De eerste testvlucht van Europa’s nieuwe raket draaide uit op een ramp : Ariane 5 ontplofte 59 seconden na haar lancering.
SUPERRAKET ARIANE 5, een project waaraan tien jaar is gewerkt en dat 263 miljard frank kostte, zou op dinsdag 4 juni haar maiden trip maken. De tocht was weliswaar slechts aangekondigd als ?testvlucht?, maar toch had de raket vier kunstmanen aan boord : satellieten van Esa’s wetenschappelijk programma Cluster voor onderzoek van de wisselwerkingen tussen de zonnewind en het magnetisch veld van de aarde.
Op de ruimtehaven van Kourou in Frans Guyana heerste die vierde juni een opperbeste stemming. Ook het Euro Space Center in het Waalse Libin had zich opgesmukt voor een gastvrije ontvangst van media en insiders. Voor het project van Ariane 5 leverde België een bijdrage van zestien miljard frank, maar de Belgische en vooral de Waalse industrie kon bij de ontwikkeling van de superraket een flink aandeel van de bestellingen naar zich toetrekken. De vertegenwoordigers van deze industrie meldden zich dan ook present in Libin : Sabca (Société Anonyme Belge de Constructions Aéronautiques) met de hoofdzetel in Brussel, een fabriek in Charleroi en ook een afdeling-Limburg in Lummen ; Techspace Aero uit Herstal, waarin het Waalse Gewest 30 procent van de aandelen bezit, het Franse Snecma 51 procent en het Amerikaanse Pratt & Witney 19 ; de Alcatel-telg Etca uit Mont-sur-Marchiennes ; Spacebel uit Angleur-Liège, met een filiaal in Leuven en tenslotte Trasys, een Zaventems filiaal van Tractebel.
Op een reuzenscherm konden de aanwezigen het aftellen in Kourou volgen. Tussen Libin en Kourou was er satellietverbinding, met rechtstreekse dialoog. Na een korte onderbreking op de zevende minuut voor het uur nul van de lancering wegens een onweer boven de ruimtehaven werd het aftellen voortgezet. Het publiek in de zaal in Libin deed vanaf de laatste tien seconden in koor mee : dix, neuf, huit.., crescendo tot zéro. Feu ! Op het scherm was te zien hoe de raketten werden aangestoken, Ariane 5 vuur spuwde uit zijn drie motoren : de grote hoofdmotor met vloeibare waterstof en zuurstof en de beide zijdelingse raketten (boosters) met vaste brandstof. ?Décollage,? klonk het in Lubin en Ariane 5 steeg op onder applaus in Kourou en in Libin.
In dat applaus liepen de mededelingen uit Kourou verloren. Maar op het scherm sloeg Ariane op seconde 37 plotseling een opvallend verkeerde richting in. En op de 59ste seconde weerklonk op vierduizend meter hoogte een doffe knal en regende het glinsterende brokstukjes. Daarna was er alleen nog stilte.
TITANIC.
De eerste Ariane 5 (tachtig miljard frank) en de vier satellieten (samen vijftig miljard frank) zijn natuurlijk definitief verloren. Maar daarom vormt al het geld 263 miljard frank dat in de ontwikkeling van Ariane 5 werd gepompt, nog geen totale verliespost. Het Ariane-5-project wordt in ieder geval voortgezet. Een onderzoekscommissie, samengesteld door Esa en het Franse Centrum voor Ruimteonderzoek (CNES) zou aanvankelijk op 15 juli verslag uitbrengen over de oorzaken van de mislukking. Maar één dag later al werden de eerste vaststellingen bekendgemaakt. De motoren werkten naar behoren. De servosystemen van Sabca functioneerden goed. 37 seconden na de lancering begonnen de uitlaten van de twee boosters te wervelen, vermoedelijk door een fout in het softwaresysteem of het electrisch circuit. Daardoor ging de hele raket op haar zij liggen. Daarop reageerde het automatisch vernietigingssysteem aan boord en liet de raket ontploffen. Dit systeem, het ?Protection Control Case?, is een product van Etca en ook dat werkte dus feilloos.
De tweede testvlucht van Ariane 5 zal over enkele maanden rond november worden uitgevoerd. Zoals gepland. Wel moeten er vier nieuwe Cluster-satellieten gebouwd worden. Het Cluster-project maakt immers deel uit van een globaal pakket waaronder de al actieve toestellen Ulysses en Soho voor onderzoek van de zon en de wisselwerking tussen zon en aarde.
Na de knal vorige week dinsdag kwam in Kourou de Belgische minister van Wetenschapsbeleid Ivan Ylieff (PS) nog even op het scherm. Hij zei iets vermoedelijk opbeurends, maar werd in Libin overstemd door het exotische orkestje. Het bleek een tropisch bandje uit de provincie Luxemburg en het speelde alsof de Titanic nooit tegen een ijsberg was gebotst.
Maar in de zaal was de fut er toch wat uit. Het publiek schuifelde in rouwstemming naar buiten. Een kwartier later zweeg ook het orkest.
L.W.
Samengevat in vier beelden : de vlucht en de val van Ariane 5.
