Geschiedenis Geschiedenis Hoe de kleinzoon van Albert I iemand doodschoot (en ermee wegkwam) ‘De tarotkaarten zeggen dat jij koning wordt’, zei zijn moeder, de Belgische prinses Marie José. In plaats daarvan werd Vittorio Emanuele van Savoye een ongeleid projectiel.
Opinie | Han Van der Horst Opinie | Han Van der Horst 'Dietse dromen zijn ook een drug: dat maakt de Apollo van het Schoon Verdiep onzeker' 'Groot-Nederland is een mythe. Wat zou het een zegen zijn als Vlaanderen en Wallonië beseften dat de geschiedenis ze tot elkaar veroordeeld heeft', schrijft de Nederlandse historicus Han Van der Horst. Hij reageert op een recent interview waarin N-VA-voorzitter Bart De Wever zijn oproep herhaalt voor een Vlaams-Nederlands samengaan.
Opinie | Lia van Bekhoven Opinie | Lia van Bekhoven 'Holocaust op Britse bodem? Weinigen kennen de geschiedenis van van nazi-kampen op Alderney' 'In de landelijke obsessie met het oorlogsverleden wordt de Duitse bezetting van de Britse Kanaaleilanden gewoonlijk overgeslagen', schrijft Lia van Bekhoven vanuit Londen. Achter het parlement zal daar binnenkort een nieuw herdenkingsmonument gebouwd worden als aandenken aan de Holocaust.
Boeken Boeken Historicus Simon Schama: 'Vaccinatie is niet enkel een medisch gegeven' De Oekraïner Waldemar Haffkine redde rond 1900 miljoenen Indiërs van de cholera- en pestdood. Hij wist dat vaccinatie ook een sociaal gegeven is, zegt Simon Schama, en dat hebben wij tijdens de coronapandemie te weinig beseft.
Geschiedenis Geschiedenis In Flanders Fields: wie herdenkt de Duitse doden? Met For Evermore gaat het In Flanders Fields Museum dieper in op de oorlogsbegraafplaatsen na de Eerste Wereldoorlog, ook die voor Duitse doden.
Geschiedenis Geschiedenis Waar blijft de bloei van de moslimwereld? Waarom zien we in de meeste landen met een moslimmeerderheid een hoge mate van autoritarisme en een laag niveau van sociaal-economische ontwikkeling? Ahmet T.Kuru, hoogleraar politieke wetenschappen en directeur van het Centrum voor Islamitische en Arabische Studies aan San Diego State University (VS), vertelt in Islam. Bloeiperiode en hedendaagse crisis in de moslimwereld hoe hij is opgegroeid met die vraag.
Geschiedenis Geschiedenis Kunsthistorica Wendy Wauters: 'De Antwerpse heilige voorhuid was lange tijd absolute publiekstrekker' Vindt u het ook zo bizar dat de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal niet in de Vlaamse canon is opgenomen? Kunsthistorica Wendy Wauters doet het Antwerpse monument met een zinderende geschiedenis recht.
België België 63 jaar Congolese onafhankelijkheid: ‘Leraren moeten worden opgeleid om kolonisatie te kunnen doceren’ Nu de Congolees Paul Panda Farnana werd opgenomen in de Canon van Vlaanderen zal zijn naam bij het algemene publiek bekender in de oren klinken. Politicologe en Congo-specialiste Nadia Nsayi licht zijn rol in de Belgische geschiedenis toe: ‘Hij was de eerste Congolees die zich publiekelijk uitsprak tegen de kolonisatie’.
België België Activisten vragen gedenkteken voor slachtoffers Antwerpse ‘mensenzoo’ Aan het Antwerpse Koninklijk Museum voor Schone Kunsten (KMSKA) staat vrijdag een herdenking gepland voor de zeven dodelijke Congolese slachtoffers van een ‘mensenzoo’ die tijdens de wereldtentoonstelling van 1894 georganiseerd werd. Actievoerders eisen een gedenkteken.
Geschiedenis Geschiedenis Historicus David Bear: 'De Ottomanen waren geen exotische bruten' De Ottomanen waren geen exotische bruten uit het Oosten, zegt historicus Marc David Baer, maar Europeanen die religieuze tolerantie hoog in het vaandel voerden.
Geschiedenis Geschiedenis Historica Katja Hoyer: 'De stichters van de DDR waren stalinistischer dan Stalin' Communistische leiders wisten zich geen blijf met de DDR. 'De stichters waren stalinistischer dan Stalin.'
Boeken Boeken Filosofe Simone Weil: 'Ze vond de stem die we niet horen het interessantst, die van de uitgebuite mens' Tachtig jaar na haar hongerdood kan de Frans-Joodse filosofe Simone Weil op steeds meer interesse rekenen. Alicja Gescinska en Jan Mulock Houwer leggen de kern van haar denken bloot.
