Geschiedenis Geschiedenis Het volk schreeuwt moord en brand In de zogenoemd 'duistere' Middeleeuwen zijn heksenverbrandingen een zeldzaamheid. Een stelselmatige vervolging ontbreekt en meestal gaat het om spontane lynchpartijen. Maar dan, in de 15de eeuw, breken er met kerkvorst Alexander V gevaarlijke tijden aan.
Geschiedenis Geschiedenis Cyrus Field en de trans-Atlantische kabelverbinding In de winter van 1854 zat de 34-jarige Cyrus Field, schatrijk geworden in de papierhandel, om een nieuwe uitdaging verlegen. Zijn broer Matthew, een ingenieur, introduceerde hem bij een jonge Canadees, Frederick Newton Gisborne. Die was wanhopig op zoek naar fondsen om een vastgelopen project nieuw leven in te leven: de aanleg van een telegraaflijn van Newfoundland naar New York.
Geschiedenis Geschiedenis Verlichte schelm Romeyn de Hooghe Ook in zijn ondeugden legde hij een grote veelzijdigheid aan de dag. Misschien dat er daarom slechts zijdelingse blikken op 'de bekwaamste etser van Europa' werden geworpen en er beperkte aandacht was voor zijn werk. Alsof omzichtigheid nog steeds geboden was: deze biografie komt voort uit een eerdere uitgave in het Engels.
Geschiedenis Geschiedenis Vrome agitatie Niet alleen katholieke geestelijken hitsen op tegen heksen, maar ook reformatoren en staatsrechtsgeleerden van formaat.
Geschiedenis Geschiedenis Hier ruhen Deutsche Soldaten Waar bleven de Duitse oorlogsdoden uit WO I? Wie honderd jaar na het einde van de Grote Oorlog door de Vlaamse Westhoek rijdt, passeert voortdurend Britse begraafplaatsen. Van de Duitse begraafplaatsen is nauwelijks een spoor te bekennen. Toch stierven tijdens de Eerste Wereldoorlog in België meer dan 200.000 Duitse soldaten. De meesten ervan liggen nog altijd in België begraven. Maar waar?
Geschiedenis Geschiedenis Ambachtelijke broodovens Het erfgoedproject 'Vuur doet leven' wil de landelijke bakovens van de Vlaamse Ardennen nieuw leven inblazen. De voorbije decennia raakten die gemetselde bouwsels, destijds onvervreemdbaar deel van menige oude hoeve, in onbruik en de meeste verkeren nu in slechte staat. Het project ter herwaardering van hun erfgoedwaarde werd opgestart door Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen in …
Geschiedenis Geschiedenis Geweldsspiraal Tussen 1626 en 1630 kwam het in Duitsland tot de meest gruwelijke heksenvervolgingen ooit in Europa. Hoe de massahysterie opkwam - en hoe zij eindigde.
Geschiedenis Geschiedenis Die duivelse predikant Balthasar Bekker Het verschijnen van de eerste twee delen van De Betoverde Weereld van predikant Balthasar Bekker, in 1691, bleef niet onopgemerkt. Wat heet! Bekker werd het gesprek van de dag en honderden opponenten klommen in de pen om Bekker van alles en nog wat te beschuldigen.
Geschiedenis Geschiedenis Ver-geet-mij-niet Over het verborgen leven van een joods meisje De Bezige Bij, Amsterdam 2018
Geschiedenis Geschiedenis 24 Uur in het oude Rome Het dagelijks leven van de Romeinen Uitgeverij Hélène Lesger Books, Amsterdam 2019
Geschiedenis Geschiedenis Stilaan overwint de rede In de 18de eeuw keert de Verlichting zich steeds nadrukkelijker tegen de heksenwaan - niet overal met succes.
Geschiedenis Geschiedenis Een tijdreis door het stadspaleis Na een restauratie van vijf jaar werd afgelopen mei het Gruuthuse-museum weer geopend voor het publiek. Het gebouw bevat zes eeuwen Brugse geschiedenis, oftewel de grote wereld in een bescheiden paleis.
Geschiedenis Geschiedenis Wereldwijd verzet Koning Willem-Alexander opende op 27 juni het nieuwe Museum Sophiahof. In dit museum wordt de culturele en historische erfenis van Nederlands-Indië belicht en dan vooral de receptie van die erfenis in het naoorlogse Nederland.
