De Europese Unie brengt voor Marine Le Pen geen vrede, maar oorlog. Samen met Europese geloofsverwanten hoopt de populaire leider van het Front National het tij te keren. Tegenover Knack zet ze haar strategie uiteen, kwalificeert ze het Vlaams Belang als haar enige Belgische partner en verwelkomt ze de Walen als die zich bij Frankrijk willen aansluiten.
Het is een mistige winterdag in Straatsburg, de hoofdstad van de Elzas, eeuwenlang begeerd door zowel Fransen als Duitsers. Frankrijk trok met het Verdrag van Versailles in 1919 aan het langste eind en de stad aan de Rijn groeide in de tweede helft van de vorige eeuw uit tot een icoon van Europese verzoening. Tegenwoordig laven Fransen, Duitsers en toeristen uit alle windstreken zich gebroederlijk aan glühwein op de kerstmarkt, in de schaduw van de rode, zandstenen kathedraal.
Even buiten het centrum staat het Europees Parlement, waar deze woensdag de maandelijkse plenaire sessies plaatsvinden. Het moderne glazen gebouw, waar afgevaardigden uit 28 lidstaten met elkaar in debat treden, is voor veel critici niet zozeer een symbool van verzoening, als wel van bureaucratie en spilzucht. Waarom, zo vragen ze zich af, moet de EU jaarlijks zo’n tweehonderd miljoen euro uitgeven om het hele gezelschap van afgevaardigden, medewerkers, journalisten en lobbyisten eens per maand te laten overkomen uit Brussel?
‘Als het aan mij ligt, schaffen we Brussel af en zetelt het parlement voortaan alleen nog in Straatsburg’, is de tegendraadse oplossing die Marine Le Pen oppert. De partijleider van het Front National (FN), tevens afgevaardigde in het Europees Parlement, oogt vermoeid. Het is alsof de vele maanden die ze nu al in het middelpunt van de belangstelling staat, hun tol beginnen te eisen.
Ze deelt haar kantoor in een bijgebouw van het parlement met een Belgische financieel assistent, die liever niet bij naam wil worden genoemd. Op persoonlijke titel zegt hij dat hij bedenkingen heeft bij het parlement in Straatsburg, dat hij ‘een beetje duur’ vindt.
Het kantoor is spartaans ingericht, met als enige muurversiering twee posters van de Franse regio Nord-Pas-de-Calais. De ene lijkt op het eerste gezicht een afbeelding van een steunbetoging voor het homohuwelijk dat Frankrijk dit voorjaar legaliseerde (en waar het FN faliekant tegen was), maar bij nadere inspectie blijkt het om een carnavalsscène in Duinkerke te gaan.
Le Pen is geboren Parisienne, maar in het noorden van het land probeerde ze vorig jaar een nationale parlementszetel te veroveren. Bijna slaagde haar missie in het kiesdistrict van het stadje Hénin-Beaumont (op een halfuurtje rijden van Doornik), maar met minder dan tweehonderd stemmen verschil legde ze het in de beslissende tweede ronde af tegen een socialistische kandidaat, die steun kreeg van alle andere partijen.
Ook zonder zetel gaat het Le Pen sindsdien voor de wind. Opiniepeilingen voorspellen dat haar partij de grootste van het land kan worden bij de Europese verkiezingen van eind mei. Zelf hoort ze tot de populairste Franse politici en een recordaantal van 42 procent van haar landgenoten zegt niet uit te sluiten ooit een stem op haar uit te brengen.
Met zo’n percentage zou ze zelfs de volgende presidentsverkiezingen kunnen winnen in 2017, waarbij in de beslissende tweede ronde 50 procent van de uitgebrachte stemmen vereist is. Bij de editie van vorig jaar kreeg ze in de eerste ronde 18 procent achter zich en eindigde ze als derde, achter de uiteindelijke winnaar François Hollande en scheidend president Nicolas Sarkozy.
Nu lijkt ze optimaal te profiteren van de zwakte van haar voornaamste tegenstanders. Hollande en zijn linkse PS-regering vinden nauwelijks steun bij de bevolking en worden in het buitenland bekritiseerd vanwege hun softe hervormingsagenda. Frankrijk gaat door voor ‘de zieke man van Europa’.
