Het Forum: plein in Rome, tussen Capitool en Palatijn, waar burgers samenkwamen om publieke zaken te bespreken en recht te doen.
Mijnheer Rogge, laten we beginnen met de sport. Anderlecht plaatst zich voor de tweede ronde van de Champions League en zit weer bij de groten van Europa.
Jacques Rogge: Een opsteker voor het Belgische voetbal en voor de Belgische sport in het algemeen. Anderlecht doet sportief en financieel een gouden zaak en opent nieuwe perspectieven. Al is de grote vraag of het zijn elftal zal kunnen behouden, of op dit niveau zal kunnen houden. Want hoe meer je spelers in de kijker lopen, hoe meer kapers op de kust. Anderlecht is een moeilijke periode te boven gekomen, wat ondanks veel kritiek op een verstandig beleid wijst. De club heeft voor zware investeringen in infrastructuur en jeugdwerking gekozen en de Vanden Stocks zijn doorgaans voorzichtig geweest in hun uitgaven. Met de transfers hebben ze een paar keer pech gehad en op het Bosman-arrest hebben ze zich onvoldoende voorbereid. Maar als je ziet waar Anderlecht nu weer staat, kun je hen alleen feliciteren.
Anderlecht, mogelijk ook Club Brugge, blijft met het idee spelen om uit de Belgische competitie te stappen.
Rogge: Het grote publiek zal een artificiële Euroleague niet slikken. Ik begrijp dat het voor Anderlecht en Brugge niet interessant is om te moeten spelen tegen ploegen die zowel op als naast het veld een paar niveaus lager acteren. Maar een vorm van nationale competitie blijft de motor van de sport. Een club moet de band met de eigen regio bewaren. Men staart zich blind op fenomenen als de Amerikaanse baseball- en basketballiga’s, maar die blijven binnen hetzelfde land, binnen dezelfde taal en binnen dezelfde cultuur. Dat zou met de Euroleague niet het geval zijn en daarom vormt die geen volwaardig alternatief voor de nationale competitie. Het Belgische voetbal moet de eerste klasse inkrimpen, waardoor een beter evenwicht tussen nationaal en Europees voetbal mogelijk wordt. De hogere televisierechten van de Euroleague ogen aantrekkelijk, maar zijn afhankelijk van de kijkcijfers. Misschien niet in een eerste fase, waarin bepaalde televisiestations bereid kunnen zijn om risico’s te nemen, maar de kern blijft de publieke interesse. Als die er niet is, klappen de televisierechten in elkaar.
Clubs als Beveren, Mechelen en Aalst staan op de rand van het failliet.
Rogge: De profliga heeft zich akkoord verklaard met een licentiesysteem, maar we moeten afwachten of ze het ook zal toepassen. Veel clubs hebben met dat akkoord hun eigen doodvonnis getekend en misschien proberen ze daar wel onderuit te komen. Maar behalve voor de betrokkenen zou het niet zo erg zijn mochten er een paar clubs verdwijnen, de economische realiteit moet de bovenhand krijgen. Ons land is te klein voor achttien of meer volwaardige profvoetbalclubs.
Nog in de sport was er het Festina-dopingproces in Rijsel. De strafvorderingen zijn ingediend, de uitspraak volgt op 22 december.
Rogge: Afgezien van de overdreven mediatisering, waardoor sommigen te veel aan show gingen denken, was het een interessant proces. Iedereen is aan bod gekomen, ook wie niet rechtstreeks partij was zoals de Franse Federatie en de Internationale Wielerfederatie UCI. Er is opnieuw duidelijk gebleken dat het wielrennen er erg aan toe is. Hopelijk versterkt dat de impuls om er iets tegen te ondernemen, zoals drie jaar geleden ook is gebeurd toen de Festina-affaire aan het licht kwam. Het Internationaal Olympisch Comité heeft naar aanleiding daarvan in februari ’98 een grote antidopingconferentie gehouden. Die heeft geleid tot de oprichting van het Wereld Anti Doping Agentschap, dat paritair bestaat uit vertegenwoordigers van de sportwereld en van de regeringen. Die laatsten zijn nodig voor het wetenschappelijk onderzoek, het wetgevende werk en voor de politionele onderzoeken waartoe de overheid veel meer middelen en bevoegdheden heeft dan de sportfederaties.
UCI-voorzitter Hein Verbruggen kreeg het verwijt te weinig tegen dopinggebruik te ondernemen.