Geschiedenis Geschiedenis ...100 jaar geleden: 14 september 1919 De ELTA Na zes weken sluit de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling Amsterdam (ELTA) haar deuren. De twee initiatiefnemers, Albert Plesman en Marinus Hofstee, beiden vliegers bij de in 1913 opgerichte militaire Luchtvaartafdeling (LVA), kunnen tevreden zijn. Tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft de militaire luchtvaart een enorme vlucht genomen, vooral in Duitsland waar de Nederlander Anthony Fokker zo'n 700 …
Geschiedenis Geschiedenis Zwervend en dromend 100 oude kaarten Waardoor hebben zoveel mensen een fascinatie voor kaarten? Omdat ze woordloos door de geschiedenis kunnen dolen en hun fantasie de vrije loop laten? Uit bewondering misschien voor wat de kaartmaker allemaal weet samen te brengen, in je eigen omgeving bijvoorbeeld? De Lage Landen hebben een ongekend rijke cartografische geschiedenis. Een honderdtal topstukken is samengebracht in een prachtboek, om heerlijk door de geschiedenis te zwerven.
Geschiedenis Geschiedenis Van mythen naar realiteit De Romeinse keizer Diocletianus liet al tovenaars levend verbranden.
Geschiedenis Geschiedenis De Tempeliers De opkomst en ondergang van de tempelridders Omniboek, Utrecht 2019
Geschiedenis Geschiedenis Einde aan de Tachtigjarige Oorlog Een van de documenten die het Nationaal Archief heeft geselecteerd voor de tentoonstelling Topstukken in perspectief - van Plakkaat van Verlatinge tot Abdicatie is de Vrede van Münster uit 1648. Een heel belangrijk document voor de geschiedenis van Nederland, maar hoe origineel is de tekst van deze vrede eigenlijk?
Geschiedenis Geschiedenis Geen vuiltje aan de lucht Haast geruisloos verbiedt de ene Nederlandse gemeente na de andere het oplaten van ballonnen, nu al ruim zestig. Ook in België kan het politiereglement voortaan een verbod opleggen. Ze dalen nu eenmaal weer neer op aarde en het plastic komt in de natuur terecht. In 1938 was milieubewust pretbederf nog niet aan de orde. Tijdens …
Geschiedenis Geschiedenis Van luxe naar noodzaak De koelkast De koelkast heeft de manier waarop wij met ons voedsel omgaan grondig veranderd. De directe beschikbaarheid van verse etenswaren in ons huis was vroeger beslist niet zo vanzelfsprekend.
Geschiedenis Geschiedenis Handboek heksenbestrijding In 1486 bepleit Heinrich Kramer een genadeloze, grootscheepse vervolging.
Geschiedenis Geschiedenis De vergeten soldaten van de Eerste Wereldoorlog Uitgeverij EPO, Berchem 2019
Geschiedenis Geschiedenis In het Surinaamse 'paradijs' John Gabriel Stedman Hij was veelzijdig, opvliegend, maar ook sociaal bewogen, verbleef op veel plekken als soldaat, schreef (dag)boeken, leefde in de Surinaamse jungle en bewerkte de grond van zijn landhuis in Engeland. Onlangs verscheen een boeiende biografie over deze complexe persoonlijkheid, die het opnam voor slaven.
Geschiedenis Geschiedenis Pompeji In 79 n.Chr. zien mensen een kilometers hoge rookzuil uit de Vesuvius opstijgen. In de uren erna stort deze in elkaar en verspreidt 's nacht een stille gifwolk over de hellingen. Duizenden bewoners stikken en worden onder de lavavloed bedolven. Stukje bij beetje komen we meer te weten over deze unieke versteende Romeinse cultuur.
Geschiedenis Geschiedenis Bron van alles Onprettig verrast door het nogal prominent geplaatste schilderij van Gustave Courbet, maar toch nieuwsgierig naar het artikel, beschrijft uw medewerker Luc Minten precies datgene wat ik ook voel bij het aanschouwen van L'Origine du monde. Ongemakkelijkheid, en vervolgens geconfronteerd worden met de vrouwelijke almacht. Ook de manier waarop in het Museum d'Orsay bezoekers naar het …
Geschiedenis Geschiedenis Ja, ik wil! Verliefd, verloofd, getrouwd in Amsterdam 1580-1810 Prometheus, Amsterdam 2019
Geschiedenis Geschiedenis Stoom Naar aanleiding van het feit dat het 250 jaar geleden is dat James Watt patent aanvroeg op zijn verbeterde stoommachine was de keus daarover een artikel te maken een gelukkige. Maar gezien het belang van de ontwikkeling van de stoommachine (waarin Watt een van de rollen speelde) had hieraan een compleet themanummer gewijd kunnen worden. …
Geschiedenis Geschiedenis Woodstock G/Geschiedenis kon natuurlijk niet achterblijven bij de herdenking van vijftig jaar Woodstock. Dat het festival eerst elders plaats zou vinden en in drie weken georganiseerd moest worden, wist ik niet. Dat zal bijgedragen hebben aan het chaotische karakter, waar desondanks veel mensen goede herinneringen aan overhielden. Tegenwoordig is het op die manier totaal onmogelijk want …
Geschiedenis Geschiedenis Geef terug! Ruim een eeuw na de abdicatie van keizer Wilhelm II houden de Hohenzollern de Duitse gemoederen bezig. Onder aanvoering van de achter-achterkleinzoon Georg Friedrich Ferdinand eisen zij een flink deel van de geconfisqueerde familiebezittingen op.
