ma / 20 / 09

‘Waarschijnlijk Allerheiligen,’ hebben wij hier vorige week wat onbezonnen voorspeld, ‘zeker vóór Sinterklaas.’ Maar zo lang zal het niet duren. In de kantoren van de Corelio-krantengroep stijgt het verzet tegen ombudsman Filip Verhoest, de eerste tekenen van geweld zijn genoteerd. Men ziet groepjes redacteurs in een hoekje staan monkelen en konkelen, gemor en geknor stijgen op van aan de beschutte werktafels, in het bedrijfsrestaurant kruipen mannen en vrouwen met grimmige gezichten bij elkaar, en er is al een dreigende anonieme mail verstuurd.

Nadat Verhoest, mogelijk uit eigenbelang, in de eerste aflevering van zijn rubriek het schoeisel van de hoofdredactie had opgeblonken, haalde hij in de tweede de volledige wetenschapsdesk én de economieafdeling onderuit. Schreven allebei gewoon de foldertjes van de grote farmaceutische bedrijven af, zonder te controleren of de propagandaprietpraat die daarin stond ook juist was. Dat zouden wij eerlijk gezegd stilhouden en intern regelen, maar de marketeer wou transparantie en openheid, en vluchtte daarna naar Nederland.

In de derde bijdrage werd de fotoredactie getorpedeerd. Luister. Door de publicatie op de voorpagina van de inmiddels beruchte foto van monseigneur Vangheluwe die genoeglijk een boekje zit te lezen in de tuin, werd de hysterie tegen de katholieke kerk nog wat opgepookt. Wij kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat destijds met Joop Schafthuizen en Gerard Reve de verontwaardiging iets minder groot was, maar dat doet er nu niet toe. De foto van de gelukzalig lezende Vangheluwe miste zijn effect niet. De verbolgenheid was zo groot dat enkele heethoofden dreigden de abdij van Westvleteren in brand te steken, inclusief de brouwerij, stel u voor. En ook sommige bisschoppen konden hun boosheid niet langer voor zich houden, wat nochtans de officiële richtlijn vanuit Rome is. Uiteindelijk moest Vangheluwe voor dag en dauw uit Sint-Sixtus vluchten of er waren erge dingen gebeurd.

De ombudsman van De Standaard onthult nu dat die foto eigenlijk zes jaar geleden is genomen, en niet in de tuin van Westvleteren maar in die van het bisschoppelijk paleis in Brugge. Alleen werd dat in geen enkel bijschrift vermeld, zodat de indruk werd gewekt dat de kinderverkrachter lekker van het zonnetje kon genieten in de kloostertuin. Kwaliteitskrant.

Wacht, het is nóg erger. Nadat de commissie-Adriaenssens op vrijdag haar rapport had bekendgemaakt, verscheen de daaropvolgende maandag een artikel over de zondagpreken in de katholieke kerken. Waar was aandacht besteed aan de onthullingen en waar niet? Met daarbij een foto van een priester op een preekstoel voor een handjevol gelovigen. Ook dit is nu door de ombudsman ontmaskerd: het ging hier om een archieffoto uit 2003 (!) en bovendien een van een protestantse kerk! Waardoor ook nog de lutherse lezers zich geschoffeerd voelden omdat hun kerk werd gebruikt ter illustratie van de roomse pedofielen.

Jamaar, wat voor een gazet is dat daar? Dat is erger dan The Sun en The Daily Mirror. Hun almaar luider schreeuwende voorpagina’s waren al van het niveau van Bild, wat binnenin staat, blijft daar blijkbaar nog onder. En dat beweren wij niet, we zouden niet durven, dat verkondigen ze zelf, in hun eigen krant! En dan staat naast De Ombudsman nog een kolom met andere correcties en rechtzettingen, en op de volgende bladzijde somt Ludo Permentier de meest in het oog springende taalfouten van de voorbije week op.

Wat Verhoest in feite doet, is elke maandag in grote letters uitroepen: ‘Ceci n’est pas une kwaliteitskrant.’ Dit kan niet zonder gevolgen blijven. U moet zich voorstellen wat er zich afspeelt in de redactielokalen in Groot-Bijgaarden. U bent journalist van De Standaard, u moet uw hemden twee maten groter kopen, u slooft u een hele week uit, u bent ’s morgens al voor zeven uur de deur uit, ’s avonds haalt u nooit het late Journaal, u kwakt elke dag verschillende kwaliteits-pagina’s vol, voor de weekendeditie moet u nog drie keer zoveel oppompen, en dan komt er op maandag een luierik die van de godganse week zijn gat niet van zijn stoel heeft opgelicht en die scheldt u in uw eigen kolommen publiekelijk uit voor incompetente broddelaar die het prestige van de krant omlaag haalt.