Rogge: Dat is niet terecht. De UCI is, na en naast het IOC, de eerste federatie geweest die werk heeft gemaakt van de dopingbestrijding, lang voor andere bonden ermee begonnen zijn. De UCI heeft ook als eerste een manier gezocht om het levensgevaarlijke epogebruik tegen te gaan. Zolang dat niet op een sluitende manier gedetecteerd kon worden, heeft de UCI het proberen te beteugelen via haar ‘gezondheidstests’ voor hematocrietwaarden. De UCI is soms te laks geweest met de bestraffing, maar ook dat is bijgeschroefd. Er zijn grotere schuldigen dan de UCI-leiders.
De dokters bijvoorbeeld. De zieke Eric Rijckaert stond op dit proces niet terecht, maar tegen de apotheker die Festina bevoorraadde en tegen de Once-dokter zijn wel straffen geëist.
Rogge: De verantwoordelijkheid van de artsen op het vlak van dopinggebruik is enorm, maar laten we benadrukken dat de eerste schuldige toch de renner of de atleet zelf blijft. De coureurs zijn ook nu weer af en toe voorgesteld als slachtoffers van de commercie en de prestatiedruk, en van malafide artsen en verzorgers. Kortom: slachtoffers van de maatschappij. Dat is al te gemakkelijk. Richard Virenque gaat vrijuit om juridische redenen, omdat in Frankrijk doping gebruiken niet strafbaar is. In principe brengt een dopinggebruiker alleen zichzelf in gevaar, en ook al vervalst hij de competitie en de ethiek, dan is dat toch minder erg dan het leven van anderen in gevaar brengen, zoals de dealers doen. Die moeten dus strenger beoordeeld worden. Maar dat Virenque juridisch vrijuit gaat, betekent niet dat hij ook moreel gezuiverd is. Hij heeft zichzelf publiekelijk ontmaskerd als een leugenaar, die dankzij die leugens nog twee jaar goed geld heeft verdiend.
In het binnenland stond de ineenstorting van Lernout & Hauspie centraal.
Rogge: Ik ken er het fijne niet van, maar de berichten in de pers wijzen op gesjoemel met de boekhouding en op het artificieel opblazen van de zakencijfers om investeerders te misleiden. Het is jammer dat mensen die een zo geavanceerd product hebben ontwikkeld, zich tot die praktijken hebben laten verleiden. Voor veel kleine beleggers in Vlaanderen is dat een ramp en de populariteit van de veilige spaarboekjes zal ongetwijfeld weer toenemen.
Hoe groot is de verantwoordelijkheid van banken, revisoren en politici die het geloof in L&H hebben aangewakkerd?
Rogge: Je kan politici niet kwalijk nemen dat ze zich positief uitlaten over een innovatieve onderneming, die met haar product aan de wereldtop van de technologie staat en in eigen land voor werkgelegenheid en een goed imago voor de hele streek zorgt. Anders is het gesteld met de revisoren die de boekhouding hebben goedgekeurd en de banken die het bedrijf en zijn aandeel kredietwaardigheid hebben verleend. Maar de grootste verantwoordelijkheid ligt uiteraard bij de bedrijfsleiders. Als de interne en externe audits de berichten uit de pers bevestigen, ziet het er voor hen niet goed uit.
De regering heeft nieuwe maatregelen genomen om asielaanvragen sneller te behandelen.
Rogge: Op lange termijn een druppel op een hete plaat. De fundamentele oorzaak van migratie is de economische ongelijkheid tussen noord en zuid, in mindere mate tussen west en oost, en die zal niet snel worden weggewerkt. Anderzijds is ongebreidelde migratie niet mogelijk, omdat dat op te veel sociale problemen zou stuiten en uiteindelijk geweld zou uitlokken. De regering moet het fenomeen dus onder controle zien te houden, wat neerkomt op een migratiestop. Geen prettige maar wel een noodzakelijke ingreep, mits hij menselijk wordt toegepast. Daarbij moet men verhinderen dat de illegale immigratie weer toeneemt. Want hoe keurig het ook wordt verwoord, de bedoeling is om op kortere tijd meer asielaanvragen af te wijzen. Wie weet dat hij aan de nieuwe grensloketten weinig kans maakt, zal geneigd zijn op een andere manier het land binnen te komen. Het terugsturen van asielzoekers naar het land waar ze de EU zijn binnengekomen, is een ander heikel punt dat tot veel discussies zal leiden.
