Met een indrukwekkende vlootschouw op de Theems begint in Londen het vierdaagse feest omdat koningin Elizabeth II zestig jaar op de troon zit.

Lia van Bekhoven (VRT-correspondent in Groot-Brittannië): Het leek even alsof de animo het enthousiasme van de Britten voor de daaropvolgende Olympische Spelen ver zou overtreffen. Maar toen de Spelen er eenmaal aankwamen, smolt de desinteresse weg. Londen beleefde een mooie, lange zomer.

Na zestig jaar op de troon is koningin Elizabeth ongemeen populair. Hoe verklaart u dat?

Van Bekhoven: Ze is onaantastbaar. Ze is het symbool van Groot-Brittannië omdat ze nooit een misstap heeft begaan. En als het over staats- en politieke kwesties gaat, geeft ze blijk van een enorme kennis van zaken. Ze neemt haar plicht ook heel erg serieus. Daarom wordt ze door de Britten gewaardeerd als een factor van stabiliteit.

Ten tijde van de dood van prinses Diana werd ze nochtans afgeschilderd als een koudbloedige sfinx. Is dat imago veranderd?

Van Bekhoven: Niet echt, voor mij is ze nog altijd geen warmbloedige vrouw. En de populariteit van Diana zal ze nooit bereiken, omdat ze een ander soort mens is. Bij de dood van Diana, in 1997, vonden vele Britten dat de koningin een fout maakte, omdat ze de emoties niet leek aan te voelen. Maar nu denkt men daar anders over en bestaat bij velen zelfs gêne over de emotionele reacties toen. Velen menen nu dat de koningin het misschien wél juist heeft ingeschat. Het is dus precies haar gereserveerdheid die haar onaantastbaar en geliefd maakt. Ze maakt nooit fouten. Ze geeft trouwens heel zelden interviews.

Hoe dicht bent u haar ooit genaderd?

Van Bekhoven: Fysiek tot op één meter, op een van de paleisfeesten. Dan zijn er wel 8000 gasten aanwezig, dus zo exclusief is dat nu ook weer niet. Nee, ik heb haar niet gesproken, meestal knikt en glimlacht ze alleen maar.

Voeren ze in Groot-Brittannië ook regelmatig discussies over de koninklijke dotaties?

Van Bekhoven: Absoluut, maar het is heel moeilijk vast te stellen hoeveel de monarchie nu echt kost. Men zegt – maar ik weet niet of dat klopt – dat het koningshuis elke Brit per jaar een pint (halve liter) melk kost. Een argument in de discussie is ook dat de Britten er veel voor terugkrijgen. Londen trekt jaarlijks 20 miljoen gasten, en het koningshuis zou daarbij een belangrijke publiekstrekker zijn.

De republikeinse beweging tegen de monarchie is klein. De weerstand is het grootst in de gemenebestlanden waarvan ze nog steeds het hoofd is. Australië, Nieuw-Zeeland en Jamaica hebben al laten verstaan dat ze na haar dood een republiek willen worden. Maar sinds het jubileumjaar heeft het koningshuis prins Charles en andere leden van de koninklijke familie uitgestuurd naar gemenebestlanden, en die zijn daar met veel enthousiasme ontvangen. Of het alleen maar een tijdelijk charmeoffensief is, weet ik niet.

Waarom denkt koningin Elizabeth op 86-jarige leeftijd nog niet aan aftreden?

Van Bekhoven: Ze is ook het hoofd van de anglicaanse kerk en ze gelooft dat het ambt van staatshoofd mee bepaald is door God. Daarom zal ze haar plicht vervullen tot ze erbij neervalt. Toen ze in 1952 plaatsnam op de troon heeft ze gezworen aan te blijven tot haar overlijden. Voor haar is het een goddelijke roeping.