Geschiedenis Geschiedenis Anne Tonglet, slachtoffer van groepsverkrachting in jaren 70: ‘Ik heb dagen niet kunnen praten’ De rechtszaak over de verkrachting van de Belgische Anne Tonglet en haar vriendin leidde in 1980 tot een herziening van het Franse strafrecht. Een historische reconstructie.
België België Waarom de tv-serie ‘1985’ zo duister is (deel 2): een staatsgreep zonder leider 1973 was niet alleen het jaar van de oliecrisis en de autoloze zondag, maar ook het jaar waarin steeds meer Belgen zich tegen hun regering keerden. Extreemrechtse samenzweerders roken hun kans.
Boeken Boeken Edouard en Lucienne Didier: het glamourkoppel van de collaboratie Ze organiseerden salons waar de rechts-conservatieve elite nadacht over een verenigd Europa. Toch lieten Edouard en Lucienne Didier zich meeslepen door de nazi’s.
Geschiedenis Geschiedenis Voorpublicatie 'Helden van het verzet': hoe een jonge Belgische vrouw twee geallieerde piloten helpt te ontsnappen via de Pyreneeën In de reeks Helden van het verzet staan herinneringen centraal aan buitengewone daden van gewone mensen tegen de nazistische bezetter. Lees hier een fragment van 'De weg naar San Sebastian' van Tim Van Steendam.
Wereld Wereld Historicus Kenan Malik: ‘Black Lives Matter bemoeilijkt de strijd tegen racisme’ Is het identiteitsdenken het nieuwe racisme? De Brits-Indiase historicus Kenan Malik stelt vast dat alles (weer) om huidskleur draait.
Opinie | Simone Weil Opinie | Simone Weil 'Alle politieke partijen zijn in de kiem totalitair' Zijn politieke partijen de oplossing, of eerder een oorzaak van het democratisch deficit en de vele problemen van het politieke theater? De Franse filosofe Simone Weil pleit in 'Politiek zonder partijen' (Davidsfonds), een visionair, postuum gepubliceerd essay voor een radicale afschaffing van alle politieke partijen. Filosofe Alicja Gescinska vertaalde het essay en schreef er een voorwoord en nawoord bij. Wij bieden u hier een fragment aan.
Geschiedenis Geschiedenis Het verhaal van Vlaanderen: ‘Wie kritische vragen stelt, is meteen een verzuurde Vlamingenhater'
België België Piet Chielens (ex-In Flanders Fields): ‘Waarom ik uit Het verhaal van Vlaanderen ben gestapt’ De jongste aflevering van de succesreeks Het verhaal van Vlaanderen behandelde de Eerste Wereldoorlog. Piet Chielens, van 1996 tot 2021 coördinator en bezieler van het In Flanders Fields Museum in Ieper, is zwaar ontgoocheld over de uitzending en noemt ze ‘navelstaarderij’.
Boeken Boeken Dichter Charles Ducal: ‘Het kapitalisme is een moordende machine’ Volgens dichter Charles Ducal is het laatste woord over de Sovjet-Unie nog niet gezegd. Hij wil ons beeld van die periode ietwat naar links bijstellen.
België België Van ‘Schipper naast Mathilde’ tot ‘Het verhaal van Vlaanderen’: het valse debat over tussentaal op de VRT Een interne VRT-nota heeft geleid tot een publiek debat over welk Nederlands er op de openbare omroep moet worden gebruikt. Veel historisch inzicht komt daar voorlopig niet aan te pas.
Geschiedenis Geschiedenis Voorpublicatie 'Liefste Clara' van Rita Depestel-Martynowski: 'Kijk eens aan, onze ketter heeft zich bekeerd' In volle Koude Oorlog waagde Veerle Frion zich achter het IJzeren Gordijn, waar de Europese wegenkaarten eindigden. Polen heette toen nog voluit Polska Rzeczpospolita Ludowa – in mensentaal: Poolse Volksrepubliek – en was terra incognita. Het is de tijd van de Poolse paus en Lech Walesa, van Solidarność en perestroika. In Polen gaat Veerle op zoek naar sporen van haar grootvader, Etienne. Wij bieden u hier een fragment aan van 'Liefste Clara' (Ertsberg), de autobiografisch geïnspireerde speurtocht van Rita Depestel Martynowski.
