In ‘De Kroonraad’ geven vooraanstaande politici hun opinie over de actualiteit. Deze week Freddy Willockx over het nieuwe politieke jaar, het Marshallplan voor Wallonië, de ramp in New Orleans, en de verkiezingen in Duitsland.
Mijnheer Willockx, bij het begin van het elfde seizoen van De Kroonraad past een round-up van wat het nieuwe politieke jaar zal brengen.
FREDDY WILLOCKX: De huidige federale regering staat voor de belangrijkste zes weken van haar bestaan. Het is erop of eronder, de paarse coalitie moet een oplossing vinden voor het loopbaaneindedebat. De al te fors uitgesproken stellingen van de Parti Socialiste komen soms nogal sloganesk over, en premier Guy Verhofstadt (VLD) heeft met zijn lineaire btw-verhoging evenmin een consensusvoorstel gedaan. Het is de taak van de premier en zijn minister van Begroting Johan Vande Lanotte (SP.A) om de beide visies op het loopbaaneinde niet te laten verwateren in een zwak compromis, maar om te proberen een paar mechanismen uit de beide invalshoeken te combineren. Zo kan men komen tot een langetermijnproject om de kosten van de vergrijzing van de bevolking effectief aan te pakken.
Ik blijf zegen dat dat haalbaar is. Daarvoor is tegen 2030 tussen 3,5 % en 4 % van het bruto binnenlands product nodig. Om een vergelijking te geven: met het Globaal Plan uit 1993 voor de sanering van de openbare financiën, hebben we het dubbele gerealiseerd in de helft van de tijd. Twaalf jaar na een tekort van 7,5 % zijn we tot een begroting in evenwicht gekomen.
Het pakket maatregelen zal veelomvattend zijn, en het is een goed idee om meteen een tweejarenbegroting op te stellen. Het is om te beginnen noodzakelijk om een overschot op de begroting te realiseren, om daarmee het Zilverfonds voor de financiering van pensioenen en ziekteverzekering te spijzen. En we moeten de uitgaven in de gezondheidszorg onder controle brengen. Afgaande op de gegevens van de eerste helft van dit jaar lijkt dat te lukken, maar ik blijf voorzichtig.
Daarnaast is er een gamma ‘groei-stimulerende’ maatregelen nodig, met het oog op een grotere werkgelegenheidsgraad. Inzake pensioen en brugpensioen ben ik voorstander van een gecoördineerde minimumloopbaanvereiste van 38 jaar, planmatig en eventueel in fasen te realiseren. Dat het postpersoneel, dat toch fanatieke vakbonden heeft, die 38 jaar heeft aanvaard, stemt me optimistisch. In de pensioensector zelf moeten we de tweede pijler van de aanvullende pensioenen verder uitbreiden.
Cruciaal is ook het debat over de herfinanciering van de sociale zekerheid in het algemeen. Een ingewikkelde materie, en ook daar zie ik bij de PS zaken die me niet aanstaan. De robottaks is een tot de draad versleten idee dat bovendien contraproductief is. En de vermogensbelasting wordt overal afgeschaft, dan gaan wij ze hier toch niet invoeren? Laten we ons maar beperken tot de belasting op kapitaalinkomsten, want die doet dankzij de Europese spaarrichtlijn het geld binnenstromen. Maar we mogen dat geld niet alleen gebruiken om de overheidsfinanciën in evenwicht te houden, het moet ook dienen voor de vermindering van de kosten van arbeid.
Zullen de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar hun schaduw vooruitwerpen op het regeringswerk?
WILLOCKX: Dat denk ik niet, maar net daarom is het zo belangrijk om er de komende weken uit te komen. Ik sluit het doemscenario van nieuwe verkiezingen nog altijd niet uit hoor. Toen ik dat zes weken geleden in de pers verklaarde, werd het categorisch van de hand gewezen, maar een paar al te forse stellingnamen in de voorbije week hebben mijn analyse ondersteund. Ik hoef er niet bij te vertellen dat verkiezingen een slechte zaak zouden zijn voor een serene afhandeling van het loopbaaneindedebat. Paars moet er dus door, willen of niet.
Liberalen en socialisten zijn elkaar al in de haren gevlogen over de energiecheque. De liberalen wilden 75 euro voor iedereen, de socialisten wilden het bedrag laten afhangen van het inkomen.
WILLOCKX: Liberalen moeten weten wat ze willen: als ze samen met socialisten willen regeren, moeten ze proberen om billijk te verdelen. Herverdeling, onder welke vorm ook, moet voor ons gebeuren in verhouding tot het inkomen, en daar gaan we niet van af. Ik denk dat de liberalen dat nu wel begrepen hebben.
De grote stijging van de internationale olieprijs zal zich de komende wintermaanden fel laten voelen.
WILLOCKX: Vandaar de noodzaak van compensatie, vooral voor mensen met een lager inkomen. Gelukkig is de afhankelijkheid van olie op macro-economisch niveau fel verminderd in vergelijking met dertig jaar geleden. De hoge brandstofprijs zal onze groei afremmen met 0,3 % tot 0,4 %, en inzake werkgelegenheid vreest de Nationale Bank een terugval met 0,2 % tot 0,3 %. Met andere woorden: het herstel dat zich normaal had moeten aftekenen in onze conjunctuur, wordt gehinderd door de te hoge olieprijs, maar niet in die mate dat het tot een recessie zou leiden zoals in de jaren zeventig.
De Waalse regering is op de proppen gekomen met een Marshallplan om de Waalse economie te reanimeren. De slechte toestand is door senator Alain Destexhe (MR) onder de aandacht gebracht. Hij heeft daarvoor veel kritiek gekregen, maar blijkbaar had hij gelijk.
