Kris Peeters vormt een Vlaamse regering zonder de liberalen. De Open VLD hangt uitgeteld in de touwen, en moet zichzelf dringend heruitvinden.
door Ann Peuteman
Het overkomt hem niet vaak, maar vorige week liep Guy Verhofstadt (Open VLD) publiekelijk een blauwtje op. Formateur Kris Peeters dumpte de liberalen nadat zowel de SP.A als de N-VA hem had laten verstaan dat ze niets zien in een coalitie met vier partijen. De waarheid is dat de Open VLD al weken, zo niet maanden voor de Vlaamse verkiezingen had afgedaan. Eerst kreeg Kris Peeters het danig op zijn heupen toen Marino Keulen het nodig vond om nog maar eens te herhalen dat hij de Franstalige burgemeesters uit drie faciliteitengemeenten niet zou benoemen. Daarna jaagde de tegendraadse houding van Dirk Van Mechelen in het dossier van de Lange Wapper de socialisten de gordijnen in. Peeters’ aanhoudende liefdesverklaringen aan het adres van de socialistische viceminister-president Frank Vandenbroucke spraken boekdelen. En zelf zei Vandenbroucke: ‘Als ik Bart De Wever soms bezig hoor, denk ik dat ik mezelf bezig hoor.’ Toen hadden de liberalen het eigenlijk al kunnen weten. Maar in plaats van zich tijdens de campagne wat bescheidener op te stellen, gooide Karel De Gucht nog wat olie op het vuur door te pleiten voor een Vlaamse coalitie zonder de SP.A.
Toen de liberalen op 7 juni als grote verliezers uit de verkiezingen kwamen, was hun lot dus al bezegeld. Dat het toch nog een paar weken duurde voor ze daadwerkelijk werden geloosd, lag wellicht aan de koppigheid van interim-partijvoorzitter Guy Verhofstadt. De oud-premier, die zich nooit zonder slag of stoot gewonnen geeft, wilde zijn partij mordicus in de Vlaamse regering krijgen. Hij was zelfs bereid om de verhoging van de jobkorting, waarvan de liberalen tijdens de campagne beweerden dat het een breekpunt was, te laten vallen. Want een constructieve houding leek na de electorale afstraffing de enige manier om wat geloofwaardigheid terug te winnen. Bovendien was Verhofstadt zich er maar al te goed van bewust dat zijn partij in een Vlaamse vierpartijenregering zwaar zou kunnen doorwegen doordat ze ook op federaal niveau in de regering zit.
Nu de Open VLD na de mooi georkestreerde coup van de N-VA en de SP.A toch naar de oppositie wordt verwezen, moet ze wel een bezinningsperiode inlassen. Dat vergroot ook de kans dat Verhofstadt willens nillens langer zal moeten aanblijven als voorzitter, en dan zou zijn imago van redder des vaderlands wel eens heel snel kunnen verschrompelen. Zelf zou hij graag zien dat zijn poulain Matthias De Clercq het van hem overneemt, want dan zou zijn gedachtegoed nog een hele tijd in de Open VLD kunnen blijven doorwerken. Maar nogal wat liberalen vinden De Clercq veel te jong en snakken naar het lang aangekondigde post-Verhofstadttijdperk. Want het grote VLD-project, dat de liberale roerganger in 1991 eigenhandig opstartte, wordt alleen nog kunstmatig in leven gehouden. ‘Kris Peeters heeft ons misschien wel een groot cadeau gedaan’, zegt een Open VLD’er. ‘Door de gedwongen oppositiekuur zal de partij zich wel moeten heruitvinden. En wie weet, misschien kan de noodzakelijke generatiewissel dan eindelijk worden doorgevoerd.’
