Geschiedenis Geschiedenis Cineast Thierry Michel toont gruwel van geweld in Congo: 'Waarom gaan de daders vrijuit?' Massagraven, groepsverkrachtingen en snuffmovies: de beelden van L'empire du silence, Thierry Michels negende en laatste Congofilm, komen keihard binnen. Op woensdag 19 januari gaat de film in België in roulatie in de bioscoop. Knack sprak met de documentairemaker over een kwarteeuw straffeloosheid - onder anderen van twee zittende presidenten - en over zijn diepe vriendschap met de hoofdrolspeler, Nobelprijswinnaar voor de Vrede Denis Mukwege.
Boeken Boeken Moord op een Burundese premier: het vuile spel van koning Boudewijn en minister Spaak Het is verwonderlijk dat Moord in Burundi, het nieuwe boek van Ludo De Witte, niet méér deining veroorzaakt. Vinden we het dan niet erg dat de Belgische overheid medeplichtig was aan een politieke moord? En waarom laten we toe dat de archieven daarover nog altijd worden opgeschoond?
Boeken Boeken Letterkundige Frank Willaert: 'Hadewijch behoorde tot een dertiende-eeuwse vrouwenbeweging' Veel melancholie en hartzeer, maar ook gewillige jonkvrouwen en geestelijken die het niet te nauw nemen met hun celibaatsgelofte: de middeleeuwse liefdes- lyriek is verrassend veelzijdig. 'Dichters zaten niet stilletjes in een kil kasteel te schrijven.'
Geschiedenis Geschiedenis Waarom econoom John Maynard Keynes zo geliefd is bij begrotingsoverleg Een wiskundige met filosofische interesses, een notoir homoseksueel die trouwde met een Russische ballerina, en ook nog eens een berucht gokker? John Maynard Keynes, de bekendste econoom van de twintigste eeuw, was een man met vele gezichten.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Idesbald Goddeeris: 'Wuif kritiek op pater Damiaan niet meteen weg als woke' Hoe moeten we met onze missionarissen omgaan in tijden van Black Lives Matter? Historicus Idesbald Goddeeris (KU Leuven) schreef er een boek over. 'Ik denk dat mijn visie te hard is voor de generatie van mijn ouders en te mild voor woke-activisten.'
Boeken Boeken 150 jaar Stijn Streuvels: 5 redenen waarom hij nog altijd een monument is Wie bij de 150e verjaardag van Stijn Streuvels zijn grootste romans herleest, kan er niet omheen: het icoon van de heimatcultuur is nog altijd relevant én van internationale klasse.
Boeken Boeken Van doodknuppelen tot de kogel: Michiel Krielaars reconstrueert Stalins omgang met muzikanten Jozef Stalin liet miljoenen Russen afmaken, maar reserveerde een speciale plaats voor componisten en muzikanten. 'Naast de namen van beroemdheden schreef hij: "doodknuppelen", "ophangen", "de kogel" of "wurgen".'
Boeken Boeken 100 jaar na The Waste Land: T.S. Eliot, de dichter van de één procent Een eeuw geleden publiceerde T.S. Eliot The Waste Land, het hoogtepunt van de modernistische poëzie. Wie was die ‘zwendelaar’, zoals Vladimir Nabokov hem noemde? Een portret van de radicale vernieuwer die tegelijk heel conservatief was.
Geschiedenis Geschiedenis Joris Van Severen: de man die Bart De Wever voorging in de Groot-Nederlandse gedachte Waarom blijft Joris Van Severen in sommige kringen tot de verbeelding spreken? Portret van een van de grilligste figuren van de Nieuwe Orde.
Boeken Boeken 700 jaar na de dood van 'Il Sommo Poeta': 'We kunnen alleen maar blij zijn om Dante's verdriet' Kun je Dante Alighieri nog vertalen zonder moslims te schofferen? En was hij als politicus wel zuiver op de graat? Biograaf Alessandro Barbero kijkt pragmatisch naar leven en werk van 'de grootste dichter ooit'.
