Een ruime meerderheid in het Vlaams parlement wil het Zwin beter beschermen. Desnoods moet de Vlaamse gemeenschap het maar aankopen.
De schorren en polders die vandaag het Zwingebied vormen, werden in 1784 door de Oostenrijkse keizer Jozef II voor een prikje verkocht aan een van de voorvaderen van Leopold graaf Lippens, burgemeester van Knokke-Heist en bestuurder van de Compagnie Het Zoute. Lippens beheert het natuurgebied nog steeds met een achttiende-eeuwse mentaliteit. Dat werd nog maar eens duidelijk bij de plannen van de Compagnie om ‘haar’ vogelpark in ‘haar’ Zwin zo brutaal te verbouwen dat het natuurgebied er zelf onder zou lijden.
Het ontwerp-Milieu Effecten Rapport (MER) dat Knack op 22 oktober onthulde, liegt er niet om. De Compagnie Het Zoute wil er een ‘Planckendael-aan-zee’ bouwen en liefst vergeten dat het Zwin – hoewel geen natuurreservaat in de wettelijke zin van het woord – beschermd is door Vlaamse, Europese en internationale regelgeving. Bovendien wil de Compagnie de gemeenschap ook laten opdraaien voor de kosten om de geulen tussen het Zwin en de zee open te houden, wat nodig is om het zilte karakter van dit getijdengebied te behouden. De goedkoopste oplossing wordt op minstens 3,5 miljoen euro geraamd, de duurzaamste oplossing kost ruim tien keer meer. Maar hebben de Vlaamse en eventueel de Nederlandse overheden wel garanties dat dergelijke investeringen het natuurherstel en niet uitsluitend de commerciële belangen van de Compagnie Het Zoute ten goede komen?
André Van Nieuwkerke (SP.A) vroeg op 29 oktober in het Vlaams parlement waarom de Vlaamse overheid het Belgische deel van het Zwin (125 van de 158 ha) nog niet heeft aangekocht om het beter te kunnen beschermen tegen bovenvermelde plannen. Vlaams minister van Leefmilieu Ludo Sannen (Groen!) antwoordde dat ‘in geval het project een significant negatieve impact zou hebben, het project niet toegelaten wordt’. Zijn collega van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (VLD) wees erop dat ‘zowel het huidige ruimtegebruik binnen het projectgebied (intensieve recreatief-educatieve functie) als de geplande activiteiten niet verenigbaar zijn met de gewestplanbestemming (natuurgebieden met wetenschappelijke waarde of natuurreservaten)’. De herinrichting van het vogelpark zal dus zeker een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) vergen.
En wat de ingrepen betreft om de verdere verzanding van de Zwingeul en het Zwin tegen te gaan, is minister Sannen zeer duidelijk: ‘Medefinanciering zonder dat het Zwin het statuut heeft van natuurreservaat, conform (…) het natuurdecreet met het daaraan gekoppelde beheersplan vind ik overigens niet aanvaardbaar.’ De Compagnie blijft echter elk officieel natuurbeheersplan weigeren.
COMMUNISTISCHE PRAKTIJKEN
Vorige week woensdag heeft het Vlaams parlement dan de motie van André Van Nieuwkerke goedgekeurd: met 81 stemmen voor, 24 tegen en 1 onthouding. Alleen CD&V stemde tegen: duidelijk om de Compagnie en haar pachters niet voor het hoofd te stoten. Een ruime parlementaire meerderheid van SP.A, Groen!, VLD, N-VA en Vlaams Blok wil dus van het Zwin een Vlaams natuurreservaat maken en vraagt het Vlaams Gewest bijgevolg de aankoop te onderzoeken van het Zwin, de Willem-Leopoldpolder en de delen van de Zwinbosjes die eigendom bleven van de Compagnie Het Zoute.
Alweer niet gehinderd door veel dossierkennis slaat burgemeester Lippens nu wild om zich heen. Hij verwijt de parlementaire meerderheid ‘communistische praktijken’. Intussen werd het ontwerp-MER, dat niet alleen bij experts maar ook in Lippens’ kringen op kritiek werd onthaald, lichtjes aangepast. Zo zal het zeewater dat uit het Zwin naar het Vogelpark zou worden overgepompt niet meer terugvloeien zonder voorafgaande zuivering. De tien meter hoge controletoren op de Internationale Dijk aan de rand van het Zwin schuift een eind op, zodat hij minder storend zal zijn. Het concept van het geplande vogelpark blijft wel dat van een dierentuin; het weze voor vogels, vlinders en konijnen.
Lippens’ Compagnie speelt alles of niets. Als ze haar zin niet krijgt, dreigt ze de Vlaamse overheid te chanteren door het bestaande vogelpark af te sluiten en te laten verloederen. De Compagnie en haar burgemeester hebben deze chantagepolitiek al met succes toegepast met betrekking tot het zwembadencomplex in het natuurbeschermingsgebied bij de zeedijk: dat hebben ze zo laten verkrotten dat ze er straks de duurste appartementen van het land mogen optrekken. Dezelfde chantage willen ze plegen door eventueel ook Stynens casino aan het Albertstrand te laten verloederen: de Vlaamse overheid wil dat namelijk beschermen als monument, zíj willen het vervangen door het zoveelste torengebouw op de dijk.
Frank De Moor