En de rechtse UMP zwalkt sinds het verlies van Sarkozy al anderhalf jaar stuurloos rond. Steeds meer Fransen zijn het met Le Pen eens dat het weinig uitmaakt of links of rechts het voor het zeggen heeft. Het is volgens hen allemaal één pot nat met de ‘UMPS’, zoals ze bij het FN graag zeggen.
Ook in Europa wil Le Pen haar invloed verhogen. Als onafhankelijk parlementslid is die gering, en daarom heeft ze zich ten doel gesteld om na de aanstaande verkiezingen van eind mei een parlementaire groep te vormen, waarvoor een minimum is vereist van 25 leden uit ten minste zeven verschillende landen. Op dit moment is haar enige partijgenoot haar 85-jarige vader, die sinds 1984 telkens werd herkozen.
Recentelijk heeft ze de banden aangehaald met onder meer het Vlaams Belang en reisde ze af naar Den Haag, waar ze Geert Wilders ontmoette van de Partij voor de Vrijheid (PVV), die net als zij fel gekant is tegen de islam en de EU. Partijen die het zelfs in de ogen van Le Pen te bont maken, zoals de Hongaarse beweging Jobbik en de Grieken van de Gouden Dageraad, zijn echter niet welkom.
Krijgt u de partijen uit zeven landen bij elkaar?
Marine Le Pen: Een groep is geen doel op zich, maar een middel. Daardoor staan we sterker in de strijd voor een alternatief voor alles wat de Europese Unie ons opdringt. Op dit moment is er een embryo, de Europese Alliantie voor de Vrijheid met Vlaams Belang, de Oostenrijkse FPÖ, de Zweedse Democraten en wijzelf. Verder is de Lega Nord in elk geval geïnteresseerd en is er goed contact met Geert Wilders. De dynamiek rond de verkiezingen zal er hopelijk voor zorgen dat kandidaten en partijen die nu nog twijfelen, de sprong zullen wagen.
Wilt u de EU afschaffen?
Le Pen: Ik wil nieuwe onderhandelingen over vier essentiële punten: de soevereiniteit van de grenzen door de opheffing van Schengen; monetaire soevereiniteit door een terugkeer naar de frank; wetgevende soevereiniteit, wat wil zeggen: prioriteit voor het Franse parlement boven het Europese; en economische soevereiniteit, waardoor ieder land intelligente protectionistische maatregelen mag nemen als het dat wil. Als ik dat voor elkaar krijg, kunnen de Fransen zeggen: daarvan willen wij deel blijven uitmaken. Maar ik weet al dat dit nooit het raamwerk zal worden waarop de EU gebaseerd zal zijn. Het zal een ultraliberaal stelsel blijven.
De EU is als de Sovjet-Unie: onverbeterbaar. Gevolg is dat de EU hetzelfde moet doen als de Sovjet-Unie: imploderen om plaats te maken voor een Europa van naties, waar wij patriotten voor strijden.
Als die implosie langer duurt dan u hoopt, moet Frankrijk dan zelf uit de EU stappen?
Le Pen: Vroeg of laat zal er in elk land een referendum over uittreding plaatsvinden. Groot-Brittannië geeft wat dat betreft de toon aan en het zal zich als een olievlek verspreiden. (Premier David Cameron heeft kiezers uiterlijk in 2017 een referendum in het vooruitzicht gesteld als hij in 2015 wordt herkozen, nvdr) Als het FN of de partij van Geert Wilders binnenkort als eerste eindigt bij de verkiezingen, wat wil dat dan zeggen? Dat wil zeggen dat de gehele politieke en economische constructie die de afgelopen dertig jaar in onze landen is uitgevoerd, ter discussie staat. Hoelang kunnen ze nog doorregeren tegen de wil van het volk? Ze zullen zich verplicht gesteld zien om een referendum te organiseren.
In België hebt u voor het Vlaams Belang gekozen als uw partner. Hebt u nooit gedacht aan de N-VA?
