Frankrijk ’98 loopt op zijn einde, en is zeker financieel een succes zonder weerga. Helaas.
Kunt u zich de periode herinneren toen België meedeed aan deze wereldbeker? Dat is een eeuwigheid geleden, maar diezelfde wereldbeker waaraan ook de Belgen deelnamen, is nog altijd bezig. En potverdekke, wij zullen eens iets zeggen: het zal ons spijten als hij voorbij is. Drie weken lang, nee vier met de aanloop erbij, heeft hij op onze zenuwen gewerkt. Maar nu worden wij enthousiaster met de dag. Prachtige sport, voetbal. Lekker gemeen ook.
Aardig is bijvoorbeeld, dat men nooit vooraf weet welke spelregels er gehanteerd worden. Neem nu een tenniswedstrijd. Stel dat de speler die serveert, dit niet doet vanop de achterlijn, maar dat hij naar het net stapt, en daar zijn tegenstander met een onverwachte smash te grazen neemt. Het komt ons voor dat de scheidsrechter dit niet zou tolereren.
Heel anders gaat het er toe in het voetbal. Het reglement bijvoorbeeld, stipuleert in regel 12 (Fouten en ongepastheden) het volgende:
“Met een directe vrijschop of een strafschop wordt de speler bestraft die1 van de 9 volgende fouten begaat:
a) een tegenstrever een trap geven of trachten te geven;
b) een tegenstrever doen vallen of trachten te doen vallen met behulp van de benen (voetje lichten) of door zich vóór of achter hem te bukken;
c) op een tegenstrever springen;
d) een tegenstrever aanvallen op een geweldige of gevaarlijke manier;
e) een tegenstrever die geen obstructie begaat langs achteren aanvallen;
f) een tegenstrever slaan of trachten te slaan en naar of op hem spuwen;
g) een tegenstrever vasthouden;
h) een tegenstrever duwen;
i) de bal met de hand of met de arm spelen (dit geldt niet voor de doelverdediger binnen het eigen strafschopgebied).”
Bovendien bepaalt datzelfde artikel 12 in paragraaf D:
“Een speler zal van het speelveld verwezen worden indien hij zich, naar het oordeel van de scheidsrechter
n) schuldig maakt aan gewelddadig optreden of aan ruw spel;
o) beledigende of onbehoorlijke taal spreekt;
p) zich opnieuw onbehoorlijk gedraagt na een waarschuwing opgelopen te hebben.
DE TACKLE WERD IN ERE HERSTELD
Dat alles is duidelijk genoeg, niet? Wel, vier weken lang hebben wij niets anders gezien dan truitjetrek, elleboogstoten, wurggrepen en armklemmen, en dit alles zonder dat er tegen is ingegrepen. Ja, zo nu en dan was er een arbiter die het te gortig vond. Een enkeling floot penalty. De fout op Tore-Andre Flo in Brazilië – Noorwegen. Of die van Stam tegen Jugovic in Nederland – Joegoslavië. Maar die scheidsrechters werden door de verenigde voetbalfamilie uitgespuwd: “Voor zo een klein foutje geef je toch geen strafschop.”
Volgens Dennis Bergkamp tonen al die vanuit alle mogelijke hoeken geschoten close-ups, niet eens de helft van de begane fouten. Zijn eigen trap op de borstkas van Mihajlovic zat in elk geval in de helft die wel werd getoond. Voor gelijkaardige maar lichtere overtredingen, werden eerder de Fransman Zinedine Zidane en de Engelsman David Beckham wel uitgesloten. Dit is niet meer ernstig. Ook Bergkamp had rood moeten krijgen, had dus niet mogen aantreden tegen Argentinië, had de kopbal niet kunnen geven waaruit Kluivert scoorde, en had zelf niet de mooiste goal van het toernooi kunnen maken.
Het leuke van voetbal is dat niemand zich daar iets van aantrekt. Zo vielen van in de achtste finales weer de moorddadigste tackles langs achteren te bewonderen, meestal niet eens bestraft met geel. Wetende wat er allemaal over die tackle is gezegd, is dat om de muren op te lopen. En het zijn de beste scheidsrechters, die de strenge selectie na de eerste ronde overleefd hebben, die vrolijk de andere kant opkijken.