Dat neemt toch niemand? Op een vroege namiddag, toen alle collega’s nog druk aan de slag waren en de ombudsman al terug naar huis vertrok, vond hij zijn auto met twee lekke achterbanden. De koffie in zijn thermos had ineens een verdacht smaakje, want al had de wetenschapsredactrice volgens hem weinig tot geen verstand van haar onderwerp, dan was het toch net voldoende om een afschuwelijk smakend en ziekteopwekkend brouwsel in elkaar te flansen. Bij zijn aankomst op kantoor, op een late voormiddag, bleken de schroeven van zijn bureaustoel vanzelf te zijn losgekomen en sloeg hij pal achterover.

Nadat hij was rechtgekrabbeld, ontwaarde hij op zijn bureau onderstaande brief:

‘Geachte heer ombudsman. Ik lees in uw krant van 22 november 1996 een artikel van de hand van een zekere Manu Ruys. Die schrijft:

” De nummer twee van de regering, Elio Di Rupo, is een 45-jarige man die over macht, prestige en geld beschikt, nachtelijke bars frequenteert, intieme relaties zoekt met sociaal zwakkere jongeren, en vragen naar hun leeftijd ontwijkt of niet relevant noemt. Ook als het niet om minderjarigen gaat, blijft de politieke vraag of zo’n man als vicepremier het land en de koning kan vertegenwoordigen. Maar de regerende coalitie gaat verkrampt en beschaamd zijwegen op om de positie van het kabinet te redden.”

Nu meen ik dat de vermelde aantijgingen, die van een mythomaan bleken te komen, door de rechtbank ongegrond en eerrovend zijn genoemd. Kunt u me zeggen of in uw ogen deze Ruys zich aan laster heeft bezondigd jegens de toekomstige premier van dit land, en welke sancties er in voorkomend geval tegen hem zullen worden genomen. Dank bij voorbaat.’

Het duizelde de ombudsman voor de ogen. Hij kon de briefschrijver bezwaarlijk afschepen met het argument dat het over een artikel van te lang geleden ging, want het was minder lang geleden dan de misdragingen van monseigneur Vangheluwe waarmee De Standaard de voorbije maanden zo genereus heeft uitgepakt. Verhoest nam een drastisch besluit: hij mikte de klacht in de vuilnisbak en leverde de volgende ochtend een ziektebriefje in. De rubriek De Ombudsman wordt voor onbepaalde tijd opgeschort.

wo / 22 / 09

Afrondend. Eerst was hij voor de brug en tegen de tunnel. Er mocht over een alternatief niet eens worden gedacht: walk and don’t look back, het devies voor elke socialist die niet in een depressie wil tuimelen. Daarna was hij tegen de brug en voor de tunnel. Hij was eerst tegen een referendum. Daarna was hij voor een referendum. Moest daarin één vraag gesteld worden: voor of tegen de brug? Of twee vragen: voor of tegen de brug en voor of tegen de tunnel? Niet gemakkelijk voor wie eerst voor de brug was en tegen de tunnel, en dan tegen de tunnel en voor de brug. Nee, tegen de brug en voor de tunnel, waar hij eerder tegen was. Hij was voor twee vragen en tegen één, en stemde op de gemeenteraad voor één en tegen twee. Die ene vraag was: bent u voor of tegen het tracé van de BAM met een brug?

In de partij lag het iets ingewikkelder. Steve Stevaert was voor de brug, hij was er in zekere zin de geestelijke vader van. Ingrid Lieten zal dus ook wel voor de brug geweest zijn, zij dankt te veel aan Stevaert om niet van dezelfde mening te zijn. Caroline Gennez was tegen de brug en voor de tunnel, Pascal Smet voor de tunnel en tegen de brug, den Baard tegen de tunnel en voor de brug op voorwaarde dat hij er windmolens op mocht zetten of er op andere wijze voordeel bij zou hebben, Louis Tobback was tegen de brug en tegen de tunnel omdat de Vlaamse regering ook geen geld had gegeven voor de brug aan de Stella en de tunnel onder het Martelarenplein, Rik Torfs was tegen de brug maar koos uiteindelijk voor de CD&V, waar ze voor de brug zijn, Bob Cools en Leona Detiège waren niet voor de brug en niet tegen de tunnel maar wel tegen de Janssens en vandaar eerst tegen de brug en daarna tegen de tunnel, de mening van Bert Anciaux werd door niemand gevraagd.

In de volksraadpleging stemde 14 procent van alle Sinjoren tegen de brug en tegen het BAM-tracé en dus voor de burgemeester, die vervolgens akkoord gaat met een besluit dat zegt dat er geen tunnel komt als uit een studie blijkt dat de brug goedkoper is, iets wat al zwart op wit bewezen ís. Als een nieuwe studie dan uitwijst dat de tunnel effectief een half miljard duurder is dan de brug, kiest hij voor de tunnel. En voor het BAM-tracé waar de Antwerpenaar tegen heeft gestemd. Duidelijk, niet?

