Benito Mussolini is van 1922 tot 1943 ‘Il Duce’, de leider. Hij wordt de fascistische dictator van Italië. Zijn nationalistisch, antidemocratisch en totalitair regime is gebaseerd op geweld, keiharde terreur en propaganda.
Wie was Benito Mussolini?
– Geboren op 29 juli 1883 als Benito Amilcare Andrea Mussolini.
– Getrouwd met Rachele Guidi op 17 september 1915.
– Journalist en onderwijzer.
– Richt in 1921 de Partito Nazionale Fascista (PNF) op.
– Minister-president van Italië van 1922 tot 1943.
– Maakt van Italië een fascistische staat en roept zichzelf uit tot dictator op 3 januari 1925.
– Sluit een alliantie met Hitler tijdens de Tweede Wereldoorlog.
– Werd gevangennomen op Gran Sasso en bevrijd door een Duitse elite-eenheid op 12 september 1943.
– Wordt op 28 april 1945 samen met zijn toenmalige maîtresse geëxecuteerd bij het Comomeer. Hun lichamen worden in Milaan tentoongesteld.
Opkomst van de zwarthemden
Na de Eerste Wereldoorlog is het klimaat woelig in Italië door het hoge aantal doden en de grote schaarste. In die onrustige tijden sticht voormalig onderwijzer en journalist Benito Mussolini in maart 1919 de Fasci Italiani di Combattimento of de fascistische Italiaanse strijdgroepen. Het aantal ‘zwarthemden’ groeit explosief en met geweld onderdrukken ze de socialisten. Uit de beweging ontstaat in 1921 een nieuwe politieke partij, de Partito Nazionale Fascista of PNF, met Mussolini of ‘Il Duce’ als leider.
Mars op Rome
Bij de verkiezingen in mei 1921 raakt Mussolini met zijn partij in het parlement. Anderhalf jaar later, in oktober 1922, vindt de Mars op Rome plaats: de fascisten trekken naar Rome en na een staatsgreep komen ze aan de macht.
Op 3 januari 1925 roept Mussolini zichzelf uit tot dictator. Italië wordt een politiestaat van terreur en discriminatie.
Op 11 februari 1929 sluit Mussolini het Verdrag van Lateranen met de Rooms-Katholieke Kerk. Hierdoor wordt het rooms-katholicisme de staatsgodsdienst en krijgt het Vaticaan een soevereine status.
De paus doet afstand van zijn rechten op Rome en de voormalige Kerkelijke Staten, en Italië erkent privileges voor de katholieke kerk en een behandeling voor de pastoors, als ambtenaren van de burgerlijke stand. Dit verdrag vormt de Staat Vaticaanstad, onderworpen aan de enige autoriteit van de paus, en stelt een financiële overeenkomst en een concordaat tussen de twee machten op.
Toch schaft Mussolini later de katholieke jeugdbewegingen af.
Hitler als bron van inspiratie
Het voorbeeld van Hitler en zijn Lebensraum voor alle Duitsers in het nieuwe Germania inspireert Mussolini, maar in tegenstelling tot Hitler verwerft hij nooit een grote aanhang en machtsbasis onder de bevolking. Hij blijft afhankelijk van de monarchie, het leger, het parlement, de Kerk en ondernemers en grootgrondbezitters. Door de kaart van het nationalisme te trekken, kan hij een confrontatie tussen de verschillende belangengroepen voorkomen.
De Middellandse Zee herdoopt hij tot de ‘Mare Nostrum’, de doorgang naar het koloniale rijk dat hij in Afrika wil vestigen. In 1935 wordt Ethiopië – toen nog Abessinië – bij Italië gevoegd. Mussolini mengt zich actief in de Spaanse Burgeroorlog en steunt Franco, ook al kan Italië zich dat economisch noch militair veroorloven.
Hitlers marionet
Vanaf 1936 haalt hij de banden met Hitler en zijn Derde Rijk steeds dichter aan, wat leidt tot een militair bondgenootschap, het Staalpact. Mussolini blijkt verre van de ideale bondgenoot voor Hitler te zijn.
Wanneer de Italiaanse dictator in 1940 zonder enige vorm van overleg Griekenland binnenvalt en de Italianen verpletterend worden verslagen, moet Hitler noodgedwongen divisies naar de Balkan sturen – soldaten die hij elders dringend nodig heeft. Mussolini is afhankelijk van de Duitse Wehrmacht en is niet meer dan Hitlers marionet.
Mussolini’s ondergang
Nadat de geallieerden in juli 1943 Sicilië hebben veroverd, zetten Mussolini’s eigen Fascistische Raad en Victor Emmanuel hem af en arresteren ze hem. Duitse commando’s bevrijden de dictator en hij regeert nog anderhalf jaar in het noorden van Italië, in de Italiaanse Sociale Republiek of ‘de Republiek van Salò’.
Daar pakken de communistische partizanen hem in april 1945 op en fusilleren ze hem. Zijn lijk hangen ze samen met dat van zijn maîtresse Clara Petacci ondersteboven op een plein in Milaan. Ze werden begraven op het Milanese kerkhof Musocco. In 1956 werd het lichaam van Clara overgebracht naar het familiegraf in Rome, dat van Mussolini naar zijn geboortedorp in Predappio.
Megalomaan en hypomaan
Wie meent dat hij het Romeinse imperium kan herstellen en zichzelf doodserieus vergelijkt met de Romeinse keizer Augustus, moet wel megalomaan zijn. En effectief, al van jongs af aan heeft de Italiaanse Benito Mussolini grootheidswaan. Hij is temperamentvol, weet wat hij wil en slaagt erin zijn zin te krijgen. Als zoon uit een arm gezin – zijn vader is drankverslaafd en zijn moeder erg gelovig – kampt hij met een gigantisch minderwaardigheidscomplex.
Hoewel hij het schopt tot Il Duce, absolute leider van de fascistische beweging en berucht dictator, raakt hij dat complex nooit kwijt. Het doet hem soms vreemde en onbegrijpelijke acties ondernemen. Ook toekijken op Adolf Hitler, die nieuw gebied verovert, maakt hem steeds onzekerder en jaloerser. Naast megalomaan is Mussolini ook chronisch hypomaan. Hij is hyperactief, impulsief en euforisch, maar tegelijk ook prikkelbaar, onverdraagzaam en achterdochtig.
Het is beter om één dag als een leeuw te leven, dan honderd dagen als een schaap.” – De Amerikaanse president Trump retweet in 2016 deze bekende quote van Mussolini