Van in de achtste finales zijn de arbiters ook echt de uitslag van een wedstrijd beginnen te beïnvloeden. De uitsluiting van Christian Wörns in Duitsland – Kroatië was uiteraard terecht, men moet al Duitser zijn om dat te ontkennen. Maar het onrechtvaardige was dat de Noorse scheidsrechter Rune Pedersen, mits hij het reglement had gerespecteerd, er voordien al minstens drie had moeten uitsturen.
We hebben hier dus te maken met een sport waarin aan de lopende band de regels worden overtreden, en waarin de jurering totaal inconsequent verloopt. Men zou verwachten dat de verantwoordelijken zich in crisisberaad terugtrekken, om maatregelen te bedenken tegen deze fundamentele dysfunctie. Neen.
Zijn vanaf de achtste finales ook de slechtste matchen aangenaam om volgen, dan blijft die eerste ronde een verschrikking. Zeker met tweeëndertig landen. Achtenveertig matchen hebben we gehad, om zestien ploegen, waarvan iedereen van tevoren wist dat ze eruit zouden gaan, naar huis te sturen. Laat daar één of twee verrassingen bij zijn, dat is niet voldoende om achtenveertig keer negentig minuten goed te praten.
Maar van die overladen eerste ronde geraken we nooit meer verlost. Want helaas is hij voor de Fifa, de organisatoren, en de deelnemende landen een regelrechte goudmijn. En hoe meer landen er deelnemen, des te meer goud. De Fifa rekent voor Frankrijk ’98 op een winst van rond de twaalf miljard Belgische frank. Dertig tot veertig procent meer dan vier jaar geleden. En het kan nog beter. Over vier jaar moet de opbrengst van de televisierechten drie tot vier keer meer bedragen dan nu. En ook de opbrengsten van de wereldwijde merchandising, die nu al als een trein heeft gelopen, gaan naar de sterren schieten.
De ellende is dat iedereen er bij wint. België, dat in de internationale pers op niet één woord van waardering kon rekenen, is met een miljoen of honderd naar huis teruggekeerd. Daar moeten kosten af, maar een dikke winst blijft er zeker. De sponsors, ook van een team dat het slecht doet, hebben weken lang een return voor hun investering die ze op geen enkele andere manier bereiken.
Het wordt dus nog erger, die eerste ronde. Binnenkort wordt ongetwijfeld het eerste plan gelanceerd om achtenveertig ploegen tot de eindronde toe te laten. Plus een herkansingspoule voor alle verliezers. Fifavoorzitter Sepp Blatter verklaarde, op een van zijn vele persconferenties in Parijs, dat hij het WK tot vier weken zou willen beperken. Geloof hem niet. Blatter is een Zwitser.
NEDERLAND HEEFT SLECHT GESPEELD
Mag die eerste ronde wat ons betreft worden geschrapt, dan moeten de volgende twee elementen absoluut behouden worden: enerzijds de bondscoaches, en anderzijds de aspirant-bondscoaches. Meer bepaald: de gewezen topvedetten die overal als expert aan het woord worden gelaten. Hoe verder in het toernooi, des te verfrissender het is om hun woorden met een kritische blik te ontleden. Zowel hun voorbeschouwingen, die vanaf de directe uitschakeling sneller door de feiten worden weerlegd dan ze zijn uitgesproken. Als hun nabeschouwingen, die alle één gemeenschappelijk kenmerk vertonen: naijver en afgunst.
Uitblinker in deze kunst is Franz Beckenbauer. Wij hebben het hier vorige week uitgebreid over zijn zure commentaren gehad. Stelde zijn ideale elf samen na de eerste ronde. Eén Duitser! Christian Wörns van Bayer Leverkusen, volgend seizoen PSG. Dus niet: Klinsmann of Bierhoff. Nog minder Matthäus of Tarnat, of een andere werknemer van Bayern München, waarvan Franz persoonlijk voorzitter is. Nee, Wörns.
