Meer dan 18.000 verontruste burgers liepen afgelopen vrijdag in de plenzende regen door de straten van Antwerpen, in een stil en waardig protest tegen racisme en het geweld dat daar vaak mee gepaard gaat. Eigenlijk vroegen die 18.000 niet veel: alleen een zorgzame samenleving waarin mensen wat over elkaar waken. Een attente overheid kan daar mee voor zorgen.
Maar nog voor de betogers aan hun stille mars begonnen waren, schakelde de Wetstraat over op de eigen agenda. In de Senaat, die het niet nodig achtte om, al was het maar even, te reflecteren over de toch wel emotionele schokken die de afgelopen maanden door het land zijn gegaan, werd minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael ondervraagd over het toenemende aantal diefstallen van buitenboordmotoren van pleziervaartuigen in de Belgische jachthavens.
Bij sommige partijen wordt intussen duchtig gecijferd in verband met het mogelijke overlopen of terugkeren van Vlaams Belangkiezers. Als ze het een beetje handig spelen en het Vlaams Belang uit de slachtofferrol kunnen houden, zo houden mediaspecialisten hen voor, dan valt er electoraal wat te verdienen aan de voorbije incidenten.
Daarom zat het er afgelopen week maandag bij de VLD tijdens de wekelijkse vergadering van het partijbestuur bovenarms op tussen premier Guy Verhofstadt en minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht. Aanwezigen waren ronduit verbouwereerd, sommigen zelf geschoffeerd, door de felheid van de uitval van de premier.
Meteen na de moordpartij in Antwerpen, waarbij een dolle schutter een vrouw van Turkse afkomst zwaar verwondde en een kindje van twee en haar Malinese oppas doodschoot, was premier Verhofstadt krachtig uit de hoek gekomen met zijn bewering dat het extreemrechtse gedachtegoed tot dit soort gruwel leidt. VLD-voorzitter Bart Somers had dan weer beweerd dat het discours van het Vlaams Belang mee verantwoordelijk is voor het klimaat van haat en onverdraagzaamheid. Waarop minister De Gucht in een gesprek met De Morgen verklaarde weinig consideratie te hebben voor de kiezers van het Vlaams Belang. ‘Wie tot de jaren van verstand is gekomen en op die partij stemt, weet dat die partij racistisch is.’
Dat laatste was er volgens premier Verhofstadt te veel aan.
Het dispuut tussen Verhofstadt en De Gucht is tekenend voor de traditionele Vlaamse partijen die in geen geval de kiezers van het Vlaams Belang tegen de haren in durven te strijken. Ook CD&V waagde het niet om tijdens het Kamerdebat over het kerkasiel het woord te nemen, laat staan steun te betuigen aan de bisschoppen en priesters die hun kerken openstelden voor asielzoekers.
Bij de VLD echter heeft de krachtmeting tussen Verhofstadt en De Gucht nog een bijkomende inzet. Het gaat daar om het leiderschap van de partij.
Verhofstadt maakt zich sterk tegen 2007 het electorale tij te kunnen keren en rekent op een derde ambtstermijn. De peilingen spreken hem krachtig tegen. Zoals het er vandaag voorstaat – met een verzwakte SP.A-Spirit, een teruggeslagen VLD, een PS die in Wallonië krachtig zal moeten bijsturen wil ze een implosie voorkomen, en een sterker wordend kartel van CD&V en N-VA – kan een werkbare federale meerderheid alleen worden gevormd als de traditionele families, christendemocraten, socialisten en liberalen, gaan samenwerken. En daar zit de VLD met een levensgroot probleem.
Ooit zei Luc Van der Kelen, de liberaal gestemde commentator van Het Laatste Nieuws, in een gesprek met dit blad: ‘Verhofstadt is het blok aan het been van de VLD.’ Na de VLD-bestuursvergadering van afgelopen week maandag staat Van der Kelen met deze bewering niet meer alleen.
Zowel bij de Vlaamse socialisten als bij de christendemocraten valt te vernemen dat zij bij de VLD stilaan Karel De Gucht als de enig betrouwbare gesprekspartner beschouwen.
De premier is ze te onberekenbaar. Vicepremier Dewael heeft de afgelopen maanden te vaak geblunderd om nog geloofwaardig te zijn. VLD-voorzitter Bart Somers valt dan weer een maatje te klein uit voor het grote werk.
In die sfeer sleept de paarse meerderheid zich voort naar de parlementsverkiezingen van 2007. Socialisten en liberalen vertrouwen elkaar niet langer. De komende gemeenteraadsverkiezingen zorgen voor bijkomende verlamming en maken een doortastend optreden onmogelijk.
Alleen de premier, die in een virtuele wekelijkheid leeft, tracht het te laten voorkomen dat hij de zaken in de klauw heeft en spuit om de haverklap nieuwe actieplannen waarvoor geen politiek draagvlak is.
Voor premier Verhofstadt is zijn waarheid de leugen die hij het liefst gelooft.
door Rik Van Cauwelaert