Geschiedenis Geschiedenis De vergeten slachtoffers van de nazi's: 'Holebi's werden gecastreerd of uitgekozen voor medische experimenten’ De nazi's maakten jacht op homo's en lesbiennes. Bijna even schokkend is het gebrek aan erkenning daarvan, tot diep in de jaren 1980.
Opinie | Olga Van Oost Opinie | Olga Van Oost 'Achter de schermen gonst het van de activiteit: zowel wetenschap als musea zijn kinderen van hun tijd' Voor de Universiteit Van Vlaanderen buigt Olga Van Oost zich over de vraag of musea nog wel van deze tijd zijn. 'Het fundament (en ook de historische oorsprong) van musea is en blijft onderzoek. Vandaag vormen kennis en onderzoek nog altijd het hart, of eerder de hersenen, van musea.'
Boeken Boeken De dagboeken van filosoof Leopold Flam: ‘Kom ik onder Vlamingen, dan laat men mij hard voelen dat ik een Jood ben’ Het leven van filosoof Leopold Flam (1912-1995) leest als een filmscenario. Auteur Kristien Hemmerechts en voormalig Fnac-directeur Guido Van Wambeke bundelden zijn fascinerende dagboeken.
Opinie | Bram De Ridder Opinie | Bram De Ridder 'Meeste historici beseffen goed genoeg wat voor een godsgeschenk het "Het verhaal van Vlaanderen" is' 'Iedereen met een hart voor geschiedenis kan dan ook niet anders dan de makers van de reeks dankbaar zijn', schrijft historicus Bram De Ridder over "Het verhaal van Vlaanderen". 'Enkel via meer en meer laagdrempelige geschiedenis kunnen we meer en meer historische inhoud, context en nuance tot bij het publiek brengen.'
Opinie | Tim Trachet Opinie | Tim Trachet 'Komeet van Halley in "Het verhaal van Vlaanderen"? Mijn sterrenkundig bloed kookte bijna' 'Ook vanuit de hoek van de astronomie is er kritiek te horen op 'Het verhaal van Vlaanderen'', schrijft Tim Trachet van SKEPP. Hij brengt het onderscheid tussen een komeet en een meteoor in herinnering. 'De komeet van Halley “scheert” zeker niet langs de aarde en is ook niet altijd spectaculair.'
Boeken Boeken Hoe Marx, Nietzsche en Wagner discussieerden over de ellende en verpaupering van hun tijd De Duitse denkers Karl Marx en Friedrich Nietzsche en componist Richard Wagner keken elk op hun manier naar de ellende en verpaupering van hun tijd.
Natuur Natuur 'Ook het moeras verdient een prominente plaats in het verhaal van Vlaanderen' 'Het zou zinvol zijn om werk te maken van eerherstel voor het moeras', schrijft Hendrik Schoukens in een bijdrage waarin hij heden en verleden met elkaar verbindt. 'Moerassen hebben al vaker een doorslaggevende rol gespeeld in de geschiedenis.'
Geschiedenis Geschiedenis De comeback van Sisi: vervloekt als keizerin, onsterfelijk als personage Sisi, de in 1898 vermoorde Oostenrijkse keizerin, is het onderwerp van liefst twee series en een film. Vanwaar die opmerkelijke revival?
Opinie | Stijn Tormans Opinie | Stijn Tormans ‘De lijst Vlaams erfgoed dat Bart De Wever in Antwerpen liet slopen, is stilaan indrukwekkend’ Niemand spreekt hem erop aan, maar Bart De Wever (N-VA) is naast burgemeester ook schepen van Erfgoed in Antwerpen. Een schepen die wel veel gebouwen laat afbreken, zoals nu weer de prachtige oude Sint-Lucaskliniek in Ekeren. ‘Een Vlaamse erfgoedschande’, vindt onze reporter Stijn Tormans.