Veel begrip voor hun landgenoten brengen de Duitsers overigens niet op. Zeker niet als die landgenoot bondscoach is, of lid van de Mannschaft. Toen tijdens de rust van Duitsland – Kroatië aan Uwe Seeler werd gevraagd of het voor de Duitsers niet bijzonder moeilijk zou worden, met tien tegen elf en 0-1 achter, antwoordde Seeler: “Hoezo, moeilijk? Waarom?” Vijfenveertig minuten later orakelde Günter Netzer vanachter een pupiter dat het Duitse voetbal de aansluiting met de rest van Europa definitief verloren is. De Duitsers kunnen niet meer opbouwen. En de Bundesliga mist kwaliteit. We hebben het nu over de regerende Europese kampioen, present in vier van de jongste zeven WK-finales.
Ook Duitsers evenwel, zijn kritiekloze supporters in vergelijking met Johan Cruijff. Cruijff is nooit tevreden. Niet indien er Nederlandse clubs in het veld staan, zeker niet als de ploeg van Louis Van Gaal speelt, en helemaal niet als het Nederlands elftal aantreedt. Hopelijk duurt het enkele jaren vooraleer Cruijff zelf weer als trainer ergens aan de slag gaat. Laat hem liever op de anderen kankeren. Onlangs deed Valencia hem een bod: jaarsalaris 74 miljoen frank netto. Niet geïnteresseerd.
Heel Holland was een delirium nabij, na de uitschakeling van Joegoslavië in de achtste finale. Voetbaltechnisch misschien een matige match, maar wat een spanning. Dat dan uitgerekend verloren zoon Edgar Davids in de blessuretijd de beslissende goal erin schiet, dat verzoent iedereen met het voetbal.
Vijf minuten na de match, Cruijff: “Zeer slecht gespeeld. Tactisch nul over de hele lijn.” Dat zegt iemand wiens land zich net voor de kwartfinale van de wereldbeker heeft geplaatst, na het slopen van een muur in driedubbel staal. Slecht gespeeld. Tom Egbers, de ondervrager met dienst, herhaalde het voor alle zekerheid even. “Bedoel je Nederland? Dat Nederland slecht heeft gespeeld?”
Cruijff knikte bevestigend, alsof dit een evidentie was. “Hun spelen één tegen één. Nou, buit dat dan uit. Als je het een beetje handig speelt, loop je er zo omheen en schiet je er zonder moeite acht of negen in. Kijk, als je achterin gaat staan, dan komen er corners of vrijschoppen, en dan valt er één in je mand. Maar zet je nou iedereen voorin, op zijn plaats, dan heb je overal ruimte. Je ziet toch: hun spelen één tegen één! Alles wat je moet doen is je man uitschakelen en dan heb je kansen zat.”
EEN ONGEVAARLIJK SCHOT OP DE PAAL
Het aardige van de opmerkingen van Cruijff, is dat iedereen ze gelooft. En dus overneemt. Minder dan tien minuten later kreeg elke Oranjespeler tot zijn verbazing dezelfde venijnige vraag onder de neus: “Is het drama van Nederland niet geweest dat het niet heeft geprofiteerd van het feit dat de Joegoslaven na de rust één tegen één gingen spelen?”
Aan bondscoach Guus Hiddink, net geplaatst voor de kwartfinale, werd bijna gesuggereerd dat het tijd werd om zijn ontslag te geven: “Die Joegoslaven spelen na de rust één tegen één. Wat doet Nederland? Kruipt achterin. Had je dat dan niet gezien, Guus?”
Cruijff, nog altijd in dat flash-interviewtje na Nederland – Joegoslavië, roemde maar één tactische zet: het feit dat Marc Overmars na zeventig minuten op rechts was komen spelen in de plaats van op links. “Ik weet niet of hij dat zelf heeft beslist, of dat ze het op de bank ook hadden gezien”, gooide Cruijff er voor alle zekerheid een bus vitriool achteraan.
Waarom het met Overmars op links niet ging, heeft Cruijff uitgelegd, maar hebben we niet gesnapt. Twee goede flankverdedigers dachten wij eerst, maar dat was het niet. Willem Kieft had net voordien in de studio gezegd dat hij niet begreep waarom Overmars niet op links was gebleven, maar dat Nederland voor de rest een tactisch perfecte match had afgeleverd.
