Ook wanneer koning Filip in september Antwerpen bezoekt, zal burgemeester Bart De Wever zijn vestimentaire gewoonte niet veranderen en de tricolore sjerp ‘wellicht niet’ dragen.

De Antwerpse burgemeester Bart De Wever (N-VA) draagt doorgaans zijn zwart-geel-rode burgemeesterssjerp niet. Ook niet bij koninklijk bezoek aan zijn stad, zoals dat van Filip en Mathilde op 27 september? ‘Wellicht niet’, zegt zijn woordvoerder.

Nogal wat ambitieuze lokale politici dromen ervan om ooit het ‘onderscheidingsteken’ van burgemeester (een tricolore sjerp met zilveren franjes) of schepen (een sjerp in zwart en geel, met rode franjes) te dragen. De Wever niet. Als voorzitter van de grootste Vlaamse partij die streeft naar een onafhankelijk Vlaanderen is een sjerp in de Belgische driekleur niet meteen een geschikt statement. Bovendien is hij er niet toe verplicht.

Dat is een gevolg van de staatshervorming van 2001, toen de gewesten ook de voogdij over provincies, steden en gemeenten kregen. De daaropvolgende provincie- en gemeenteraadsverkiezingen in 2006 waren voor Vlaanderen, Wallonië en Brussel aanleiding om een eigen regeling voor het statuut van de provinciale en lokale mandatarissen uit te werken. Vlaanderen en Wallonië bogen zich daarbij ook over de sjerpenkwestie. Tot dan viel die onder Koninklijk Besluiten uit 1837, die ook voorschriften bevatten over het kostuum en de hoed die burgemeesters moesten dragen. Kostuum en hoed raakten in onbruik, de sjerp is gebleven. Maar in Vlaanderen werd dat symbool steeds meer een communautaire aangelegenheid. Mark Demesmaeker, toen Vlaams en nu Europees Parlementslid voor de N-VA, onderscheidde zich in 2006 met een voorstel om alleen nog in sjerpen in zwart en geel te voorzien, of om modeontwerpers ‘een eigentijdse sjerp’ te laten ontwikkelen. Toenmalig Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Marino Keulen (Open VLD) ging daar niet op in. Door een compromis over het statuut voor lokale mandatarissen van 2007 staan op de sjerpen van de Vlaamse burgemeesters en schepenen sindsdien wel een Vlaamse Leeuw en eventueel een wapenschild van de stad.

Volgens die regels mogen de burgemeester en de schepenen hun sjerp dragen bij evenementen en plechtigheden op hun grondgebied. Hij is alleen een verplicht attribuut bij een huwelijk of als er sprake is van ‘oproer, kwaadwillige samenscholing of ernstige verstoring van de openbare orde’. In Antwerpen zijn huwelijken voor De Wever geen probleem: die zijn een zaak van de districten.

Bij de N-VA vinden ze de sjerp van de burgemeester geen halszaak. Ondervoorzitter Ben Weyts: ‘We lopen er niet hoog mee op, maar we hebben ook geen richtlijnen. Als een N-VA-mandataris de partij om uitleg vraagt, verwijzen we naar de Vlaamse regelgeving.’

Patrick Martens