Nieuws Nieuws Laatste Apollo 7-astronaut op 90-jarige leeftijd overleden Walter Cunningham, de enige astronaut die nog in leven was van de eerste succesvolle bemande ruimtemissie in het Apollo-programma van NASA, is dinsdag op 90-jarige leeftijd overleden. Dat meldt NASA. Cunningham was een van de drie astronauten aan boord van de Apollo 7-missie uit 1968, een elfdaagse ruimtevlucht die live televisiebeelden uitzond terwijl het ruimteschip …
Opinie | Marnix Beyen Opinie | Marnix Beyen ''Het verhaal van Vlaanderen': lastig om de reeks op haar merites te beoordelen' 'Hoe beter de reeks vanuit wetenschappelijk en educatief oogpunt is, hoe meer de makers ervan de identitaire politiek van de Vlaamse regering in de hand werken', schrijft historicus Marnix Beyen na het zien van de eerste aflevering van 'Het verhaal van Vlaanderen'.
Opinie | Ignace Demaerel Opinie | Ignace Demaerel 'Lessen uit het kerstverhaal: je bent pas groot als je ook de kleinste durft zijn' 'Het kerstverhaal reikt ons tijdloze lessen aan voor elke machthebber op elk niveau', schrijft godsdienstleraar Ignace Demaerel in zijn kerstcolumn.
Geschiedenis Geschiedenis Op naar Moskou Ondanks een gebrekkige uitrusting overvalt de Wehrmacht in de zomer van 1941 de Sovjet-Unie. ‘Operatie Barbarossa’ is aanvankelijk een groot succes – een overwinning lijkt mogelijk.
Geschiedenis Geschiedenis Geboren heersers en onderworpenen Antisemitisme en minachting voor de Slaven brengen Duitsland tot de overval op de Sovjet-Unie. Na het verlies van Stalingrad slaat deze haat om in een offercultus.
Geschiedenis Geschiedenis Stervenskoud strijdtoneel Honger, angst, dood. Eind 1942 dreigt voor de Duitse soldaten bij Stalingrad de ondergang. Een uitbraak zou redding kunnen brengen, maar die heeft Hitler botweg verboden.
Geschiedenis Geschiedenis Vrolijke frans uit de Nederlanden ‘Je me fais étranger partout’ (’Ik vind het fijn overal een vreemdeling te zijn’): het is een van de talloze rake observaties die prins Charles-Joseph de Ligne (1735-1814) heeft nagelaten. Deze kosmopoliet voelde zich thuis in ‘zes of zeven vaderlanden’ en beschouwde het hele continent als zijn habitat omdat hij voortdurend op reis was van het ene paleis naar het andere, nieuwsgierig naar andere streken en volkeren.
Geschiedenis Geschiedenis Robrecht De Friese graaf met de Baard Graaf Robrecht I de Fries werd in de 19de en 20ste eeuw als een voorvechter van de Vlaamse zaak opgevoerd. Een volwaardige biografie verscheen in 1935 (in het Frans). Over die Held van Vlaanderen verscheen tijdens de Duitse bezetting in de jaren 1940 bij Lannoo zowel een roman als een voor het lager onderwijs zwaar communautair getint leerboekje, beide in het Nederlands.
Geschiedenis Geschiedenis Klimaat en oorlog Een boek lezen van Geoffrey Parker is steeds een uitdagende, maar bijzonder verrijkende ervaring. Dat is bij de nieuwste publicatie van de gerenommeerde Britse historicus niet anders. In de ingekorte versie van het oorspronkelijk Global Crisis uit 2013, nog steeds een vuistdik boek, legt Parker de link tussen de zogenoemde Kleine Ijstijd en de gewelddadige 17de eeuw. Op die manier schreef hij een nieuw standaardwerk over een historisch thema dat vandaag bijzonder actueel is: de impact van de klimaatverandering.