Tenslotte kwam Cruijff bij de figuur van Edgar Davids, de man die in de 92ste minuut Nederland de overwinning schonk. De held van Nederland, toch voor even. Niet voor Cruijff: “Qua jagen op de bal oké, maar voetballend veel te kort.” Edgar Davids speelt bij Juventus Turijn.
Die kritiek van Cruijff ging veel waarnemers wat te ver. En omdat de meester zelf begon te vrezen dat Oranje, zonder hem, wel eens wereldkampioen zou kunnen worden, veranderde hij na de kwartfinale tegen de Argentijnen het geweer snel van schouder, en prees Nederland de hemel in. Of “we” geen geluk hadden gehad toen kort voor de rust dat schot van Ortega op de paal belandde? “Neenee”, siste Cruijff. “Van waar Ortega schoot kon die bal er nooit in hoor. Een schot op de paal, dat is leuk voor de mensen, maar verder is het volstrekt ongevaarlijk.” Dat schot van Ortega was een granaat, de doelpaal was doormidden. Totaal ongevaarlijk. Over de bom van Batistuta na de rust, ook al op de paal, wou Cruijff het niet hebben. Geen details.
Experten als Cruijff en Beckenbauer moeten dus blijven. En de bondscoaches moeten zeker blijven. Wat een bende. Geen enkele van hen komt op een normale manier aan zijn einde. In het beste geval worden ze enkel ontslagen. Van de tweeëndertig die hier aanwezig waren naar schatting al de helft. Een nieuwe trend is om dat tijdens het toernooi al te doen, en binnenkort misschien tijdens de match.
Bondscoaches zijn een unieke bron van vermaak. Wat die gasten allemaal verzinnen. Laten we er vandaag één uitpikken: Daniel Passarella, coach van Argentinië. In ’78 zelf wereldkampioen. Wou Batistuta thuis laten!! Ja maar, dat gelooft nu toch niemand, zoiets. Weet u wat Passarella zei, niet langer geleden dan februari-maart? “Voorin heb ik al Crespo, met Batistuta kan ik niets doen.”
Hernan Crespo heeft in dit toernooi één bal geraakt. De tweede strafschop na Argentinië – Engeland. Schoot hem recht in de handen van de keeper. Gabriel Batistuta, ploegmaat van Luis Oliveira bij Fiorentina (waar ze door het leven gaan als Batigol & Lulugol), is een van de allerbeste voetballers uit de Serie A. En daarin lopen veel goede voetballers rond.
WIE DAT DOET, HEP GEEN VERSTAND
Zowat de hele Argentijnse selectie speelt trouwens in Italië. Wat dacht u bijvoorbeeld van een middenveld met Javier Zanetti en Diego Simeone van Inter, Juan Veron van Sampdoria, en Matias Almeyda van Lazio? Daarmee kan een mens naar de oorlog. Dat is ook precies het idee dat een Argentijn heeft over een voetbalwedstrijd. Oorlog. En daarin is veel, zoniet alles toegelaten.
Het is eigenlijk jammer dat de Argentijnen niet zijn doorgestoten tot de halve finale tegen Brazilië. De clash van Zuid-Amerika. Het zou voor Brazilië een geweldige kans op revanche zijn geweest. Twee maanden geleden, begin mei, stonden beide rivalen al tegenover mekaar in Maracana in Rio. Honderdduizend toeschouwers waren opgekomen voor de belangrijkste aller oefenwedstrijden. Uitslag: 0-1. Een doelpunt van Claudio Lopez, vijf minuten voor tijd.
De positie van de Braziliaanse bondscoach Mario Zagallo was na dit drama helemaal onhoudbaar geworden. Met deze kluns, dat besefte elke Braziliaan, was de trip naar Frankrijk weggegooid geld. Cruijff over Zagallo: “Slechte trainer. Mist de Europese mentaliteit. Haalt uit zijn groep niet de helft van wat er in zit.” Als u dit leest, heeft Zagallo zich wellicht geplaatst voor de finale.