Geschiedenis Geschiedenis Bij de dood van Abdul Qadeer Khan: hoe een Nederlandse klokkenluider een atoomspion betrapte Stank voor dank is het lot van de klokkenluider, mocht ook Frits Veerman ondervinden. De Nederlandse technicus ontdekte dat zijn Pakistaanse collega Abdul Qadeer Khan atoomgeheimen stal. Zijn verhaal leest als een scenario van een James Bondfilm.
Geschiedenis Geschiedenis De grote omvolking: ooit deelden we onze planeet met 'andere' mensen Het was een komen en gaan in de prehistorie. Vandaag is de moderne mens de enige mensensoort op de aarde, maar tot zo'n 40.000 jaar geleden deelden wij de planeet met 'andere' mensen. Nóg vroeger was de mensendiversiteit nog groter.
Boeken Boeken Historicus Michael Pye over de gloriejaren van 't Stad: 'In Antwerpen hadden ze geen tijd voor oorlog' Met Antwerpen, de gloriejaren heeft de Britse auteur en historicus Michael Pye een bravourestuk afgeleverd. Door de ogen van raak gekozen personages brengt Pye het zinderende maar bloedlinke Antwerpen van de zestiende eeuw tot leven, een tijd waarin de stad op financieel, artistiek en intellectueel vlak haar gelijke niet kende.
Boeken Boeken Matthijs van Boxsel onderzocht de 'domste' steden in het Nederlandse taalgebied 'Ieder mens dient zich te verstaan met zijn eigen domheid, of het nu godsdienstwaanzin is, voetbalgekte of praten met de poes', zegt Matthijs van Boxsel. In zijn nieuwe boek betoogt de Nederlandse 'domgeer' dat domheid centraal staat in de vorming van onze identiteit.
Geschiedenis Geschiedenis Waarom de Holocaust niet onvermijdelijk was: 'Het was echt een land van dichters en denkers' In naam van het nationalisme beging Duitsland een nauwelijks te bevatten misdaad tegen de mensheid. Maar in zijn vuistdikke boek Duitsland. Een natie en haar geschiedenis toont de Amerikaanse historicus Helmut Walser Smith met landkaarten, poëzie en historisch feitenmateriaal aan dat dat toxische nationalisme de afgelopen vijfhonderd jaar zeker niet de regel was.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Geoffrey Parker over de lessen van de kleine ijstijd: 'We lopen altijd één ramp achter' Het is niet de eerste keer dat mensen lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. In de 17e eeuw daalde de temperatuur met twee graden, met overal hongersnoden en buitensporig geweld tot gevolg. Historicus Geoffrey Parker houdt ons een spiegel voor. 'We hebben niets van de geschiedenis geleerd.'
Geschiedenis Geschiedenis Expo over de schildersjaren van Henry van de Velde: een zoeker met een missie Antwerpenaar Henry van de Velde is een internationaal gevierd architect en ontwerper. Minder bekend is dat hij zijn carrière als schilder begon. Tussen 1882 en 1894 ging hij in sneltempo door de nieuwste kunststromingen maar kwam tot de conclusie dat alleen de interieurontwerper en de architect de wereld mooier konden maken. Zopas stelde Xavier Tricot de eerste oeuvrecatalogus van zijn schilderijen en tekeningen samen.
Geschiedenis Geschiedenis De Côte d'Azur: vakantieoord voor adellijke teringlijders en kunstenaars Palmbomen, zon, stranden en een azuurblauwe zee: de Côte d'Azur is een prentbriefkaart, ontdekt door de Engelsen en op de kaart gezet door schilders, schrijvers en filmregisseurs. Eric Rinckhout publiceerde zopas een gids over kunst en cultuur in het mythische vakantieparadijs.
Geschiedenis Geschiedenis De racist en seksist in Charles Darwin: een kind van zijn tijd? Charles Darwin valt in zijn werk geregeld te betrappen op seksistische en racistische uitspraken. Nu de cancelcultuur ook hem dreigt te treffen, wijst Dirk Draulans erop dat zijn wetenschappelijke erfenis moeiteloos overeind blijft.
