De Amerikaanse president bezoekt voor het eerst tijdens zijn presidentschap een Latijns-Amerikaans land.

Barack Obama had zich zijn bezoek aan Brazilië allicht anders voorgesteld. Het hoogtepunt ervan, een publieke toespraak vorige week zondag in het historisch centrum van Rio de Janeiro, werd twee dagen eerder afgelast nadat linkse groepen hadden opgeroepen om tijdens de speech te betogen tegen het bezoek van de ‘imperialistische’ mogendheid. Ze verwijten de VS onder meer de strenge immigratiewetten en de oorlogs-politiek.

Tot grote irritatie van de Braziliaanse presidente Dilma Rousseff kwam de oproep ook van kopstukken binnen haar eigen partij, de Partido dos Trabalhadores (PT). PT-militanten waren volgens Braziliaanse media vrijdagavond betrokken bij een uit de hand gelopen betoging bij het Amerikaanse consulaat in Rio. Een bewaker van het consulaat raakte daarbij lichtgewond door een molotovcocktail en een radiojournaliste werd ge-troffen door een rubberkogel van de politie. Rousseff, die bij haar aantreden in januari voormalig ambassadeur in de VS Antonio Patriota aanstelde als minister van Buitenlandse Zaken, wil juist nauwer gaan samenwerken met de VS.

Obama hield de geplande speech over democratie en sociale inclusie uiteindelijk in het Theatro Municipal voor 2200 genodigden. Hij stelde het succesvolle Braziliaanse democratiseringsproces als voorbeeld voor de Arabische wereld. Eerder op de dag speelde Obama voetbal met kinderen in de sloppenwijk Cidade de Deus.

Zaterdag bezocht de Amerikaanse president reeds de hoofdstad Brasilia, waar hij een bijeenkomst van Amerikaanse en Braziliaanse zakenlui toesprak en presidente Rousseff ontmoette. De geplande gemeenschap-pelijke persconferentie werd op het laatste moment afgelast. Het bleef bij een verklaring van beide presidenten. Vermoedelijk wilde Rousseff vermijden dat de onenigheid binnen haar partij over het Amerikaanse bezoek nog meer aandacht zou krijgen.

In haar verklaring vroeg de Braziliaanse presidente met aandrang dat bestaande handelsbarrières tegen Braziliaanse producten worden opgeheven, zoals voor katoen, etanol en staal. Ook hoopte Rousseff op Amerikaanse steun voor het permanente lidmaatschap van Brazilië in de VN-Veiligheidsraad. Obama verklaarde zich te willen inzetten voor een hervorming van de Veiligheidsraad, maar expliciete steun – zoals hij in november nog aan India beloofde – kwam er niet. Brazilië betaalt de prijs voor de onafhankelijke koers die het vaart in zijn buitenlands beleid, vaak tot frustratie van de VS. Afgelopen donderdag nog besliste Brazilië zich in de Veiligheidsraad te ont-houden bij de stemming over een resolutie die een militaire interventie in Libië mogelijk maakte.

De Amerikaanse president, die heel wat bedrijfsleiders in zijn kielzog meenam, maakte zich sterk dat de afzetmarkt van 200 miljoen potentiële consumenten in groeiland Brazilië voor heel wat banen kan zorgen in de VS. Amerikaanse bedrijven hopen de gigantische olievoorraden voor de Braziliaanse kust te exploreren en willen graag een graantje meepikken van de infrastructuurwerken voor het WK Voetbal in 2014 en de Olympische Spelen twee jaar later.

Jan De Deken