Boeken Boeken Rachel Holmes schreef biografie over de dochter van Marx: 'Karl was de theorie, Eleanor de praktijk' Eleanor Marx bewonderde haar vader Karl mateloos. Ze vertaalde zijn socialistische theorie naar de praktijk, werd een bekende feministe en vakbondsactiviste en pleegde op haar 43e teleurgesteld zelfmoord. Of was het moord?
Geschiedenis Geschiedenis De Vikings uit het Noorden waren geen woestelingen maar pragmatische onderhandelaars Vergeet alles wat u denkt te weten over de Vikings. In River Kings herschrijft de Noors-Britse bio-archeologe Cat Jarman de meeslepende geschiedenis van het Vikingtijdperk.
Boeken Boeken 'Hendrik Conscience was helemaal geen starre katholiek of anti-Belgische Vlaams-nationalist' Een oubollige, conservatieve katholiek die Vlaanderen langs de rechterkant naar de uitgang wilde leiden? Bijlange niet, schrijft Johan Vanhecke in zijn biografie van Hendrik Conscience. Hij zet de schrijver neer als een sociaal bewogen man die overeind probeerde te blijven op de politieke golven van zijn tijd.
Boeken Boeken Historicus Marnix Beyen over het boek 'De Lage Landen': 'Het is een antwoord op de Vlaamse canon' Met De lage Landen. Een geschiedenis voor vandaag willen twee Nederlandse en een Belgische historicus niet de zoveelste vaderlandse geschiedenis brengen. Ze onderzoeken ook via welke draden wij nog altijd gebonden zijn aan ons verleden, en hoe dat vandaag zijn sporen nalaat. 'In het Nederlandse Poldermodel staat de res publica centraal. In het Belgische sociaal overleg het eigenbelang.'
Boeken Boeken Karl Mays 'Winnetou': voor het eerst integraal vertaald in het Nederlands Hij werd een leugenaar en een narcist genoemd, en zijn Winnetouverhalen bulken van het seksisme en racisme. Waarom zijn we dan toch zo opgezet met de eerste integrale Nederlandse vertaling van Karl Mays successerie?
Geschiedenis Geschiedenis Docu over Ernest Hemingway: 'Hij is interessanter dan de legende die hij zelf verzonnen heeft' Een nieuwe, zes uur lange documentaire over Ernest Hemingway zet het mes in de vele mythes rond de Amerikaanse schrijver. De film kijkt voorbij de façade van de viriele macho en schetst het portret van een complexe, kwetsbare man die worstelde met angsten, depressies en seksuele twijfels.
Europa Europa De Parijse Commune: sociale strijd, bloedbad, mythe én mediagebeuren 150 jaar geleden brak de Commune los in Parijs. 'Een scharniermoment in de internationale arbeidersbeweging', zegt Theun Vonckx, curator van een uitvoerige tentoonstelling over de revolutionaire opstand, die vertakkingen had tot in België.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Francis Weyns reconstrueert 'de zinderende 16e eeuw': 'Fake news vloog je om de oren' Onze tijd wordt vaak vergeleken met de jaren 1930, maar historicus Francis Weyns ziet andere parallellen. 'In tijden van oorlog of pandemie gaan we vijf eeuwen terug.'
Boeken Boeken Het verhaal van Toussaint Louverture: de slaaf die Haïti bevrijdde De leider van de slavenopstand die in 1804 uitmondde in de Haïtiaanse onafhankelijkheid, heeft een aangrijpende nieuwe biografie gekregen. Dit is het verhaal van Toussaint Louverture.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe gouverneur Fons Verplaetse België in de eurozone loodste: 'Fons, maak dat we d'erbij zijn' Fons Verplaetse speelde een cruciale rol in de welvaart in ons land, maar niet zoals de meeste mensen denken. En ook niet altijd even koosjer. Wel met veel branie, zo blijkt uit het boek van Rik Van Cauwelaert over 'de laatste gouverneur'.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar na de Boerenbetoging in Brussel: de prijs van Europa 'Hitler vermoordde de Joden, Mansholt de boeren', klonk het op de legendarische Boerenbetoging in Brussel tegen het beleid van Europees commissaris Sicco Mansholt, precies 50 jaar geleden. Wat valt eruit te leren, nu er met Farm to Fork een nieuw plan op tafel ligt?