Boeken Boeken Rachel Holmes schreef biografie over de dochter van Marx: 'Karl was de theorie, Eleanor de praktijk' Eleanor Marx bewonderde haar vader Karl mateloos. Ze vertaalde zijn socialistische theorie naar de praktijk, werd een bekende feministe en vakbondsactiviste en pleegde op haar 43e teleurgesteld zelfmoord. Of was het moord?
Geschiedenis Geschiedenis De Vikings uit het Noorden waren geen woestelingen maar pragmatische onderhandelaars Vergeet alles wat u denkt te weten over de Vikings. In River Kings herschrijft de Noors-Britse bio-archeologe Cat Jarman de meeslepende geschiedenis van het Vikingtijdperk.
Boeken Boeken 'Hendrik Conscience was helemaal geen starre katholiek of anti-Belgische Vlaams-nationalist' Een oubollige, conservatieve katholiek die Vlaanderen langs de rechterkant naar de uitgang wilde leiden? Bijlange niet, schrijft Johan Vanhecke in zijn biografie van Hendrik Conscience. Hij zet de schrijver neer als een sociaal bewogen man die overeind probeerde te blijven op de politieke golven van zijn tijd.
Boeken Boeken Historicus Marnix Beyen over het boek 'De Lage Landen': 'Het is een antwoord op de Vlaamse canon' Met De lage Landen. Een geschiedenis voor vandaag willen twee Nederlandse en een Belgische historicus niet de zoveelste vaderlandse geschiedenis brengen. Ze onderzoeken ook via welke draden wij nog altijd gebonden zijn aan ons verleden, en hoe dat vandaag zijn sporen nalaat. 'In het Nederlandse Poldermodel staat de res publica centraal. In het Belgische sociaal overleg het eigenbelang.'
Boeken Boeken Karl Mays 'Winnetou': voor het eerst integraal vertaald in het Nederlands Hij werd een leugenaar en een narcist genoemd, en zijn Winnetouverhalen bulken van het seksisme en racisme. Waarom zijn we dan toch zo opgezet met de eerste integrale Nederlandse vertaling van Karl Mays successerie?
Geschiedenis Geschiedenis Docu over Ernest Hemingway: 'Hij is interessanter dan de legende die hij zelf verzonnen heeft' Een nieuwe, zes uur lange documentaire over Ernest Hemingway zet het mes in de vele mythes rond de Amerikaanse schrijver. De film kijkt voorbij de façade van de viriele macho en schetst het portret van een complexe, kwetsbare man die worstelde met angsten, depressies en seksuele twijfels.
Europa Europa De Parijse Commune: sociale strijd, bloedbad, mythe én mediagebeuren 150 jaar geleden brak de Commune los in Parijs. 'Een scharniermoment in de internationale arbeidersbeweging', zegt Theun Vonckx, curator van een uitvoerige tentoonstelling over de revolutionaire opstand, die vertakkingen had tot in België.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Francis Weyns reconstrueert 'de zinderende 16e eeuw': 'Fake news vloog je om de oren' Onze tijd wordt vaak vergeleken met de jaren 1930, maar historicus Francis Weyns ziet andere parallellen. 'In tijden van oorlog of pandemie gaan we vijf eeuwen terug.'
Boeken Boeken Het verhaal van Toussaint Louverture: de slaaf die Haïti bevrijdde De leider van de slavenopstand die in 1804 uitmondde in de Haïtiaanse onafhankelijkheid, heeft een aangrijpende nieuwe biografie gekregen. Dit is het verhaal van Toussaint Louverture.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe gouverneur Fons Verplaetse België in de eurozone loodste: 'Fons, maak dat we d'erbij zijn' Fons Verplaetse speelde een cruciale rol in de welvaart in ons land, maar niet zoals de meeste mensen denken. En ook niet altijd even koosjer. Wel met veel branie, zo blijkt uit het boek van Rik Van Cauwelaert over 'de laatste gouverneur'.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar na de Boerenbetoging in Brussel: de prijs van Europa 'Hitler vermoordde de Joden, Mansholt de boeren', klonk het op de legendarische Boerenbetoging in Brussel tegen het beleid van Europees commissaris Sicco Mansholt, precies 50 jaar geleden. Wat valt eruit te leren, nu er met Farm to Fork een nieuw plan op tafel ligt?