In de Verenigde Staten duurt de onzekerheid over de uitslag van de presidentsverkiezingen verder.
Rogge: Niet het electorale systeem heeft die bizarre toestand veroorzaakt, maar de patstelling tussen de twee kandidaten van wie de programma’s onderling te weinig verschillen. Fouten bij het stemmen of het tellen zijn onvermijdelijk, maar hebben dooorgaans geen wezenlijke invloed op de uitslag. Het is opmerkelijk dat dat voor een keer wél zo is, maar het is geen reden om het systeem te veranderen. Laat de bevoegde rechters zich over de klachten uitspreken, en daarna is de uitslag wat hij is. Het is een verkeerde stelling dat Bush, als hij wint, president wordt dankzij een paar honderd kiezers in Florida. Er hebben er 49 miljoen voor hem gestemd. Dat het verschil met zijn tegenstander zo klein is, tast zijn legitimiteit niet aan.
Door het werken met kiesmannen, kan Bush president worden met een kwart miljoen minder stemmen dan Gore.
Rogge: Dat is niet erg logisch, maar komt voort uit een compromis dat in 1776 is gesloten tussen mensen die wilden dat het Congres de president zou verkiezen en anderen die wensten dat de bevolking het zou doen. Met de invoering van de kiesmannen heeft men willen vermijden dat kandidaten zich enkel zouden bezighouden met de drukst bevolkte staten, die door hun inwonersaantal een te groot electoraal gewicht zouden krijgen. De kiescolleges komen aan het federale karakter van de Verenigde Staten tegemoet en vallen als dusdanig te verdedigen. Elke kandidaat weet hoe het systeem in elkaar zit en moet er maar rekening mee houden. Zoals de democraten niet moeten zeuren over de drie procent die Ralph Nader hen afsnoept. Als Gore die kiezers echt wou hebben, had hij zijn programma maar moeten aanpassen.
Hadden Gore en Bush meer met elkaar in conflict moeten gaan?
Rogge: Het televisieoptreden van de kandidaten bepaalt steeds meer de keuze van de kiezer. Dus zoeken politieke marketingbureaus naar een programma dat zoveel mogelijk mensen aanspreekt en zo weinig mogelijk mensen afschrikt. Vanuit die optiek is het logisch dat het verschil zo klein is. Dat lijkt mij een prangender probleem dan de electorale procedures. De Amerikanen moeten zich ook over de financiering van de campagnes bezinnen. Die zijn zo duur geworden dat de kandidaten op voorhand schatplichtig zijn aan de bedrijven en lobbygroepen die het geld hebben geschonken. In België is daar paal en perk aan gesteld. Ook de lage opkomst mag tot enige reflextie aanzetten.
Europa is weer in de ban van de gekkekoeienziekte. Frankrijk neemt strenge maatregelen.
Rogge: Dat is ironisch omdat de Fransen niet zo lang geleden de invoer van Brits rundvlees langer hebben tegengehouden dan de Europese Unie nodig achtte. De toename van BSE is gedeeltelijk toe te schrijven aan de verfijnde diagnoses. Voor men vroeger BSE bij een koe vaststelde, moest ze ter plekke door haar poten zakken. Nu is er een test ontwikkeld waardoor men de kwaal kan opsporen bij dieren die geen enkel klinisch symptoom vertonen. Vanzelfsprekend zorgt dat voor hogere cijfers, maar het maakt ook een betere preventie mogelijk. Dat het aantal gevallen van de variant van Creutzfeldt-Jakob toeneemt, heeft met de lange incubatieperiode te maken. De besmetting van die patiënten heeft wellicht tien jaar geleden plaatsgevonden, toen bij manier van spreken niemand wist dat BSE bestond. In de meeste landen zijn inmiddels doeltreffende maatregelen tegen BSE genomen, maar het kwaad is vroeger geschied en de gevolgen daarvan moeten nog ten volle blijken. Men schat dat er in Engeland tussen de zestig- en de honderddertigduizend mensen met de variant van Creutzfeldt-Jakob zullen zijn en in Frankrijk tussen de drie- en de zevenduizend. Ons land blijft voorlopig gespaard en we kunnen enkel hopen dat het zo blijft.
Jacques Rogge is arts en sportleider.
JACQUES ROGGE
Koen Meulenaere
