Woodstock

Tot augustus 1969 stond Woodstock bij veel Nederlanders bekend als een stadje bij Ontario, Canada, waar veel Nederlandse emigranten woonden en een standbeeld stond voor een Friese zwartbonte koe die in 305 dagen een melkgift had van maar liefst 16.500 kg. Ná 15 t/m 17 augustus kan ‘Woodstock’ voor de meeste mensen nog maar één ding betekenen: het beroemdste muziekfestival ooit ofwel de ‘moeder aller festivals’.

Met een plaats heeft de naam Woodstock overigens niks te maken. Ook niet met het kunstenaarsdorp Woodstock in de staat New York, dat zeventig kilometer verwijderd was van het weiland waar meer dan dertig bands en artiesten optraden. Woodstock is genoemd naar de geldschieters van het festival: ‘Woodstock Ventures’.

Het duurt even voordat de betekenis van het festival in Nederland doordringt. Het Parool memoreert tien dagen na het festival in een miniem berichtje een artikel in Time Essay. Daarin wordt Woodstock de ‘grootste happening in de geschiedenis’ genoemd, met gevolgen die verder reiken dan het festival zelf en die het ‘unieke gemeenschapsgevoel’ had getoond dat jonge mensen schijnen te kennen: wij tegenover zij. Het heeft ouderen getoond dat jonge mensen een soort vrede kunnen creëren, ‘waar die niet had hoeven zijn’ – ‘en dat zij een mysterieuze innerlijke code volgden…’

Een maand later blijkt ook mevrouw J.A. Fransen-Happée onder de indruk van de moderne jeugd. Ze schrijft in een ingezonden brief in Het Vrije Volk : ‘Een voorbeeld van ingetogenheid, zelfbeheersing en naastenliefde was een bijeenkomst van bijna een half miljoen, laten we zeggen ‘buiten-maatschappelijken’, bij Woodstock in de VS. Men was bijeen zonder de verbetenheid, agressiviteit, naijver en jaloezie die tot nu toe in de ‘erkende’ maatschappij als ‘deugden’ hebben gegolden.’ Veel meer aandacht hebben de Nederlandse kranten niet voor het bijzondere fenomeen. Dat blijkt ook wel uit notities van Harry Knipschild. ‘In 1969 bestond het Woodstockfestival voor mij niet’, geeft hij toe. ‘Ik wist er niets van en dat gold, denk ik, voor vrijwel alle Nederlandse muziekliefhebbers.’ En dat terwijl Knipschild destijds werkte voor de platenmaatschappij Polydor in Den Haag. Pas later groeit Woodstock wereldwijd uit tot hét symbool van het ‘peace, love and happiness-gevoel’ van de hippies.

Mythische proporties kreeg Woodstock vooral door de film die er later van werd uitgebracht. De jaloezie bij mensen die er niet bij waren geweest nam toe naarmate de beelden zich verspreidden, in de Verenigde Staten én in Europa. Vanwege groepen als The Band (volgens de Volkskrant muziek voor ‘boerenknechten en berooide arbeiders’) en Crosby, Stills, Nash & Young en artiesten als Janis Joplin en Jimi Hendrix, maar vooral vanwege het jeugdige hippie-publiek dat, dicht opeengepakt, inderdaad een bijna onwerkelijk gevoel van geluk en eensgezindheid uitstraalde. En dat in de stromende regen.

Lopen, lopen, wachten, wachten

Toch had niet iedereen het ultieme geluksgevoel dat met terugwerkende kracht aan het festival is toegeschreven. Zoals Marsha Gordon. Ze woont nu in Amsterdam, maar groeide op in New York. Haar neef Buzz woonde in Woodstock, net als Bob Dylan. Omdat ze de liefde voor popmuziek deelden en al eens samen naar een concert van de Beatles waren geweest, vroeg Buzz zijn achttienjarige nicht mee naar het festival. Marsha zei ja. Grateful Dead had ze al eens zien optreden, in de gymzaal van de universiteit. En ook Janis Joplin. Maar Jimi Hendrix heeft ze nog nooit zien spelen en het avontuur lonkt.

Vanwege de berichten op het nieuws over regen, chaos en files besloten ze pas de tweede dag te gaan. Maar toen ze met hun busje arriveerden, bleek het overvol. ‘We moesten een ongelooflijk eind lopen van de auto naar het festivalterrein’, weet ze zich te herinneren, ‘omdat je verder nergens kon parkeren.’ Op het terrein hebben zich duizenden jongeren verzameld – ongeveer 500.000, telde de politie. Tot haar verbazing liep ze te midden van de massa enkele bekenden tegen het lijf. Maar dat was dan ook meteen het leukste wat ze zich van het festival kan herinneren. De optredens van Santana, Mountain (‘Had ik nog nooit van gehoord’) en Canned Heat maakten weinig indruk. De afstand tot het podium was groot en de acts duurden lang; ‘het was lang wachten op groepen die ik per se wilde zien, inmiddels zijn het allemaal legendes geworden, maar toen waren de meesten gewoon doorsnee.’

Geen zin te wachten op Jimi Hendrix

De nacht bracht Marsha door in een tent, maar ze sliep nauwelijks: de ondergrond bestond uit harde stenen. De volgende dag besloten zij en neef Buzz te vertrekken. Ze hadden geen zin meer om te wachten op Jimi Hendrix. ‘Die had ik heel graag willen zien, maar hij was gepland op een belachelijk laat tijdstip, ergens in de nacht, en we waren er klaar mee. Het was te druk, te oncomfortabel. Ik liep rond als een zombie door gebrek aan slaap.’

Meer bezoekers lieten het afweten. Toen Jimi Hendrix uiteindelijk als slotact optrad, in de ochtend van 18 augustus om bijna half tien, waren er nog maar 40.000 mensen over, nog geen tien procent. De grote meerderheid was al naar huis, waarschijnlijk net als Marsha zonder het idee getuige te zijn geweest van een historische gebeurtenis. ‘Het was echt nieuw om met zo’n massa mensen bijeen te komen. En de sfeer was leuk, allemaal mensen van ongeveer dezelfde leeftijd met dezelfde idealen, geen gewelddadigheden. Ik heb er dan ook geen spijt van, maar echt diepe indruk heeft het niet gemaakt. Als ik denk aan iets heel bijzonders dan denk ik aan het concert voor Bangladesh of het concert van de Beatles in Shea Stadium. Dáár hing een sfeer die ik nooit zal vergeten…al die gillende meisjes bij het Beatles-concert kan ik nog steeds horen!’