De kosten worden gedragen door de komende generaties Antwerpenaars, die hem er niet meer op zullen kunnen afrekenen, want tegen dan geniet hij al lang van het riante pensioen van het Vlaams Parlement, dat hij ontvangt omdat hij daar gedurende zesentwintig van de tweeënvijftig weken die een jaar telt één keer per week één halfuurtje aanwezig is geweest om te drukken op het knopje dat zijn fractieleider hem aanwees.

Of de mobiliteit rond Antwerpen tussen 2021 en 2031 vlotter zal verlopen dan nu valt af te wachten. Dat er tussen 2011 en 2021 géén mobiliteit meer zal zijn, staat vast.

do / 23 / 09

Lange tijd hebben velen getwijfeld aan het nut van een kerkjurist. De meesten vormden zich een beeld van een klein muf mannetje, een soort Marty Feldman uit Young Frankenstein, dat in een bedompt kelderhok zat te neuzen in stoffige boeken waarvan een normaal mens een astma-aanval krijgt. Toen Rik Torfs een eerste keer op televisie werd opgevoerd, bleek dat beeld te kloppen.

Wat daarna kwam, had de grootste fantast niet kunnen verzinnen. De rechtsgeleerde ontpopte zich tot een droge komiek die elke dag in minstens één krant of tijdschrift stond en op minstens één van de ontelbare VRT-kanalen werd geserveerd. Zijn optreden in de kolderieke televisiequiz De slimste mens ter wereld had in vroegere tijden tot zijn verwijdering van de universiteit geleid, toch in Leuven, maar sinds de rector daar democratisch verkozen wordt, zakt ook die instelling richting bodem. De kerkjurist kreeg na lang onderhandelen over de prijs zelfs een plaats in de Senaat cadeau van de christelijke volkspartij, en om na te gaan hoe diep die is weggezakt, heb je gesofistikeerde sonarapparatuur nodig.

En toen kwam Operatie Kelk. Het was Rik Torfs die de VRT tipte dat ze camerateams en verslaggevers moesten sturen. Rik moest die dag een interview geven aan de Kempense regionale omroep RTV, en had zelf voorgesteld om dat in een passend decor te doen: op de stoep tegenover het aartsbisschoppelijk paleis van Mechelen. ‘Met een beetje geluk komt de kardinaal tijdens dat interview voorbijgewandeld’, zo had hij RTV overtuigd.

Dat ‘beetje geluk’ werd een reuzenrad van fortuin toen tot stomme verbazing van cameraploeg, interviewer én geïnterviewde een colonne politieauto’s kwam voorgereden, hierna een gewapend interventieteam, en tot slot de rechercheurs van de zedenbrigade. Rik Torfs dacht te hallucineren toen even later de kardinaal effectief door het beeld kwam gestapt, de handen geboeid op de rug en twee kleerkasten met wapen in de aanslag aan zijn zijde.

De mannen van RTV hadden toen al beelden die de wereld zouden rondgaan, en vooraleer de kardinaal werd opgebracht, had Rik al naar de VRT gebeld voor versterking: ‘Drie gewone camera’s, breng licht mee, een handycam met infraroodzoeker om in een graftombe te laten zakken, en vorder de helikopter van de wielerkoersen op, die met de wescam aan zijn poten. En stuur Caroline voor de stand-up, niet die poldertrien hé, het is de bedoeling dat de mensen blijven kijken. Ik ben tegen kwart voor zeven in de studio en ik blijf wel tot na TerZake, maar zorg voor een sandwich.’ Daarna sprintte hij de straat over en gaf de politiemensen een paar gouden tips.

Sindsdien is geen dag voorbijgegaan, geen halve, of Rik Torfs was op radio en televisie én in de krant. In De Standaard is het gebeurd dat hij op één en dezelfde dag in vier verschillende hoedanigheden aan bod kwam: hij werd geïnterviewd, had zijn wekelijkse column, had ook nog een vrije tribune, en stond in de lezersrubriek.

Op de enige vraag waarvoor hij echt gekwalificeerd is – ‘Wat moet er kerkrechtelijk gebeuren met een misdadiger als Van-gheluwe?’ – moest hij het antwoord schuldig blijven. Hoe hij ook ging snuisteren in dikke boeken, hoe hij de Codex Iuris Canonici ook binnenstebuiten keerde, de grote kerkjurist kwam niet verder dan dat de dader eventueel zelf zijn laïcisering zou kunnen aanvragen. Lange tijd hebben velen getwijfeld aan het nut van een kerkjurist.

door Koen Meulenaere

Wat de ombudsman doet is elke week in grote letters uitroepen: ‘Ceci n’est pas une kwaliteitskrant.’