Wereldwijd verzet

Koning Willem-Alexander opende op 27 juni het nieuwe Museum Sophiahof. In dit museum wordt de culturele en historische erfenis van Nederlands-Indië belicht en dan vooral de receptie van die erfenis in het naoorlogse Nederland.

De eerste expositie heet Vechten voor Vrijheid. De vele gezichten van verzet en gaat over oorlogsverzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de Nederlands-Indische context is dat een complex verhaal, vol tegengestelde belangen en idealen. Er is niet alleen die immense archipel met al zijn culturen, er is ook een koloniale machthebber en een Japanse bezetter. Vechten voor Vrijheid belicht de grote tijdlijn, maar illustreert die vooral met kleinere verhalen.

Twee voorbeelden. Als lid van een groepje KNIL-militairen belet sergeant Julius Tahija een 400-koppig Japans leger te landen op de Molukse Tanimbar-eilanden. Hij wordt daarvoor onderscheiden met de Militaire Willemsorde en is later betrokken bij geheime missies vanuit Australië. Ahmad Subarjo (1897-1978) daarentegen is lid van de pro-Japanse verzetsgroep ‘Subarjo’, die de bezetting juist aangrijpt om te strijden voor een onafhankelijk Indonesië. Subarjo was als rechtenstudent in Leiden lid van de zogeheten internationale Liga tegen Imperialisme en zal in 1945 Indonesië’s eerste minister van Buitenlandse Zaken worden.

Vechten voor Vrijheid belicht ook het verzet in Nederland van mensen met een Nederlands-Indische achtergrond. Een expositie vol wereldwijde tegenstellingen, maar ook met feiten en verhalen waar veel Nederlanders geen weet van hebben.