Geertje Dekkers
De geboorte van de wetenschap in acht ruzies
Spectrum, Houten 2018
208 blz., ? 19,99 ISBN 978 90 003 5746 8
Het omslag toont een 18de-eeuws gezelschap in heftig dispuut over de bewegingen van het zonnestelsel. Kennelijk was dat ook toen nog onderwerp van discussie. Eén persoon, rechtsachter, heeft zich klaarblijkelijk even uit de discussie teruggetrokken, terwijl rechtsvóór een ander lid van het gezelschap zich met een eigen vorm van onderzoek bezighoudt. Draait de zon om de aarde of draait de aarde om de zon? Met de zoektocht naar uitsluitsel in die kwestie begint de wetenschappelijke revolutie van de 17de en 18de eeuw. Het zette een ontwikkeling in beweging die de bodem wegtrok onder wat de klassieken en de kerk tot dan toe hadden geleerd. Waarnemingen, proefnemingen en daarop gebouwde redeneringen openden wegen naar tal van nieuwe vindingen, maar zorgden ook voor felle twisten. Niet zelden werd daarbij ‘op de man’ gespeeld, vooral wanneer het Bijbelwoord in twijfel werd getrokken. Alle gekrakeel over en weer kan worden gezien als een soort dialectische voortstuwing van de wetenschap. Deelnemers aan de disputen waren overigens niet alleen geleerden en gestudeerden. Ook de ambachtsman leverde zijn aandeel in de vooruitgang door zelfstudie en de ontwikkeling van allerlei technische hulpmiddelen.
Geertje Dekkers geeft een origineel beeld van hoe we steeds meer te weten zijn gekomen. Daarbij maakt de lezer niet alleen kennis met de usual suspects als Descartes en Van Leeuwenhoek. Er komen ook minder bekenden voorbij die terecht nader aan de lezer wordt voorgesteld, zoals Cornelis Bontekoe en Nicolaas Hartsoeker. Dekkers doet alle moeite om de materie en de bijpassende hartstochten begrijpelijk over te brengen. Het is daarmee een boek geworden ter lering maar ook tot vermaak – zoals de voorplaat al suggereerde.
G/Geschiedenis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
