Een bericht uit Berlijn bracht eind vorige week de toestand nog eens onder de aandacht. Volgens de Duitse generaal Norbert van Heyst moet de International Security Assistance Force haar militaire aanwezigheid in Afghanistan met tienduizend manschappen opvoeren. De generaal deed zijn uitspraak enkele dagen voor hij het bevel over de internationale veiligheidsmacht overdroeg aan zijn landgenoot, NAVO-generaal Götz Gliemeroth.

Zonder die bijkomende tienduizend kan, volgens Van Heyst, de orde in Afghanistan niet worden gegarandeerd. De internationale troepenmacht telt momenteel vijfduizend soldaten. Daarvan worden er ruim vierduizend ingezet om in de hoofdstad Kaboel en omgeving de veiligheid te handhaven en om interimpresident Hamid Karzai in het zadel te houden.

Zelfs met de versterking die Van Heyst voorstelt zal het nog twee tot drie jaar duren vooraleer in de rest van het land van enige stabiliteit nog maar sprake is. Maar aangezien niemand bereid is om die extra-troepen te leveren, ziet het er erg beroerd uit voor de toekomst van Afghanistan. De milities van de krijgsheren controleren weer grote delen van het grondgebied. De fundamentalistische Taliban hernemen hun terreur. Met als gevolg dat de Verenigde Naties hebben besloten de humanitaire hulpverlening in Afghanistan te staken, want te gevaarlijk.

Met hun verklaringen bevestigen generaal Van Heyst en de VN-woordvoerders wat de hongerstakende Afghanen in de Heilig Kruiskerk in Elsene aan minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael trachten duidelijk te maken.

Enkele weken geleden liet het Belgische Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen aan meer dan duizend Afghaanse asielzoekers weten dat ze tegen 1 september het land moeten verlaten. Volgens het commissariaat-generaal is de oorlog in Afghanistan afgelopen en moeten de asielzoekers terug naar hun land. Waarop een driehonderdtal onder hen aan een hongerstaking begon.

Minister Dewael nam het dan weer niet dat de Afghanen met hun actie de Belgische rechtsstaat chanteerden. Zo’n normvervaging, dat kan een fatsoenlijke regering, die het net zo druk heeft met het repatriëren van al dat zwart geld van haar burgers, niet aanvaarden.

Toch stuurde Dewael in minder dan drie weken tijd vier ’tussenpersonen’ af op de hongerstakers. Ook zijn spin doctors gingen aan het werk. Eerst werd het gerucht gelanceerd dat de hongerstakers door mensenhandelaars werden opgejut. Maar de minister kon die bewering met geen enkel bewijs staven. Waarna het heette dat de actievoerders in de Heilig Kruiskerk onder de kwalijke invloed van hun advocaat staan.

Door zijn stugge houding kreeg Dewael – intussen binnenskamers Antoine Dewael genoemd, naar zijn stoethaspelende voorganger Antoine Duquesne – nauwelijks vat op de zaak. Hij was dan wel bereid in sommige gevallen de uitwijzing uit te stellen, maar al bij al blijft de beslissing van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen overeind: de Afghanen moeten finaal het land uit.

Europa – en dus ook België – beschikt over een panoplie van middelen en wetten om asielzoekers terug te dringen. En hoe armer en zwarter, des te illegaler die asielzoekers zijn, en des te sneller moeten ze worden buiten gewerkt.

Tony Blair, wiens New Labour nog altijd deel uitmaakt van de Socialistische Internationale, stelde ooit voor kanonneerboten naar de Middellandse Zee te sturen om daar de schepen met vluchtelingen te onderscheppen.

In Italië wil de regering van Silvio Berlusconi, wiens partij aanleunt bij de Europese christen-democraten, de illegalen en uitgeprocedeerde asielzoekers met konvooien van treinen, bussen en politievoertuigen naar de buitengrenzen van de Europese Unie deporteren.

Wat de criteria zijn waaraan de asielzoeker moet voldoen om tot het Europese grondgebied te worden toegelaten, is niet altijd even duidelijk. Wat is het verschil tussen een economische vluchteling en een politieke vluchteling? Bestaat er een verschil? Volgens Hans Magnus Enzensberger niet. ‘Corruptie, schulden, kapitaalvlucht, hyperinflatie, uitbuiting, ecologische catastrofes, religieus fanatisme en gewoon onbekwaamheid kunnen een graad bereiken, die net zulke dwingende redenen om te vluchten vormt, als de directe dreiging met gevangenis, marteling of terechtstelling.’

De Afghanen in Elsene verkeren in de situatie zoals door Enzensberger beschreven. Het buurtcomité dat zich in de middenstandersgemeente Elsene spontaan heeft gevormd, heeft de situatie sneller en beter ingeschat dan de minister en de bollebozen die hem omringen. In hun open brief aan premier Guy Verhofstadt en Dewael riep het comité op om de Afghanen een waardige verblijfsmogelijkheid te verschaffen. ‘Als er geen asielrecht is voor deze mensen, voor wie dan wel?’

Rik Van Cauwelaert