Boeken Boeken Waarom het Duitse verzet niets uithaalde: 'Hitler had in 1938 al vermoord moeten worden' Miljoenen Duitsers waren in de jaren 1930 en 1940 in de ban van Adolf Hitler. Docent Duitse geschiedenis Dirk Rochtus maakte een boek over 'het oneindig eenzame verzet' tegen de nazi's. 'Het probleem is niet dat Hitler kanselier is geworden. Wel hoe hij daarbij geholpen is.'
Geschiedenis Geschiedenis Expo: Bozar herdenkt 100e geboortedag van schilder Roger Raveel Wie Roger Raveel zegt, zegt Machelen-aan-de-Leie. Zijn schildersatelier is er bewaard alsof de meester net de deur achter zich heeft dichtgetrokken. 'De grote retrospectieve in Bozar kan zijn werk meer internationale uitstraling geven', zegt Marleen De Muer, Raveels weduwe.
Boeken Boeken Sandra Langereis' verrassende kijk op Erasmus: 'Ik heb me nooit op kuisheid laten voorstaan' Erasmus fluisterde Thomas More de titel van diens Utopia in, schreef Lof der zotheid ook uit frustratie en was helemaal niet de wegbereider voor Luther, leert de nieuwe biografie van Sandra Langereis. En o ja, hij had een boon voor jonge mannen.
Boeken Boeken Het tragische leven van Roger Van de Velde: 'Ik zou liever nooit geschreven hebben' 50 jaar na zijn ontijdige dood kreeg Vlaanderens bekendste onbekende schrijver een biografie. 'Van de Velde is géén writer's writer. Hij schrijft heel toegankelijk en heeft alles om een groot publiek aan te spreken.'
Geschiedenis Geschiedenis Lügenpresse: de geschiedenis van een ondergravend scheldwoord Of het nu verpakt is als de hedendaagse kreet 'fake news' of het sinistere 'Lügenpresse': machthebbers proberen de media al eeuwen in het hart te treffen. De pers verspreidt doelbewust leugens, is de beschuldiging. Dat is op zich een leugen, maar ze gaat al eeuwen mee.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar Knack: in memoriam Frans 'Sus' Verleyen, de man die alles wilde weten Vier jaar lang was Hubert Van Humbeeck de adjunct-hoofdredacteur van Knack, en dus van Frans Verleyen. Later volgde hij hem op als hoofdredacteur, en ten slotte als redactiedirecteur. Een kwarteeuw na het overlijden van Verleyen schetst hij het portret van 'de invloedrijkste journalist van zijn generatie'.
Opinie | Bert Bultinck Opinie | Bert Bultinck 'Ook 50 jaar later botst de Knack-redactie nog geregeld met het politieke establishment' 'Een blad is maar zo goed als zijn laatste nummer', schrijft Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck naar aanleiding van 50 jaar Knack.
Boeken Boeken Oud-redacteur Gerrit Six over de wilde jaren van Knack: 'We trapten de lezer graag tegen de ballen' In 1977 begon hij aan een vakantiejob bij Knack, die uiteindelijk zeventien jaar zou duren. Over zijn wonderjaren en die van dit blad schreef Gerrit Six een boek. 'Een van mijn voornaamste bronnen was 't Pallieterke.'
Geschiedenis Geschiedenis Gedeporteerd door Stalin: het tragische verhaal van de Litouwse Anne Frank Sommige tragedies zijn in de plooien van de geschiedenis beland. De deportatie van 132.000 Litouwers naar Siberië onder Sovjetleider Jozef Stalin is een van die verhalen. De Nederlands-Duitse fotografe Claudia Heinermann vertelt het verhaal van de overlevenden.
Geschiedenis Geschiedenis De houdbaarheid van historische lessen: 'Voor mijn kinderen zal Hitler een nieuwe Napoleon zijn' Historicus Nico Wouters is ongerust over het heden. Doordat het verschil tussen waarheid en opinie verdampt, winnen alternative facts aan kracht. 'De democratie moet strenger optreden tegen verspreiders van leugens en onwaarheden.'