Le Pen: Mij doet de N-VA vooral denken aan Sarkozy. Dat wil zeggen dat ze posities innemen die het electoraal goed doen, maar ze zijn ondertussen pro-Europa. Voor mij valt dat niet te rijmen. Wij kunnen niet samenwerken met bewegingen die de EU verdedigen, want wij vinden dat de EU aan de basis staat van de overgrote meerderheid van de problemen die onze landen op dit moment teisteren. Voor ons is het veelzeggend als een beweging pretendeert een breuk te willen slaan met het verleden, maar tegelijkertijd pro-Europa is. Dat betekent dat de breuk niet zo ingrijpend is als ze beweren.
Ondersteunt u het Vlaams Belang in zijn strijd voor Vlaamse onafhankelijkheid?
Le Pen: Daar bemoeien we ons niet mee. Het is een interne aangelegenheid. Wij dringen onze mening niet op aan onze buren. In onze groep kunnen er over sommige onderwerpen verschillende standpunten zijn. Als UKIP in Groot-Brittannië een ultraliberaal beleid wil voeren, is dat hun probleem. Ik wil dat niet in Frankrijk, maar als het volk het daar wel wil, het zij zo. (De Britse anti-Europese partij wil overigens niet samenwerken met Le Pen, nvdr) Hetzelfde geldt voor het homohuwelijk. Als een land het wil, mag dat best voor mij, maar ik wil niet dat de EU het aan anderen opdringt. Dat is democratie.
Weet u, we kunnen lang discussiëren over de onafhankelijkheid van Vlaanderen. De eigenlijke vraag luidt: is België een natiestaat? Het antwoord is nee. Je kunt België zien als een echec van multiculturalisme. Er zijn ontegenzeggelijk twee delen in België met verschillende culturen, verschillende talen en dat laat zien dat je landen niet op een kunstmatige manier kunt construeren. In werkelijkheid is er geen contradictie tussen onze verdediging van de natiestaat en de constatering dat België geen natiestaat is maar een kunstmatige staat.
Bent u niet bang dat een onafhankelijk Vlaanderen Franse regio’s met een sterke identiteit kan inspireren, zoals Baskenland, Corsica en Bretagne?
Le Pen: Nee, in het geheel niet. België is een speciaal geval en Frankrijk is een natiestaat. Separatisten vormen een piepkleine minderheid in Frankrijk. We hebben dezelfde geschiedenis, dezelfde taal en hechten veel waarde aan de staat.
Filip Dewinter heeft recentelijk in Knack laten doorschemeren dat het niet is uitgesloten dat u de lijst van het Vlaams Belang in Henegouwen zou kunnen steunen. Klopt dat?
Le Pen: Wat zeker is, is dat wij met het VB veel dezelfde standpunten hebben over de Europese Unie. Er zijn geen andere bewegingen in België met wie we contact hebben en in Wallonië heb ik zelfs enkele procedures lopen tegen mensen die zich Front National noemen of ons logo gebruiken. Daar heb ik het nog over gehad met de nieuwe leider van het VB die ik recentelijk ontmoet heb – charmante man is dat trouwens (Gerolf Annemans, nvdr). Vanaf het moment dat we een relatie aangaan met een beweging, doen we dat overal waar die zich presenteert.
Er zijn gradaties. Wilt u bijvoorbeeld een meeting bijwonen?
Le Pen: Dat overwegen we inderdaad, in april in Brussel.
Niet in Henegouwen?
Le Pen: Ik moet zelf ook campagne voeren voor de Europese verkiezingen.
Hoe staat u tegenover het zogenoemde ‘rattachisme’, de aansluiting van Wallonië bij Frankrijk?
Le Pen: Beide landen zouden daarover per referendum moeten beslissen. Ik zou voor stemmen. Ik zou mijn Franse landgenoten voorstellen onze Waalse neven en nichten te verwelkomen.
Wat zou het voordeel zijn voor Frankrijk?
Le Pen: Ik word er vaak op gewezen dat de economische situatie in Wallonië moeilijk is, maar dat geldt voor ons allemaal. Zodra we in staat zijn om dat te veranderen door een ander beleid te voeren, het onze, is er geen reden om ertegen te zijn. Er is een duidelijke link tussen Wallonië en Frankrijk. Als Wallonië het wil, ben ik voor.
U ligt onder vuur omdat u tot de parlementariërs hoort die het minst aanwezig zijn en het minst stemmen in het Europees Parlement, net als uw vader. Critici wijzen erop dat u ook zonder groep het recht hebt amendementen in te dienen in de commissie waarin u zitting hebt.