In het Argentijnse kamp had Passarella de glimlach om de lippen. Wat hij gezien had in Maracana, was een goed georganiseerd, gedisciplineerd en fysiek sterk Argentijns team. Flitsend en snel in de aanval, genadeloos in de verdediging. Het godenduo Ronaldo-Romario raakte geen bal. En over libero Ayala was hij in de wolken. Speelde twintig meter achter de verdediging, zoals Passarella zelf in zijn tijd.
De Europese betweters, de mannen van de vier op lijn met een alternerend centraal duo, kwamen niet meer bij van het lachen. Kansloos, Argentinië. Met zo een verouderde tactiek. We weten ondertussen hoe weinig het gescheeld heeft. Als Ariel Ortega in de kwartfinale tegen Nederland niet een afgrijselijk domme rode kaart pakt, zat Argentinië op dit moment misschien al in de finale. Cruijff over Ortega: “Wie dat doet hep geen verstand. Over zo iemand praat ik niet.”
Ook al is die Ortega dan een dommerik hors catégorie, wat zijn voetbalkunsten betreft, is hij niettemin een van de revelaties van Frankrijk ’98. Mag bij Valencia niet mee doen!! U denkt dat wij het verzinnen, maar het is echt zo. Zit meer op de bank dan dat hij speelt. De trainer bij Valencia is dan nog een landgenoot ook: Jorge Valdano, uit de wereldkampioenenploeg van ’86. Vindt Ortega niet complementair genoeg. Voetbaltrainers, je houdt het niet voor mogelijk.
Na de winst in die oefenmatch in Brazilië, kon Passarella weer wat opgeluchter ademen. Want ook hij was, net als alle andere bonscoaches van gekwalificeerde landen, onder de kritiek bedolven. Dit na een matige Europese tournee waarbij als klap op de vuurpijl verloren werd tegen Israël, dat speelde met elf transseksuelen.
De winst in Maracana luidde de kentering in. Andere oefenwedstrijden werden met gemak gewonnen. De Bosniërs bijvoorbeeld, werden met 5-0 ingemaakt. Drie goals van Batistuta. Die maakte er nadien ook eentje tegen de Bulgaren (2-0), tegen Ierland (2-0), Chili (1-0) en Zuid-Afrika (2-0). Op La Coupe du Monde zelf scoorde hij de winning-goal tegen Japan, vlamde in negen minuten tijd een zuivere hattrick langs de portier van Jamaica, en maakte in de achtste finale het openingsdoelpunt tegen Engeland. Wij herhalen het: deze zelfde Batistuta mocht een jaar lang niet meedoen van Passarella, en zat niet in de preselectie voor dit WK!
Passarella heeft het Argentijnse elftal, dat we in Frankrijk aan het werk hebben gezien, zelf gemaakt. De meesten zijn onder zijn leiding, eind jaren tachtig, gevormd bij River Plate, de topclub uit Buenos Aires. Van één speler moest Passarella niet weten: Batistuta. Werd verkocht aan de aartsvijanden van Boca Juniors, en vertrok nadien naar Italië, waar hij nu al zeven jaar het goede weer maakt bij Fiorentina.
Na het voor Argentinië mislukte WK ’94, met de drugsaffaires rond Maradona en Cannigia, volgde Passarella Alfio Basile op als bondscoach. Hij haalde de hele ruggengraat van River Plate naar de nationale selectie, bereikte de finale van de Olympische Spelen waar Nigeria net iets te sterk bleek, en stoomde probleemloos door naar de kwalificatie voor Frankrijk ’98. Daar kon Argentinië de maat niet nemen van tien Engelsen, en nadien van tien Nederlanders. Wedden dat er in Argentinië stemmen zullen opgaan om deze prutser aan de kant te schuiven? Als u dit leest, ligt hij gegarandeerd buiten.
DRINGEND VERZOEK AAN DE FIFA
Het blijft dus geweldig om volgen, het voetbal. Nergens vallen mensen zo gauw door de mand. Nergens ontbreken logica en rechtlijnigheid zo schrijnend. Houden zo. Slechts één wantoestand moet de Fifa absoluut aanpakken: verbied die onnozele Mexican wave. Dank bij voorbaat.
Camera’s tonen niet eens de helft van de fouten.
Bondscoaches zijn
een unieke bron
van vermaak.
Koen Meulenaere