Geschiedenis Geschiedenis Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf: 'Europa is de laatste jaren in een identiteitscrisis verzand' Het Midden-Oosten, waar zijn roots liggen, is een theater van sectaire haat en geweld geworden. Maar ook Europa, zijn nieuwe thuis, heeft de Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf ontgoocheld. Op zijn eenenzeventigste maakt hij de balans op.
Geschiedenis Geschiedenis Vlaamse geschiedenis: was de collaboratie een mislukt emancipatorisch project? Het Vlaams Parlement wordt 50 jaar en geeft daarom een jubileumtijdschrift uit. Achteraan in dat boekje wordt plaatsgemaakt voor veertien 'grote historische koppen'. Daartussen prijken Staf De Clercq en August Borms, twee van de notoirste collaborateurs die Vlaanderen heeft gekend. Waarom?
Geschiedenis Geschiedenis Het New York van China: hoe twee Joodse families een metropool van Shanghai maakten Journalist Jonathan Kaufman onderzoekt in Koningen van Shanghai hoe twee clans een wereldstad én een imperium opbouwden. 'Ze wisten maar al te goed hoe gevaarlijk opium was.'
Geschiedenis Geschiedenis Judit Polgár, de beste schaakster aller tijden: 'Ze eet je met huid en haar op, als een lieflijk monster' Dankzij het succes van de Netflix-serie The Queen's Gambit heeft de wereld Judit Polgár herontdekt, de beste schaakster aller tijden. Maar het Hongaarse fenomeen heeft een keerzijde: Polgár is het product van een omstreden opvoedkundig experiment en was haar hele carrière het doelwit van seksisme en intimidatie.
Geschiedenis Geschiedenis Mythe ontkracht: ook vrouwen jaagden in de prehistorie Sommige prehistorische taken werden exclusief door vrouwen uitgevoerd.
Geschiedenis Geschiedenis Hoe de FBI folkzangers Pete Seeger en Woody Guthrie decennialang intimideerde 'This land is your land / This land was made for you and me', luiden de bekendste regels uit wat vaak het alternatieve Amerikaanse volkslied wordt genoemd. Maar als je er ongewenste politieke ideeën opna hield, bleek het land plots niet meer van jou te zijn, laat staan voor jou. Dan liet de overheid populaire zangers als Woody Guthrie, schrijver van This Land Is Your Land, en zijn vriend Pete Seeger schaduwen en intimideren.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus Emmanuel Gerard reageert op kritiek: 'De canon past níét in een Vlaams-nationalistisch, identitair frame' De lockdown zit even in de weg, maar historicus Emmanuel Gerard hoopt dat 'zijn' commissie snel kan beginnen met het opstellen van de canon van de Vlaamse geschiedenis - ondanks kritiek van vakgenoten. 'Het verleden is toch niet de eigendom van de historici?'
Geschiedenis Geschiedenis De eerste Vlaming die rond de wereld zeilde: 'Roldan de Argote verdient een standbeeld' De Bruggeling Roldan de Argote nam 500 jaar geleden deel aan een expeditie van de Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magellaan en ontdekte de doortocht naar de Stille Oceaan.
Geschiedenis Geschiedenis De zin van hellenistische filosofie in coronatijden: 'Alleen kalmte kan ons redden' Filosoof John Sellars wenst autoritaire politieke leiders een snelcursus hellenistische filosofie toe. Dat treft: hij geeft er online één op de Nacht van de Vrijdenker. Knack vroeg en kreeg advies voor deze taaie tijden.
Geschiedenis Geschiedenis 50 jaar na zijn dood: de erfenis van generaal De Gaulle Hoeveel historische reputaties het voorbije jaar ook sneuvelden, hoeveel standbeelden er ook werden neergehaald - niet dat van de voormalige Franse president Charles de Gaulle. Op 9 november, bij zijn vijftigste sterfdag, zal de generaal met veel fanfare worden herdacht.