Boeken Boeken Waarom het Duitse verzet niets uithaalde: 'Hitler had in 1938 al vermoord moeten worden' Miljoenen Duitsers waren in de jaren 1930 en 1940 in de ban van Adolf Hitler. Docent Duitse geschiedenis Dirk Rochtus maakte een boek over 'het oneindig eenzame verzet' tegen de nazi's. 'Het probleem is niet dat Hitler kanselier is geworden. Wel hoe hij daarbij geholpen is.'
Geschiedenis Geschiedenis Expo: Bozar herdenkt 100e geboortedag van schilder Roger Raveel Wie Roger Raveel zegt, zegt Machelen-aan-de-Leie. Zijn schildersatelier is er bewaard alsof de meester net de deur achter zich heeft dichtgetrokken. 'De grote retrospectieve in Bozar kan zijn werk meer internationale uitstraling geven', zegt Marleen De Muer, Raveels weduwe.
Boeken Boeken Sandra Langereis' verrassende kijk op Erasmus: 'Ik heb me nooit op kuisheid laten voorstaan' Erasmus fluisterde Thomas More de titel van diens Utopia in, schreef Lof der zotheid ook uit frustratie en was helemaal niet de wegbereider voor Luther, leert de nieuwe biografie van Sandra Langereis. En o ja, hij had een boon voor jonge mannen.
Boeken Boeken Het tragische leven van Roger Van de Velde: 'Ik zou liever nooit geschreven hebben' 50 jaar na zijn ontijdige dood kreeg Vlaanderens bekendste onbekende schrijver een biografie. 'Van de Velde is géén writer's writer. Hij schrijft heel toegankelijk en heeft alles om een groot publiek aan te spreken.'
Geschiedenis Geschiedenis Lügenpresse: de geschiedenis van een ondergravend scheldwoord Of het nu verpakt is als de hedendaagse kreet 'fake news' of het sinistere 'Lügenpresse': machthebbers proberen de media al eeuwen in het hart te treffen. De pers verspreidt doelbewust leugens, is de beschuldiging. Dat is op zich een leugen, maar ze gaat al eeuwen mee.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar Knack: in memoriam Frans 'Sus' Verleyen, de man die alles wilde weten Vier jaar lang was Hubert Van Humbeeck de adjunct-hoofdredacteur van Knack, en dus van Frans Verleyen. Later volgde hij hem op als hoofdredacteur, en ten slotte als redactiedirecteur. Een kwarteeuw na het overlijden van Verleyen schetst hij het portret van 'de invloedrijkste journalist van zijn generatie'.
Opinie | Bert Bultinck Opinie | Bert Bultinck 'Ook 50 jaar later botst de Knack-redactie nog geregeld met het politieke establishment' 'Een blad is maar zo goed als zijn laatste nummer', schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck naar aanleiding van 50 jaar Knack.
Boeken Boeken Oud-redacteur Gerrit Six over de wilde jaren van Knack: 'We trapten de lezer graag tegen de ballen' In 1977 begon hij aan een vakantiejob bij Knack, die uiteindelijk zeventien jaar zou duren. Over zijn wonderjaren en die van dit blad schreef Gerrit Six een boek. 'Een van mijn voornaamste bronnen was 't Pallieterke.'
Geschiedenis Geschiedenis Gedeporteerd door Stalin: het tragische verhaal van de Litouwse Anne Frank Sommige tragedies zijn in de plooien van de geschiedenis beland. De deportatie van 132.000 Litouwers naar Siberië onder Sovjetleider Jozef Stalin is een van die verhalen. De Nederlands-Duitse fotografe Claudia Heinermann vertelt het verhaal van de overlevenden.
Geschiedenis Geschiedenis De houdbaarheid van historische lessen: 'Voor mijn kinderen zal Hitler een nieuwe Napoleon zijn' Historicus Nico Wouters is ongerust over het heden. Doordat het verschil tussen waarheid en opinie verdampt, winnen alternative facts aan kracht. 'De democratie moet strenger optreden tegen verspreiders van leugens en onwaarheden.'
