Het Belgisch voetbal wordt geconfronteerd met een gok- en omkoopschandaal waarvan omvang en gevolgen nog niet te overzien zijn.

Crisissen in het Belgisch voetbal zijn als een succesvolle onthouding: periodiek. Sinds de jaren tachtig was er bijvoorbeeld het onderzoek naar zwart geld, dat onderzoeksrechter Guy Bellemans voerde. Dat leidde voor heel wat clubs tot gigantische fiscale boetes, en vooraanstaande voetbalfiguren als ex-Anderlechtinternational Jef Jurion en topbankier en FC Antwerpvoorzitter Eddy Wauters werden zelfs in voorarrest in de gevangenis opgesloten. Anderlechtvoorzitter Constant Vanden Stock, hét boegbeeld van het Belgische voetbal, onderging ei zo na hetzelfde lot, maar werd de ultieme vernedering bespaard door een tussenkomst van zijn clubmanager Michel Verschueren, die sinds die dag onaantastbaar werd in het Astridpark.

Tijdens zijn onderzoek botste Bellemans in februari 1984 op een omkoopzaak van twee jaar voordien. De spelers van Standard hadden op de laatste speeldag van de competitie ’81-’82 hun winstpremie afgestaan aan hun collega’s van Waterschei, die er in ruil daarvoor niet al te hard ‘in vlogen’. Standard had nog één punt nodig om kampioen te worden, en speelde vier dagen later in en tegen Barcelona de finale van de Europabeker voor Bekerwinnaars. Standardtrainer Raymond Goethals beschikte maar over een smalle kern, en was als de dood voor blessures.

De Koninklijke Belgische Voetbalbond schorste de betrokken spelers en onthoofdde zo, kort voor het Europees Kampioenschap in Frankrijk, zijn eigen nationale ploeg. Bondscoach Guy Thys diende in allerijl zeven vaste waarden in zijn Rode-Duivelselftal te vervangen. De bond schorste ook trainer Raymond Goethals, eerst levenslang en in beroep voor twee jaar. En de grote baas van Standard, secretaris-generaal Roger Petit, werd effectief levenslang geschorst. Petit was op dat moment al meer dan twintig jaar lang samen met Constant Vanden Stock de belangrijkste clubleider in ons land, én was ondervoorzitter van de Voetbalbond zelf.

Die crisis was nauwelijks verteerd, of op 29 mei 1985 brak het Heizeldrama uit. Kort voor de finale van de Europabeker voor Landskampioenen tussen Liverpool en Juventus Turijn, braken zware supportersrellen uit, en door de paniek die daarbij ontstond in vak Z kwamen 39 mensen om het leven. De Belgische Voetbalbond werd een slechte organisatie verweten, omdat Italiaanse supporters in een vak waren ondergebracht waar eigenlijk ‘neutrale’ Belgische toeschouwers hadden moeten staan.

Bij het proces dat in 1988 volgde, werden naast enkele Engelse hooligans en rijkswachtkapitein Johan Mahieu, ook Hans Bangerter, de secretaris-generaal van de Europese voetbalfederatie UEFA, en Albert Roossens, de secretaris-generaal van de Belgische Voetbalbond, veroordeeld. Naast Vanden Stock en Petit, was ex-Anderlechtvoorzitter Roossens de derde grote leider in het Belgisch voetbal van de jaren zeventig en tachtig.

België was na het Heizeldrama al de facto in de ban van de UEFA geslagen, en mocht tien jaar lang geen Europese finale meer organiseren. De veroordeling van Bangerter deed de Belgische ster helemaal doven.

JEAN-MARC BOSMAN

De crisis met de grootste gevolgen brak uit in de jaren negentig. Toen spande een simpele voetballer, Jean-Marc Bosman, een proces aan tegen Club Luik en de Belgische Voetbalbond, omdat Luik zijn contract niet wou verlengen en toch een transfer naar geïnteresseerde Franse clubs blokkeerde, zolang die de geëiste transfervergoeding niet betaalden.