Geschiedenis Geschiedenis 'The horror! The horror!': het sadistische universum van Francis Bacon De mens is een homp vlees op weg naar het einde, en Francis Bacon schilderde hem virtuoos. Hoewel Bacon een liederlijk leven leidde, ging hij gebukt onder demonen, schuldgevoelens over zijn homoseksualiteit en de zelfmoord van zijn partner. Enigszins verrassend focust het Centre Pompidou in Parijs nu op het belang van de literatuur in het oeuvre van de Iers-Britse schilder.
Geschiedenis Geschiedenis Wat links anno 2019 van de Nederlandse seventiespremier Joop den Uyl kan leren Hij zou onlangs honderd zijn geworden. Meer dan dertig jaar na zijn dood roept de naam van de voormalige Nederlandse premier Joop den Uyl nog altijd tegenstrijdige gevoelens op: als leider van 'de meest linkse regering die Nederland ooit heeft gekend' (1973-1977) wordt hij zowel bejubeld als verguisd. Een portret.
Boeken Boeken 50 jaar Gangreen: blijven we blind voor het racisme van Jef Geeraerts? De roman "Gangreen 1. Black Venus" van auteur Jef Geeraerts staat niet langer in de canon van de Nederlandstalige literatuur. Berucht was het boek altijd al, maar de progressieve literaire goegemeente viel Geeraerts nooit af, tot een generatie zwarte Vlaamse schrijfsters op het voorplan trad.
Geschiedenis Geschiedenis Lady Di zonder de paparazzi: 'Maak van Maria Van Bourgondië vooral geen feministisch icoon' Amper vijf jaar was ze 'vorstin der Nederlanden'. Toch is Maria van Bourgondië de populairste telg uit een dynastie die tot de verbeelding blijft spreken. Kandidaat voor de Vlaamse canon, inspirator van belgicisten - haar historische betekenis staat ter discussie. Portret van de raadselachtige vrouw die de show steelt op het festival Laus Polyphoniae.
Opinie Opinie 'Het is zeldzaam dat één man de lijn van de geschiedenis verandert' 'Napoleon Bonaparte was zeker een dictator', schrijft Hubert van Humbeeck naar aanleiding van de 250e verjaardag van zijn geboorte. 'Maar hij zorgde ook voor zoiets als godsdienstvrijheid en introduceerde een rechtsorde, waarin iedereen gelijk was voor de wet.'
Geschiedenis Geschiedenis Uit het ridderlijke woordenboek Waarin verschilt het rennen van het steken? Waarom wordt een helmschouw niet bij de wapensmid gehouden? En waarom is er af en toe toch een woord Frans bij? Een kleine handreiking.
Geschiedenis Geschiedenis Heimwee naar Camelot Vanaf de 12de eeuw dweept Europa's militaire elite met een gezworen kring van hoofse avonturiers: rond Arthur en zijn tafelronde ontstaat een cultus die het ridderwezen eeuwenlang beheerste.
Geschiedenis Geschiedenis Schakeringen van wit In 2005 was veelgeprezen historisch letterkundige Frits van Oostrom nog een roepende in de woestijn. In zijn bijdrage Multiculturele medioneerlandistiek schreef hij dat de middeleeuwse epiek op het eerste gezicht een bont geheel lijkt, maar dat 'op het niveau van interpretatie het tot op heden allemaal schakeringen van wit' zijn. Hij stelde vast dat de …
Geschiedenis Geschiedenis Riddertoernooien in de Lage Landen Net als in de rest van Europa wilden ridders in de Lage Landen zich ook buiten militaire campagnes op bevel van hun leenheer oefenen in het krijgsambacht. Schermutselingen onder elkaar werden door de landsheer niet meer gedoogd. Vanaf de 11de eeuw werd dat opgelost door de organisatie van toernooien.
Geschiedenis Geschiedenis Ridders in duel Een toernooi was voor de middeleeuwse mens wat voetbal in Barcelona en tennis op Wimbledon voor ons zijn.