Geschiedenis Geschiedenis Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf: 'Europa is de laatste jaren in een identiteitscrisis verzand' Het Midden-Oosten, waar zijn roots liggen, is een theater van sectaire haat en geweld geworden. Maar ook Europa, zijn nieuwe thuis, heeft de Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf ontgoocheld. Op zijn eenenzeventigste maakt hij de balans op.
Geschiedenis Geschiedenis Vlaamse geschiedenis: was de collaboratie een mislukt emancipatorisch project? Het Vlaams Parlement wordt 50 jaar en geeft daarom een jubileumtijdschrift uit. Achteraan in dat boekje wordt plaatsgemaakt voor veertien 'grote historische koppen'. Daartussen prijken Staf De Clercq en August Borms, twee van de notoirste collaborateurs die Vlaanderen heeft gekend. Waarom?
Geschiedenis Geschiedenis Het New York van China: hoe twee Joodse families een metropool van Shanghai maakten Journalist Jonathan Kaufman onderzoekt in Koningen van Shanghai hoe twee clans een wereldstad én een imperium opbouwden. 'Ze wisten maar al te goed hoe gevaarlijk opium was.'
Geschiedenis Geschiedenis Judit Polgár, de beste schaakster aller tijden: 'Ze eet je met huid en haar op, als een lieflijk monster' Dankzij het succes van de Netflix-serie The Queen's Gambit heeft de wereld Judit Polgár herontdekt, de beste schaakster aller tijden. Maar het Hongaarse fenomeen heeft een keerzijde: Polgár is het product van een omstreden opvoedkundig experiment en was haar hele carrière het doelwit van seksisme en intimidatie.
Geschiedenis Geschiedenis Mythe ontkracht: ook vrouwen jaagden in de prehistorie Sommige prehistorische taken werden exclusief door vrouwen uitgevoerd.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe de FBI folkzangers Pete Seeger en Woody Guthrie decennialang intimideerde 'This land is your land / This land was made for you and me', luiden de bekendste regels uit wat vaak het alternatieve Amerikaanse volkslied wordt genoemd. Maar als je er ongewenste politieke ideeën opna hield, bleek het land plots niet meer van jou te zijn, laat staan voor jou. Dan liet de overheid populaire zangers als Woody Guthrie, schrijver van This Land Is Your Land, en zijn vriend Pete Seeger schaduwen en intimideren.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Emmanuel Gerard reageert op kritiek: 'De canon past níét in een Vlaams-nationalistisch, identitair frame' De lockdown zit even in de weg, maar historicus Emmanuel Gerard hoopt dat 'zijn' commissie snel kan beginnen met het opstellen van de canon van de Vlaamse geschiedenis - ondanks kritiek van vakgenoten. 'Het verleden is toch niet de eigendom van de historici?'
Geschiedenis Geschiedenis De eerste Vlaming die rond de wereld zeilde: 'Roldan de Argote verdient een standbeeld' De Bruggeling Roldan de Argote nam 500 jaar geleden deel aan een expeditie van de Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magellaan en ontdekte de doortocht naar de Stille Oceaan.
Geschiedenis Geschiedenis De zin van hellenistische filosofie in coronatijden: 'Alleen kalmte kan ons redden' Filosoof John Sellars wenst autoritaire politieke leiders een snelcursus hellenistische filosofie toe. Dat treft: hij geeft er online één op de Nacht van de Vrijdenker. Knack vroeg en kreeg advies voor deze taaie tijden.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar na zijn dood: de erfenis van generaal De Gaulle Hoeveel historische reputaties het voorbije jaar ook sneuvelden, hoeveel standbeelden er ook werden neergehaald - niet dat van de voormalige Franse president Charles de Gaulle. Op 9 november, bij zijn vijftigste sterfdag, zal de generaal met veel fanfare worden herdacht.