Le Pen: Als je een piepkleine minderheid vertegenwoordigt, heeft dat weinig zin. Ik ben geen voorstander van nutteloos werk. Ik ga inderdaad niet naar de commissie, want objectief gezien is onze rol daar verwaarloosbaar. Ik ben altijd bij de plenaire sessies. Ik leg liever in Frankrijk uit wat de EU doet.
U geeft critici brandstof door net voldoende aanwezig te zijn om uw vergoeding op te strijken.
Le Pen: Dat is niet waar. Ik ben er drie van de vier dagen. Ik ben voorzitter van wat binnenkort misschien de grootste partij van Frankrijk is. Ik was vorig jaar kandidaat bij de presidentsverkiezingen, wat inderdaad ten koste ging van mijn aanwezigheid in het parlement. Maar tegelijkertijd maak ik dat weer goed doordat mijn stem ver draagt. Ik stel problemen aan de kaak, informeer de Fransen wat er binnen de EU gebeurt en geef ze redenen om zich daartegen te keren. De kiezer oordeelt en we zullen zien wat die zegt.
Sinds Marine Le Pen het leiderschap heeft overgenomen van haar vader, stelt ze alles in het werk om de dédiabolisation (‘ontdemonisering’) van haar partij te voltooien. Daarom kondigde ze afgelopen herfst aan dat ze media die haar partij ‘extreemrechts’ zouden blijven noemen, voor de rechter zou dagen. Zelf spreekt ze liever van ‘patriottistisch’.
Franse media trokken zich daar niets van aan, maar tot processen (die ze ongetwijfeld zou verliezen) kwam het niet. ‘Er heeft een groot debat plaatsgevonden en alle journalisten die de term blijven gebruiken, zijn eigenlijk activisten. Die hebben wij ontmaskerd. Daarom hoef ik niet meer naar het tribunaal’, zegt ze.
Ook probeert ze uit alle macht extremistische uitspraken van partijgenoten te voorkomen. Het stoorde haar mateloos dat haar vader telkens bleef herhalen dat de gaskamers een detail waren van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en dat de Duitse bezetting in Frankrijk niet bijzonder inhumaan was. De gematigde kiezer werd erdoor afgeschrikt.
‘Het grote verschil tussen Marine Le Pen en haar vader is dat zij echt de macht nastreeft’, zegt de Belgische partijmedewerker. ‘Haar vader vond het wel best in de oppositie. Dat is makkelijk. Maar als je meer ambieert, moet je constructieve projecten hebben.’
Anders dan bijvoorbeeld Wilders in Nederland, die het enige lid is van zijn eigen partij en lokale verkiezingen grotendeels overslaat omdat hij te weinig kandidaten kan vinden die hij vertrouwt, ziet Le Pen haar partij als een volkspartij. Door het hele land heeft ze duizenden kandidaten en activisten, die door haar partij zo goed mogelijk worden gescreend en opgeleid.
Geregeld zitten er toch nog rotte peren tussen, zoals een kandidaat in de Franse Ardennen die de (zwarte) minister van Justitie Christiane Taubira op haar Facebookpagina met een aap vergeleek. Een andere kandidaat plaatste een afbeelding van een brandende Israëlische vlag met als bijschrift: ‘Wij zijn hier in Frankrijk.’ Beiden werden op non-actief gesteld.
Uit kritische berichten van onder meer de website Mediapart blijkt echter dat het de directie van het FN niet zozeer te doen is om de overtuigingen van de kandidaten. Het gaat er uitsluitend om dat dubieuze uitspraken niet openbaar worden gemaakt, zodat de pers er niet mee aan de haal kan.
Zelfs op het hoogste niveau vinden nog steeds dérapages (uitglijders) plaats, zoals een recente blogbijdrage van Bruno Gollnisch, die drie jaar geleden de strijd om het leiderschap verloor van Marine Le Pen. Kort na het overlijden van Nelson Mandela plaatste hij een tekst waarin hij het apartheidsregime ‘het minste der kwaden’ noemde. ‘In vergelijking met het huidige Zuid-Afrika kun je moeilijk het tegengestelde beweren’, schreef hij.
Wat vindt u daarvan?