Geschiedenis Geschiedenis Opmars naar de Wolga In april 1942 geeft Hitler opdracht tot ‘Fall Blau’, een operatie die het Rode Leger de genadeslag moet geven.
Geschiedenis Geschiedenis In de straten van Stalingrad De stad móet in Russische handen blijven, zo beveelt Stalin. Generaal Tsjoejkov geeft rigoureus uitvoering aan dat bevel. Zijn motto luidt ‘bloed is tijd’. Een nietsontziende strijd van huis tot huis ontbrandt.
Geschiedenis Geschiedenis Blijven om te sterven De inwoners van Stalingrad hebben niet alleen te lijden van de Duitsers. Hun eigen regering gebruikt hen als kanonnenvoer. De evacuatie begint veel te laat.
Geschiedenis Geschiedenis Rusland slaat terug Voor Stalin en Hitler gaat het in de strijd om Stalingrad om alles of niets. De Russen hopen met een ongekende samenballing van krachten het duel der dictators te beslechten.
Geschiedenis Geschiedenis Mijmeringen over de Krul Waarom hebben zo veel mensen een zekere affectie met de krul? Waarom vinden wij een biggetje met een zwiepend krulstaartje aandoenlijk, waarom zetten veel wiskundedocenten een krul bij een juist opgeloste som, waarom wekken jongetjes en meisjes met een krullenkop vertedering op?
Geschiedenis Geschiedenis De laatste koning van Amerika Koning George III is de derde langst tronende Britse monarch na koningin Victoria (1837-1901) en koningin Elisabeth II (1952-2022). Toch is zijn status een pak kleiner dan die van beide dames. Nochtans diende hij als vorst tussen 1760 en 1820 het hoofd te bieden aan verschillende belangrijke gebeurtenissen in Engeland en in de wereld.
Geschiedenis Geschiedenis Huur eens een kerk af Zinvolle invulling Verenigingen en inwoners van het Vlaams-Brabantse Zemst kunnen sinds september één van de zes parochiekerken afhuren. Het is een zoveelste voorstel om het kerkelijke materiële erfgoed in Vlaanderen een zinvolle invulling te geven. Door de complexiteit van de dossiers en de vele betrokken instanties lijkt de herbestemming van kerkelijk erfgoed op de processie van Echternach. Drie stappen vooruit en twee achteruit dus.
Geschiedenis Geschiedenis De Medici van Amerika Net als de Rockefellers, Astors en Vanderbilts brachten de Guggenheims een enorm familiekapitaal bijeen. Van het succes dat ze als ondernemers en beleggers hadden, lieten ze gaandeweg de wereld meeprofiteren: ze werden filantropen en mecenassen.
Geschiedenis Geschiedenis De baron van alle kwaad Star en onvervaard, man op de Olympus. Eduard baron Speyart van Woerden, procureur-generaal in Den Bosch, speelde vóór en ná de Tweede Wereldoorlog een hoofdrol in conflicten met grote gevolgen. Tussendoor, in concentratiekamp Buchenwald, heerste een gewapende vrede.
Geschiedenis Geschiedenis Niet weg te branden De kaars December is bij uitstek de maand van de kaars. Kaarslicht staat voor huiselijkheid en warmte. Vroeger was de kaars vooral een praktisch middel om te verlichten. Maar dat is lang niet het hele verhaal.
Geschiedenis Geschiedenis Verzet in foto’s De tentoonstelling Recaptioning Congo belicht de eeuwige twist tussen waarheid en leugen.
Geschiedenis Geschiedenis Honderd keer de liefde Nu de samenwerking tussen de Hermitages van Amsterdam en Sint Petersburg is beëindigd, is het tijd voor een nieuwe koers. Love Stories is samengesteld in samenwerking met de Londense National Portrait Gallery.
