van het dorp, in een rijhuis dat gehuurd wordt onder de schuilnaam vzw Caféracers. En de Nederlandse Satudarah MC, in een duiventil in Boorsem. Satudarah is een multiculturele motorclub met Molukse roots, die in een paar jaar tijd vele tientallen chapters opgericht heeft. ‘De rivaliteit leidt soms tot kleine schermutselingen in cafés’, zegt burgemeester Terwingen. ‘Er waren ook al intimidaties tijdens verschillende gemeenteraden en op het Bal van de Burgemeester. En we weten dat ze soms wapens hebben. Dus moet ik rekening houden met het objectieve én subjectieve veiligheidsgevoel van mijn bevolking.’
Dat doet hij door een vorm van ‘gewapend bestuur’ in te voeren, net als zijn collega Marino Keulen (Open VLD) van Lanaken, die altijd herhaalt ‘dat de clubs een dekmantel zijn voor drugshandel, afpersing en prostitutie’. Al in 2013 verbood burgemeester Terwingen alle publieke activiteiten van de motorclubs en vaardigde hij een samenscholingsverbod uit. Hij verbood het traditionele festival Rommelrock omdat er metalbands optreden. En hij liet de politie en gemeentelijke diensten zo veel mogelijk controles uitvoeren. ‘De beklemmende vraag die hier na de moordpartij bleef hangen, was of en wanneer de Outlaws zouden terugslaan’, zegt de burgemeester. ‘Maar er is nog geen revanche geweest. Het bleef hier al bij al nog vrij rustig.’
Het waterbedeffect
De spanning nam de voorbije maanden echter toe omdat de situatie aan de overkant van de grens, in Nederlands Limburg, naar een kookpunt ging. Toen vorig jaar de Bandidos zich daar kwamen vestigen, op een al verzadigde markt, is er een bikersoorlog begonnen, die gepaard gaat met aanslagen, schietpartijen, brandstichtingen en bedreigingen. Sinds de burgemeester van Kerkrade het clubhuis van de Hells Angels sloot, moet hij onderduiken en permanent beschermd worden. Ook andere gemeenten sloegen alarm na zware incidenten. De minister van Justitie beloofde krachtdadig op te treden. Twee weken geleden werden er bij een reeks huiszoekingen bij Bandidos, ook in België, twintig mensen opgepakt en grote voorraden drugs en wapens in beslag genomen.
In Duitsland vond eerder dit jaar al een grootschalige operatie plaats, niet ver van de Nederlandse en Belgische grens, en werd de motorclub Satudarah zelfs buiten de wet gesteld, op basis van een wet tegen neonazigroepen. Ook in Nederland wil men nu naar een verbod gaan. In België vraagt Raf Terwingen, als volksvertegenwoordiger, de regering eveneens om in te grijpen: ‘Ik vind dat de motorbendes ook hier radicaal verboden moeten worden als criminele organisaties. Als dat nu niet mogelijk is, moet het wettelijk kader maar aangepast worden. En op plaatselijk vlak moeten de betrokken gemeenten financiële en logistieke steun krijgen om het probleem aan te pakken.’
Hij is zelf nog niet bedreigd, maar bereidt zich voor op het ergste: ‘Ik verwacht ook hier een bendeoorlog. De signalen van de politie wijzen op gevaar. Dat is het waterbedeffect. Als de druk in Nederland en Duitsland zo wordt opgevoerd, zal het probleem zich naar België verplaatsen. Waarom is er die concentratie in de grensstreek? Omdat daar ook de drugsmarkt geconcentreerd is, een miljoenenbusiness.’ In april had hij daarover al een vergadering met de burgemeester van Ravels, waar de motorbende No Surrender MC uit Tilburg een clubhuis net over de Belgische grens heeft geopend. Daar werd de president eerder dit jaar in de nek geschoten, vermoedelijk een intern conflict. Ook op andere plaatsen zakken de Nederlandse clubs af naar de grensstreek.
U spreekt over een criminele miljoenenbusiness, maar in uw gemeente huizen de motorbendes in een duiventil en een oud cafeetje?
RAF TERWINGEN:(lacht) Ja, de bikers houden er geen rijkelijke levenswandel op na, dat klopt. Ik denk dat sommige jongens gewoon door het stoere imago aangetrokken worden, zonder te beseffen dat het om een criminele organisatie gaat. Het is een sluipend gif. Bij de Bandidos werden vorige week zelfs vijf raketlanceerders aangetroffen. Laat ze elkaar afmaken, zeggen sommigen. Maar dan nog dreigt er collateral damage. Reden te meer om ook deze zomer activiteiten te verbieden, als er aanvragen binnenkomen.
Dat is discriminatie volgens de bikers, want uw eigen festival en het Bal van de Burgemeester mogen wel doorgaan.