Le Pen: Een politieke beweging is geen sekte. Hij heeft de apartheid niet verdedigd als ik zijn artikel goed heb begrepen. Hij sprak van het minste der kwaden.
Zo vlak na de dood van Mandela?
Le Pen: Ja, ja, Gollnisch heeft ook af en toe de behoefte te laten horen dat hij denkt wat hij denkt. Mij stoort dat niet. Wij hebben onze standpunten tegenover elkaar gezet op het congres van 2010 en de leden hebben mij gekozen. Voilà. Dus ik bepaal de hoofdlijnen van het FN.
U hebt hem en uw vader gevraagd de Europese Alliantie van Nationale Bewegingen te verlaten, waarin onder meer Jobbik zit. Is dat inmiddels gebeurd?
Le Pen: Ja, dat is gebeurd (tijdens een persconferentie later die dag zegt Le Pen dat de procedure in gang is gezet en dat het binnen enkele dagen zo ver zal zijn, nvdr). Ik vond dat alles duidelijk moest zijn. We kunnen niet een verkiezingscampagne ingaan zonder dat onze kiezers en partners weten hoe het er precies voor staat.
Zijn de extreme uitspraken niet wenselijk voor een deel van uw achterban?
Le Pen: Nee, dat denk ik zeker niet. Dat zijn van die theorieën van journalisten. We orkestreren niets en hebben geen deel van het electoraat dat meer naar de ene kant neigt en een ander deel naar de andere. Anders hadden ze Marine Le Pen niet tot leider gekozen.
U maakt Fransen vooral bang voor de vermeende islamisering en voor Europa. Is het niet belangrijk dat uw landgenoten hun zelfvertrouwen terugkrijgen?
Le Pen: Maar Frankrijk ís in verval. Alles wijst daarop. Laatst was er nog een OESO-onderzoek over de teloorgang van het onderwijs, dat altijd tot de beste ter wereld hoorde. Het is een land met een rijke geschiedenis, dat altijd een belangrijke rol heeft gespeeld, maar die nu verliest door zijn onderworpenheid aan de Verenigde Staten en de Europese Unie.
Ik ben een politieke verantwoordelijke en geen gastvrouw van Club Med. Ik ben er om problemen op te lossen en een alternatief voor te stellen. Mijn optimisme bestaat uit de capaciteit om te veranderen. Ik leg me niet bij de pakken neer. Zo van: dit is de koers van de geschiedenis, het is de globalisering, we zijn een piepklein ridicuul land, we kunnen niet overleven zonder andere landen. Daar geloof ik niet in. Ik geloof in Frankrijk.
De tijd voor Knack zit erop. Le Pen moet verder naar een persconferentie, waar ze samen met de Oostenrijker Franz Obermayr van de FPÖ een handvest presenteert van de Europese Alliantie voor Vrijheid.
Daar vergelijkt ze de Europese bestuurders met deelnemers aan een rodeo, die ‘geen idee hebben waar ze heengaan, zolang ze maar op hun plaats blijven zitten’. En: ‘De werkelijkheid van de EU is rampzalig. De economische en sociale resultaten zijn rampzalig. De EU kan en wil haar lidstaten niet beschermen tegen immigratie. Zij draagt oorlog in zich. De EU is niet de basis van vrede, maar van een sociale en economische oorlog.’
Op de vraag wat ze vindt van de demonstrerende Oekraïners die willen dat hun land nauwer samenwerkt met de EU, antwoordt ze dat het om een soevereine natie gaat met een legitieme president. Le Pen: ‘De EU moet zich daar niet mee bemoeien. Wat betreft de wil van sommigen om toe te treden tot de EU, ik waarschuw ze: doe niet mee aan die waanzin. Wij willen er juist uit komen. Behoud vooral uw soevereiniteit en treed niet toe tot deze nachtmerrie.’
DOOR OLIVIER VAN BEEMEN IN STRAATSBURG
‘Vroeg of laat zal er in elk land een referendum over uittreding uit de EU plaatsvinden.’
‘Mij doet de N-VA vooral denken aan Sarkozy. Wij kunnen niet samenwerken met bewegingen die de EU verdedigen.’
‘België laat zien dat je landen niet op een kunstmatige manier kunt construeren.’
‘De EU kan en wil haar lidstaten niet beschermen tegen immigratie.’