Boeken Boeken Schrijver Adam Hochschild haalde Leopold II van zijn voetstuk: 'Mijn boek is niet onwetenschappelijk' Niemand heeft meer bijgedragen tot de defenestratie van Leopold II dan Adam Hochschild. Met zijn King Leopold's Ghost ligt de Amerikaanse schrijver indirect aan de basis van de bijzondere Kamercommissie Congo/Koloniaal Verleden. En hij neemt van dat spraakmakende boek geen woord terug.
Geschiedenis Geschiedenis Melania en de vier oud-presidenten Op 17 april 2018 overleed Barbara Bush, de echtgenote van oud-president George Bush senior. Op haar begrafenis troffen vier oud-presidenten, hun echtgenotes en Melania Trump elkaar. Zoals wel vaker bij begrafenissen van mensen die een gezegende leeftijd hebben bereikt, groeide de plechtigheid uit tot een gezellig samenzijn van oude bekenden. Toch is de foto van …
Europa Europa Als een koffietafel na een begrafenis: zo was het leven in Duitsland na WOII Hoe konden de verslagen Duitsers met zichzelf leven, net na de Tweede Wereldoorlog? 'De wolfstijd' noemt journalist Harald Jähner die periode vol anarchie. Veel schuldinzicht was er niet. Zelfbeklag des te meer.
Boeken Boeken Drie historici lazen Johan Op de Beecks biografie van Leopold II: 'Dit boek is erg tendentieus' Net als zijn protagonist doet Johan Op de Beeck niet aan bescheidenheid. Wie een biografie van Leopold II schrijft met als ondertitel Het hele verhaal wekt hoge verwachtingen en kritische lezers. Knack liet de instant bestseller proeflezen door historici Idesbald Goddeeris, Mark Van den Wijngaert en Mathieu Zana Etambala. Hun oordeel is niet mals.
Boeken Boeken Advocaat Jos Vander Velpen portretteert de vergeten gevangenen van Breendonk Advocaat Jos Vander Velpen dook opnieuw in de geschiedenis van de plek waar tijdens de Tweede Oorlog de grootste massamoord ooit op Belgische bodem is gepleegd: het kamp van Breendonk. 'Toch was het ook een plaats van hoop en geloof in menselijke waardigheid.'
Geschiedenis Geschiedenis Expo: de girl power van Artemisia Gentileschi herontdekt in Londen Ze werd bewonderd tijdens haar leven, weggemoffeld in de kunstgeschiedenis en herontdekt door de feministische kunstkritiek in de jaren 1970. Nu gaat barokschilderes Artemisia Gentileschi solo in de National Gallery in Londen.
Geschiedenis Geschiedenis Wat betekent Duits filosoof Georg Hegel vandaag nog? 'Hij was de anti-Verhofdstadt' 250 jaar na zijn geboorte torst de Duitse filosoof Georg Hegel geen al te beste reputatie. Zijn oeuvre is notoir onleesbaar, de man heet reactionair en hij zou zowel Karl Marx als Adolf Hitler geïnspireerd hebben. Bewonderaars grijpen het jubeljaar aan om 'de minst begrepen filosoof van allemaal' te rehabiliteren.
Geschiedenis Geschiedenis Eredoctoraat voor Simon Gronowski en Koenraad Tinel: 'Natuurlijk geloof ik nog in de mens' De 'onwaarschijnlijke vriendschap' tussen 'Jodenjong' Simon Gronowski en 'nazikind' Koenraad Tinel wordt bekroond met een eredoctoraat. Een gesprek over schuld en boete, broederschap en vergiffenis. 'Elke dag denk ik aan mijn vermoorde familie. Maar elke dag zonder haat.'
Boeken Boeken Historicus Ewoud Kieft: 'Ik geloof niet dat deze pandemie de loop van de geschiedenis zal veranderen' De huidige periode van polarisering zal uitmonden in een oeverloos saaie wereld waarin het maatschappelijke debat volledig is stilgevallen, en iedereen voortdurend overlegt met zijn persoonlijke robot-assistent. Tenminste als we historicus en romanschrijver Ewoud Kieft mogen geloven. 'Er bestaat een markt voor een AI-partij.'