TERWINGEN:(zucht) Het bal ga ik niet verbieden, nee. Vorig jaar kwamen er drie, vier Outlaws en ééntje van Satudarah opdagen. Ik stond met mijn vrouw aan de ingang handen te schudden, en ineens staan ze in vol ornaat voor mijn neus. Oké, iedereen is welkom, maar ik kan u verzekeren dat de spanning te snijden was en dat het niet fijn was voor mijn entourage. Sindsdien maakt mijn familie zich zorgen.’
Old ladies
Toen de Hells Angels in 1997 in België neerstreken en in Gentbrugge hun eerste chapter erkenden, werd tegelijk de cel Highsider opgericht, die nu nog altijd actief is bij de federale gerechtelijke politie. Vroeger waren er vijf speurders, nu nog slechts twee, ondanks de groei van de motorbendes. Ze blijven om veiligheidsredenen altijd anoniem, dragen bivakmutsen tijdens politieacties, en vermelden hun naam nooit in processen-verbaal. ‘Tijdens huiszoekingen bij Hells Angels heb ik al foto’s van mezelf aangetroffen’, zegt een ervaren speurder. ‘En een kind van een collega reden ze achterna terwijl ze hun middelvinger opstaken. Dus best voorzichtig blijven.’
Ook deze expert, die het milieu al sinds 1997 volgt, is beducht voor wat komen gaat: ‘De toestand is zorgwekkend. Ook hier is vroeg of laat een bendeoorlog niet uit te sluiten. Er is de voorbije jaren een explosieve groei geweest. Nooit waren er zo veel criminele motorbendes en nooit waren er meer leden. Zeker meer dan duizend, als we de officiële supportclubs meetellen.’ De cel Highsider volgt nu zeven organisaties. De Amerikaanse grote drie: Hells Angels, Outlaws en Bandidos. De uit Groot-Brittannië overgewaaide Blue Angels. De twee rijzende sterren uit Nederland: Satudarah MC en No Surrender MC. En vorig jaar zijn ook de Mongols, nog een beruchte Amerikaanse club, in de Ardennen neergestreken. Samen tellen ze nu minstens veertig chapters, en er komen er elk jaar nog bij.
Een chapter heeft gemiddeld tien volwaardige leden, die de full colours mogen dragen. Daarnaast zijn er nog de hangarounds en prospects, die meer dan een jaar ‘stage’ moeten lopen en de vuile klussen opknappen. Bovendien hebben de zeven grote motorbendes nog eens tientallen supportclubs, zoals de Red Devils voor de Hells Angels, de Black Pistons voor de Outlaws, de Diabolos voor de Bandidos en de Blue Skulls voor de Blue Angels. ‘En dan zwijgen we nog over de honderden andere motorclubs die gedwongen worden om kamp te kiezen, want anders mogen ze geen MC oprichten of emblemen dragen’, zegt de speurder van Highsider. ‘Zeker 80 procent van alle clubs is aan een motorbende gelieerd. Slechts weinige clubs slagen erin een neutrale status te behouden.’
Alleen mannen die 21 jaar zijn en een Harley hebben kunnen lid worden, maar slechts op uitnodiging en na een unanieme beslissing van het chapter. De meesten zijn al van middelbare leeftijd. Bij de Hells Angels zit zelfs een krasse zeventiger. Het lidgeld bedraagt 50 tot 100 euro per week, en ook de emblemen zijn peperduur. Vrouwen kunnen geen lid worden, maar worden vaak gebruikt bij criminele activiteiten en contrastrategieën, aldus Highsider. Op hun websites zie je een overdosis babes. Sommige vrouwen dragen shirts met opschriften zoals Property of Bandidos. ‘Zogenaamde old ladies zijn vrouwen die toebehoren aan een lid van de club. Andere vrouwen, die bereid zijn zich te prostitueren of met verschillende leden relaties hebben, worden sheep genoemd.’
De lustige fietsers
Nieuw is dat er nogal wat ‘overlopers’ zijn, wat de rivaliteit nog opdrijft. De beruchte president van de Bandidos in Sittard, die vorige week in onderbroek werd opgepakt, is een ex-chef van de Hells Angels. Vooral bij No Surrender MC zitten veel ex-Angels. Vroeger bleven de old school bikers levenslang loyaal aan hun club. ‘Wie in bad standing ontslagen wordt, kan de bescherming van een andere club goed gebruiken’, zegt de speurder van Highsider. ‘Dan moet je niet alleen je colours en je motor afgeven, maar ook de clubsymbolen die op je lijf getatoeëerd zijn. En dat gebeurt soms door er het strijkijzer op te zetten. Als afscheid krijg je tot slot nog een pak slaag van de hele club.’