WILLOCKX: Dat zou ik niet zeggen. Ik denk dat Destexhe bewust een karikatuur maakt van de toestand in Wallonië, zoals ook vele Vlamingen dat al lang doen. Laten we niet te veel opscheppen: gom onze zeehavens weg, en onze economie doet het niet zo veel beter dan de Waalse. Wat me bevalt aan het Waalse Marshallplan is dat ze de eer aan zichzelf houden, door het zelf te financieren en geen beroep te doen op bijkomend federaal geld. Dat is nieuw. Koppel dat aan de verkoop van activa, en het lijkt alsof een paar dogma’s in Wallonië aan het verdwijnen zijn.
Volgens Destexhe blijft het grote probleem dat de overheid te veel gewicht heeft. Een op de vijf Waalse jobs is voor een ambtenaar, in Vlaanderen is dat maar een op de tien. En vandaar dat het cliëntelisme, met name van de PS, zo welig tiert.
WILLOCKX: Ik weet niet of die cijfers kloppen. Ik lees in een studie van de RSZ dat er in verhouding meer vastbenoemde gemeenteambtenaren in Vlaanderen zijn, dat is al een belangrijke nuance. Wallonië kampt met een paar structurele handicaps, maar qua bedrijfsvriendelijkheid staan ze in sommige streken verder dan wij: minder bureaucratisch, gemakkelijker om te vestigen, en goede service van de overheid. Dat er wat meer cliëntelisme heerst, komt misschien ook omdat de Waalse politieke klasse wat dichter bij de bevolking staat dan de Vlaamse.
In het buitenland gaat de aandacht uit naar de Verenigde Staten, waar de storm Katrina voor een zelden geziene ravage heeft gezorgd, onder andere in New Orleans waar ze ook nog een dijkbreuk te verwerken kregen.
WILLOCKX: Het menselijk leed is gigantisch. Nooit geweten dat de Amerikanen buitenlandse hulp moesten inroepen om een ramp in eigen land het hoofd te kunnen bieden. De VS kennen in meerdere staten klimatologische en geografische problemen, die hen eigenlijk met de neus op een paar harde realiteiten zouden moeten duwen. En hen wat minder tegendraads zouden moeten maken in internationale klimatologische dossiers. Het blijkt dat een deel van hun infrastructuur onvoldoende is aangepast aan de gevaren die ze lopen, en ik sta te kijken van het gebrek aan structurele voorbereiding bij hun hulpdiensten. Er zijn lessen te trekken voor de zelfgenoegzame Amerikaanse president en zijn lakkeien.
Het is de tweede schok in vier jaar: eerst bleek op elf september 2001 hun grondgebied niet immuun voor een externe aanval, nu blijken ze niet gewapend tegen het geweld van de natuur.
WILLOCKX: Tegen sommige vormen van terreur en geweld is niets of niemand bestand, maar een natuurramp als deze was voorspelbaar. Dat een land met zulke grote financiële capaciteiten, dat zo reusachtig veel geld besteedt aan zijn oorlog in Irak, er niet in geslaagd is om preventie en hulpverlening degelijk te organiseren, is verbazingwekkend.
In Duitsland maakt men zich op voor de parlementsverkiezingen van 18 september. De peilingen voorspellen een nederlaag voor de SPD van kanselier Gerhard Schröder, of zal die toch nog eens uit de dood opstaan?
WILLOCKX: Ik vrees dat hij deze keer niet meer zal verrijzen. Hij zal wel hoger uitkomen dan de 29 % die men hem een maand geleden voorspelde, maar dat de rood-groene coalitie overeind zou blijven, lijkt uitgesloten. Schröder is gehandicapt doordat zijn bestuur er onvoldoende in geslaagd is om de klassieke achterban van de SPD vast te houden. Hij is ook geconfronteerd met een jarenlange persoonlijke rivaliteit en zelfs vijandschap met Oskar Lafontaine. Die komt nu op met zijn Linkspartei, een combinatie van ontevreden SPD’ers en communisten die niet gespeend is van enig populisme. Als die Linkspartei de kiesdrempel haalt, is dat een zware slag voor de SPD.
De vraag is of de christelijke CDU-CSU en de liberale FDP samen een meerderheid hebben. Dat is verre van zeker. De kans blijft dat er een grote coalitie tussen SPD en CDU-CSU nodig is.
Maakt Schröder hetzelfde mee als de Franse socialisten?
WILLOCKX: In zekere zin, met het verschil dat de dissidenten bij de Franse socialisten niet tot de linkerzijde behoren. De Franse socialisten hebben altijd af te rekenen gehad met dissidente stromingen. Denk maar aan de Mitterrandistes en de Rocardiens, die konden elkaar ook niet te best hebben. Daar komt nu persoonlijke aversie bij kijken. De breuklijn tussen Laurent Fabius en de rest van de PS is gevaarlijker om persoonlijke dan om ideologische redenen.
Zal de Europese houding van Duitsland fel veranderen als Angela Merkel (CDU-CSU) bondskanselier wordt?
WILLOCKX: Ik vermoed van wel. Dat is al gebleken in het dossier over de toetredingsgesprekken met Turkije. Ik loop daar ook niet warm voor, maar er zijn nu eenmaal akkoorden gemaakt, die moeten worden gerespecteerd. Al zal het geen sinecure zijn om dat door te zetten als grote landen als Duitsland en Frankrijk tegen zijn. Europa zou gediend zijn met een grote coalitie in Duitsland.
Koen Meulenaere
Freddy Willockx : ‘Zonder zeehavens is onze economie niet veel beter dan de Waalse.’