Het inmiddels in de hele wereld beruchte Bosmanarrest werd geveld op 15 december 1995. Het verklaarde transfervergoedingen bij de overgang van een eindecontractspeler onwettig, en verbood ‘ en passant‘ een beperking van het aantal EU-buitenlanders in profsportcompetities.

Het arrest luidde een revolutie in het Europese voetbal in, en vooral de Belgische clubs slaagden er niet in passend te reageren. De inkomende transfersommen waren tot dan toe de belangrijkste bron van inkomsten geweest, en die bron viel van de ene op de andere dag weg. Tot vandaag is dat een van de belangrijkste oorzaken van het kwaliteitsverlies in de Belgische clubs.

Dat de Voetbalbond niet sneller had ingegrepen, en geen compromis tussen Bosman en Club Luik had doorgedrukt, zorgde opnieuw voor grote wrevel bij de UEFA. Gelukkig hadden bondsvoorzitter Michel D’Hooghe en zijn Nederlandse ambtgenoten Jo Van Marle en Thieu Sprengers op dat moment de organisatie van Euro 2000 al in de wacht gesleept.

Nog in de jaren negentig kwam er een nieuwe imagoklap, toen op 19 februari 1997 aan het licht kwam dat Anderlechtvoorzitter Constant Vanden Stock in april 1984 de Spaanse scheidsrechter Emilio Guruceta Muro had omgekocht voor de wedstrijd Anderlecht-Nottingham Forest, de halve finale van de UEFA-cup. Vanden Stock had de Spaanse ref zogezegd een lening van één miljoen frank toegestaan. Anderlecht kreeg in die match onder meer een ingebeelde strafschop cadeau.

De Anderlechtvoorzitter had bovendien jarenlang in totaal 56 miljoen frank zwijggeld betaald aan Jean Elst en René Van Aeken, die van de omkoping van Guruceta Muro op de hoogte waren en de Anderlechtbaas chanteerden. Anderlecht, de meest gerenommeerde Belgische club, riskeerde een zware schorsing, maar ontsprong de dans omdat de feiten verjaard werden verklaard.

ZHEYUN YE

Het Belgisch voetbal is al die crisissen wel te boven gekomen, zij het dat het steeds meer achterop is geraakt bij de buitenlandse concurrentie. Van het omkoopschandaal dat dezer dagen aan het licht is gekomen, zijn de gevolgen nog niet te overzien.

De kat werd op 6 juli 2005 de bel aangebonden door ons zusterblad Sport/Voetbal Magazine, dat van naaldje tot draadje uit de doeken deed hoe de dubieuze Chinese zakenman Zheyun Ye zich in meerdere Belgische clubs had proberen in te kopen. Toen hem dat niet lukte, en hij bij SK Lierse zelfs 370.000 al geïnvesteerde euro’s verloor, verlegde hij met enkele Belgische kompanen zijn actieterrein naar Finland, waar hij zich inkocht in AC Allianssi.

Dat verloor zijn eerstvolgende wedstrijd met 8-0. Toen al, in juli 2005, werd duidelijk dat de bedoeling van Zheyun Ye het manipuleren van wedstrijden was. Hij zette bij internationale gokkantoren zwaar in op verlies van zijn eigen club, betaalde of bedreigde spelers en trainers om inderdaad te verliezen, en dan nog met een vooraf bepaald aantal doelpunten verschil, en streek daarmee gigantische gokwinsten op. Een variant op dat procedé blijkt hij ook in België te hebben toegepast.

In datzelfde artikel werd ook ingegaan op de twijfelachtige rol van Gaston Peeters, voormalig manager van het failliet gegane SK Lommel en toenmalig manager van SK Lierse. En op die van gewezen koppelbaas en schimmig spelersmakelaar Pietro Allatta, de zaakwaarnemer van Silvio Proto, tot vorig seizoen doelman van La Louvière en sinds begin dit seizoen keeper van Anderlecht én de nationale ploeg.