Een van de ergste redenen voor ontslag of represailles blijft het schenden van de zwijgplicht, de omerta. Nooit mag er over clubzaken gepraat worden, met geen woord. Zelfs wanneer ze tijdens het recente assisenproces in Tongeren met zware boetes bedreigd werden, hielden de bikers de lippen stijf op elkaar. Maar blijkbaar had de president van het Hells Angels chapter Genk – op papier vzw De Lustige Fietsers – toch nog iets té veel gezegd, want meteen na zijn getuigenis werd hij in bad standing ontslagen. ‘Hij heeft geluk dat hij nog in de gevangenis zit. Ik heb clubleden gekend die door de politie verhoord werden en de volgende dag een kopie van hun verhoor aan de club moesten voorleggen. Om daarna in elkaar geklopt te worden.’
Wel tachtig procent heeft een strafblad, schat de speurder. Waaruit bestaan hun criminele activiteiten dan wel? ‘Alles wat geld opbrengt. Hoofdzakelijk productie en handel in drugs, maar eigen druggebruik wordt afgeraden. Zwendel in gestolen motorfietsen en onderdelen. Afpersing of racketeering. Seksindustrie. Wie individueel misdrijven begaat, moet toestemming vragen aan de president en een deel van de opbrengsten afstaan.’ Daarnaast is er de criminaliteit van het fysieke geweld, waarvoor ze desnoods wapens gebruiken. ‘Vooral op motorevenementen pronken ze met veel machtsvertoon, ook om zo nieuwe leden aan te trekken. Dan dreigt er altijd een clash.’
Net als in Nederland zijn in België alle pogingen mislukt om hen als criminele organisatie of privémilitie te veroordelen. ‘Veel leden worden wel individueel veroordeeld, maar meestal met lichte straffen’, zegt de speurder van Highsider. Na een zware confrontatie in Assenede konden ze alle daders voor de rechter brengen, maar ze kwamen er vanaf met 40 uren werkstraf, een lachertje voor de bikers. ‘Zo voelen ze zich ongenaakbaar.’ Daarom is ook de federale politie nu overgeschakeld op de ‘bestuurlijke aanpak’, die in een brochure aan de plaatselijke diensten wordt voorgesteld. ‘Hen onderwerpen aan strenge voorwaarden en controles, op alle vlakken, lijkt op korte termijn de beste manier om hen het leven zuur te maken.’
Angels tegen allen
In Maasmechelen volgden de Outlaws vorige week braafjes de gemeenteraad als vanouds. Het bestuur voelde zich ‘geintimideerd’. De volgende dag werd er op het kabinet van Binnenlandse Zaken geluisterd naar het relaas van Raf Terwingen met zijn waterbed en Marino Keulen met zijn dekmantel. Het besluit van het overleg was dat het lidmaatschap van een criminele motorbende strafbaar zou worden gesteld, als dat al wettelijk mogelijk zou zijn, en dat er meer politie naar de betrokken gemeenten zou gaan.
Waren jullie betrokken bij de grote Nederlandse politieactie in Nederlands-Limburg en Vlaanderen?
SPEURDER: (zucht) Nee, we waren niet vooraf ingelicht en hebben achteraf geen feedback gekregen, wat toch raar is. De internationale samenwerking staat nog niet op punt, toch niet wat de politie betreft. In Nederland zijn de problemen drie jaar geleden ontstaan, toen Satudarah MC aan zijn internationale expansie begon en het tot een breuk kwam met de Raad van Acht. Daarin beslisten de grote motorbendes samen wie erbij mocht en wie niet. En toen dan ook nog de Bandidos een chapter in Sittard openden, was het oorlog.
Bij de Great Nordic Biker War vielen elf doden in Scandinavië. In Amerika waren er onlangs negen doden bij een clash in Waco. Is zoiets hier mogelijk?
SPEURDER: We hebben geen glazen bol. Maar ik verwacht wel een bikeroorlog in België, en wel om drie redenen. Ten eerste om hun territorium af te bakenen, nu de markt verzadigd is en nu Nederland en Duitsland de druk opschroeven. Ten tweede moet de criminele koek onder meer spelers verdeeld worden, wat vaak tot extreem geweld leidt. En ten derde hebben de Outlaws nog altijd een rekening te vereffenen met de Hells Angels. De basis van de spanningen in binnen- en buitenland is dat de Angels hun alleenheerschappij zijn kwijtgespeeld. Het is nu de Angels tegen de rest.’
DOOR CHRIS DE STOOP
‘Zeker 80 procent van alle motorclubs is aan een criminele motorbende gelieerd. Slechts weinigen kunnen hun neutrale status behouden.’
Na de moordpartij braken de Hells Angels helemaal door in Limburg: er werden drie chapters erkend, meer dan in welke provincie ook.
