De wereld herdenkt de Holocaust op 27 januari, de dag van de bevrijding van Auschwitz

27 januari 1945 : dat is de dag waarop de diverse concentratiekampen van Auschwitz (Auschwitz-Stammlager, Auschwitz-Birkenau en Auschwitz-Monowitz) werden bevrijd door de Sovjettroepen. In 2005 werd die datum door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. Op deze dag herdenkt men de ongeveer 6 miljoen Joden die door deze genocide om het leven zijn gekomen, maar ook de andere slachtoffers van de naziperiode.

Auschwitz was het dodelijkste vernietigingskamp van nazi-Duitsland. Naar schatting 1,1 miljoen Joden, zigeuners, homoseksuelen of politieke opposanten zijn er omgekomen door vergassing, ziekte of uitputting. Jaarlijks trekt het complex anderhalf miljoen bezoekers.

Het is pas enkele decennia na het einde van de Tweede Wereldoorlog dat de vroegere concentratiekampen in de belangstelling kwamen. De eerste jaren na de oorlog werd de Holocaust, de grootste gruwel uit de geschiedenis van de mensheid, wat onder de mat geveegd.

Wie hem overleefde probeerde meestal in stilte zijn trauma te verwerken, en wie er aan meewerkte hield zich ook uit de belangstelling. Maar naarmate het aantal overlevende getuigen kleiner werd, groeide het besef dat de Holocaust nooit vergeten mag worden, ook niet door de komende generaties die de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog niet hebben meegemaakt.

Oorlogseconomie

Ook de inzichten rond de Holocaust zijn gaandeweg geëvolueerd : daar waar men aanvankelijk geloofde dat het hier om een vernuftig en zorgvuldig uitgekiend racistisch plan ging van Adolf Hitler, groeide de voorbije jaren het inzicht dat vooral de oorlogseconomie de motor was achter de systematische uitroeiing van Joden en andere minderheden.

Er waren vele duizenden goedkope arbeidskrachten nodig om die draaiende houden. Wie te zwak was om te werken werd vernietigd, en ook dat moest zo effciënt en zo goedkoop mogelijk gebeuren…