Geschiedenis Geschiedenis Hoe moslims Amerika ontdekten ... volgens de Turkse president Zonder het Ottomaanse Rijk en de dreiging van de islam had Columbus misschien nooit Amerika ontdekt, meent de Amerikaanse historicus Alan Mikhail. Hij schreef een lijvig boek over sultan Selim de Grimmige, de grote inspiratie van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Geschiedenis Geschiedenis Vlaamse repressiemythe doorprikt: 'Collaboratie was veel grimmiger dan we ooit hebben beseft' Bijna dertig jaar na de eerste editie verschijnt een nieuwe, verbeterde uitgave van Onverwerkt verleden. In die baanbrekende studie verwezen Luc Huyse en Steven Dhondt, gewapend met harde cijfers, het dominante Vlaamse verhaal over de repressie naar het rijk der fabelen. Een terugblik, met professoren Bruno De Wever, Koen Aerts en Luc Huyse als gids.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe Hitler met wat hulp van zijn tegenstanders een wereldoorlog ontkende Op 1 september 1939 begon de Tweede Wereldoorlog. Hoe gingen de Europese grootmachten de maand voordien om met de oorlogsdreiging en waarom slaagden ze er niet in het conflict af te wenden?
Geschiedenis Geschiedenis Moest België zich excuseren voor de misdaden van huurlingen in Congo? Na de onafhankelijkheid van Congo in 1960 bleef België in zijn ex-kolonie politiek, economisch én militair actief. In 1964-1965 ondersteunde het Belgisch leger zelfs een bende witte huurlingen die gruweldaden begingen. Een van hen was twintiger Marc Goossens. Dit is zijn verhaal - en dat van de Belgisch-Congolese verhoudingen ná de onafhankelijkheidsverklaring.
Geschiedenis Geschiedenis De enige Belgische futurist: breekt Jules Schmalzigaug eindelijk door? Jules Schmalzigaug was een van de eigenzinnigste Belgische avant-gardistische schilders - tot de Eerste Wereldoorlog zijn carrière fnuikte. In 1917 pleegde hij zelfmoord, amper vijfendertig jaar oud. Meer dan eeuw later lijkt het grote publiek eindelijk klaar voor zijn werk.
Geschiedenis Geschiedenis Lode Willems, de hippie van Knack: 'De enige mens die wij kennen die zichzelf kan hypnotiseren' In Tremelo stierf oud Knack-redacteur Lode Willems (85). 'Ook ik heb de wereld niet kunnen redden, maar het was er wel prettig werken.'
Geschiedenis Geschiedenis 25 jaar na de hel van Srebrenica: hoe Sakib de genocide overleefde Sakib Hasic was 27 toen in Srebrenica de hel losbarstte. 8372 mensen, van wie de meeste moslims, werden er in juli 1995 door het Bosnisch-Servische leger (VRS) vermoord. Hij overleefde. Nu pas laat hij zijn verhaal optekenen. Voor het eerst. Voor zijn kinderen. En omdat het niet vergeten mag worden.
Geschiedenis Geschiedenis Expo: museum Louvre Lens verkent de kleur zwart met Soleils Noirs Alle begin is zwart: of het nu gaat om wat voorafging aan de oerknal in de kosmos of om de creatie van hemel, aarde en licht in de scheppingsverhalen van godsdiensten. Ook in de kunst was zwart de 'eerste' kleur. Het museum Louvre Lens verkent met de tentoonstelling Soleils Noirs de vele nuances van zwart als kleur van duisternis en hoop.
Geschiedenis Geschiedenis 190 jaar Belgische inlichtingendiensten: 'Politici wassen liefst hun handen in onschuld' Historicus Kenneth Lasoen, gastdocent Intelligence aan de Universiteit Antwerpen, ontrafelt in Geheim België de honderdnegentigjarige geschiedenis van de Belgische inlichtingendiensten.
Geschiedenis Geschiedenis Leopold II was niet alleen: het zwarte verleden van de Belgische politiek Wanneer de 'waarheidscommissie' over Congo van start gaat, zullen de parlementsleden niet alleen aandacht moeten besteden aan de evidente rol van Leopold II, maar ook aan de echte verantwoordelijken van Belgisch-Congo: de politici. Het wordt een collectieve oefening in introspectie.