Merkwaardig genoeg kreeg die onthutsende reportage van Sport/Voetbal Magazine geen enkele weerklank, niet bij de bond en niet in de pers. Die kwam er pas begin november toen Roland Duchâtelet, de voorzitter van de politieke partij Vivant en van voetbalclub Sint-Truiden, een intern onderzoek gelastte nadat zijn ploeg met 1-3 had verloren tegen La Louvière, en er via internetgokkanalen abnormaal hoge sommen op die match bleken ingezet.

Duchâtelet hing de zaak aan de grote klok, en dat deed even later ook SK Liersevoorzitter Leo Theyskens, die een klacht indiende tegen onbekenden wegens mogelijke omkoping in Germinal Beerschot-Lierse (4-0). Theyskens diende ook een klacht in tegen zijn voorganger Gaston Vets, zijn ontslagen manager Gaston Peeters, en zijn eveneens ontslagen trainer Paul Put, die zich allen zouden hebben ingelaten met Zheyun Ye.

Daarna was het hek van de dam. Nieuwe onthullingen in Sport/Voetbal Magazine en in Humo brachten ex-Oostende- en huidig La Louvière-trainer Gilbert Bodart in opspraak. En een uitzending van het VRT-magazine Panorama bracht alles in een tweede stroomversnelling. Reporter Tom Van de Weghe drong door tot in illegale speelholen in Shanghai, waar ze vooral La Louvière goed schenen te kennen. De reportagemakers noemden de namen van 14 voetballers of trainers, die volgens hun informatie betrokken waren geweest bij het vervalsen van meerdere wedstrijden.

Sinds november 2005 werden alle gerechtelijke onderzoeken in deze zaak in handen gegeven van onderzoeksrechter Silviana Verstreken. Via controle van bankrekeningen en telefoongesprekken, actiemiddelen die de Voetbalbond niet ter beschikking staan, kwam het gerecht vrij snel op het spoor van een blijkbaar wijdvertakte fraude. Eerst werden drie spelers van Germinal Beerschot verhoord: de Braziliaanse doelman Luciano, Mohammed Messoudi, en de Colombiaan Daniel Cruz. Die bekenden benaderd te zijn geweest om een wedstrijd te vervalsen, maar beweerden dat aanbod te hebben afgeslagen. Dat ze de poging tot omkoping niet hadden gemeld, was een overtreding van de bondsregels.

Het verhoor van drie mensen van Lierse, doelman Cliff Mardulier, verdediger Laurent Fassotte, en hulptrainer Patrick Deman, leverde vorige week meer op. Die drie gaven ook toe dat ze benaderd waren, en zouden hebben bekend dat ze wél op het aanbod waren ingegaan. Onder meer omdat ze fysiek werden bedreigd. De drie werden door het bestuur van Lierse onmiddellijk ontslagen.

Een domino-effect volgde. Ook andere Liersespelers bekenden dat ze geld hadden aangenomen. Marius Mitu en Laurent Delorge (nu allebei Anderlecht), en Ninoslav Milenkovic (nu Germinal Beerschot). De eerste twee werden door Anderlecht prompt ontslagen. Bovendien bleek dat de toenmalige Liersetrainer Paul Put wel degelijk een centrale rol speelde in de hele affaire, en dat hij de man was die het geld verdeelde. Put was bij Lierse ontslagen op 2 november, en ging na de winterstop aan het werk bij Moeskroen. Vorige vrijdag werd hij ook daar de deur uit gezet.

Lierse-shirtsponsor Krefima zei met onmiddellijke ingang zijn contract met de club op. En het wordt afwachten hoe de grote sponsors van de competitie, met op kop Belgacom en Jupiler, zullen reageren. Naast de sportieve en financiële schade, is het nieuwe imagoverlies rampzalig voor het al zo geplaagde Belgische voetbal. Om drama’s als dit in de toekomst te vermijden of sneller te beteugelen, is allereerst een snelle en drastische hervorming van de nu onmachtige Profliga en Voetbalbond geboden.

FRANK DEMETS EN KOEN MEULENAERE