Geschiedenis Geschiedenis Yvan Engels: de jonge verzetsheld die zichzelf opofferde voor zijn strijdmakkers Over de jonge Oostendse verzetsstrijder Yvan Engels is in de oorlogsarchieven nagenoeg geen informatie te vinden. Gelukkig is er zijn zus Diana, inmiddels 93 jaar oud. Ze is verheugd dat het heldhaftige verhaal van haar oudere broer eindelijk verteld wordt.
Opinie | Maarten Larmuseau Opinie | Maarten Larmuseau 'Het echte DNA van Vlaanderen staat (nog) niet in de canon' 'Kan de afkomst van ons erfelijk materiaal ook een vermelding krijgen in de Canon van Vlaanderen?' vraagt docent genetische genealogie Maarten Larmuseau (KU Leuven). 'De vergeten vroege bronstijd was een scharniermoment waarop Vlamingen hun genen kregen.'
Maatschappij Maatschappij Historicus Koert Debeuf: 'Ik had veel vooroordelen tegenover het Midden-Oosten'
Geschiedenis Geschiedenis Hortense Daman: hoe de jongste verzetsheld van België aan de nazigruwel kon ontsnappen Hortense Daman wordt algemeen beschouwd als het jongste verzetslid van België. Het dertienjarige meisje stond buiten op straat toen ze de Duitse Stuka-gevechtsvliegtuigen hun eerste moordende raids op de Philipsfabriek vlakbij zag uitvoeren. De oorlog was begonnen. Haar leven zou ingrijpend veranderen.Door Tim Van Steendam
Onderwijs Onderwijs Geschiedenis Olympiade bekroont familiefoto's die ‘een kleine wereldgeschiedenis’ tonen Voor een publiek van bijna 1000 enthousiaste scholieren zijn vrijdagmiddag de winnaars bekendgemaakt van de tweede Geschiedenis Olympiade. De hoofdprijs ging naar ‘Familiefoto’s vertellen geschiedenis’, een slim concept van een klas vijfdejaars van het Sint-Maarteninstituut in Aalst.
Geschiedenis Geschiedenis 8500 namen van verzetslieden voorgelezen in Breendonk: 'Gewone mensen die buitengewone dingen deden' Vanavond start een groots eresaluut aan verzetslieden in het Fort van Breendonk. Zo willen bezieler Dany Neudt en anderen ‘gewone mensen die buitengewone dingen deden’ uit de vergetelheid terugfluiten.
Geschiedenis Geschiedenis Werd Vincent van Gogh kunstenaar terwijl hij van de Borinage naar de Vlaamse Ardennen liep? Werd Vincent van Gogh kunstenaar terwijl hij van de Borinage naar de Vlaamse Ardennen liep? En waarom kent niemand zijn leraar Pieterszen nog?
Geschiedenis Geschiedenis Verzetsheldin Sieske Vliexs: portret van een kindsoldaat van het Geheim Leger
Geschiedenis Geschiedenis Rector Luc Sels (KU Leuven): ‘Maak werk van een Verzetsmuseum’ Aan de vooravond van 8 mei, de viering van de capitulatie van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog, wordt gepleit voor een Verzetsmuseum. De vraag wordt gedragen door meerdere universiteitsrectoren, onder wie Luc Sels (KU Leuven). ‘Dit is een oproep om de grote vergetelheid te voorkomen.’
Politiek Politiek 'Wie verzet zich nog tegen een Verzetsmuseum?' Op 8 mei vieren we de overwinning op nazi-Duitsland en de bevrijding van ons land. Naar aanleiding van die verjaardag, pleiten zes rectoren voor de oprichting van een Verzetsmuseum. 'In tegenstelling tot onze buurlanden kreeg het Belgische verzet tegen de nazibezetter nauwelijks een plaats in ons collectieve geheugen. Het contrast met onze buurlanden is groot.'
Boeken Boeken 'De onbewuste parallellen tussen 'De Leeuw van Vlaanderen' en 'Braveheart' springen meteen in het oog' Deze week verschijnt bij uitgeverij Lannoo het nieuwste boek van historicus Rolf Falter, over ‘1302, het jaar van de mythe’ (Lannoo). Aan het einde van zijn verhaal gaat de auteur ook uitgebreid in op de mythevorming doorheen de eeuwen rond dat historisch kantelpunt. Voor deze voorpublicatie pikken we in zijn betoog aan bij de meest succesvolle van alle mythevormers: Hendrik Conscience, de aartsvader van de Vlaamse literatuur. En Falter komt tot enkele verrassende vaststellingen.
Geschiedenis Geschiedenis Tieners in het verzet: wie vocht als een volwassene, werd berecht als een volwassene Als het op verzetsstrijders aankwam, deed leeftijd er niet toe voor de nazi’s. In Brugge stuurden ze zelfs een volledige klas naar de concentratiekampen.
Geschiedenis Geschiedenis Rector Herman Van Goethem: 'Mensenrechten zijn de godsdienst van vandaag' Mensen hebben de gewoonte om defensief te reageren op vernieuwing. In de woelige tijd van de barok was dat niet anders en net daarom is die zo herkenbaar en interessant.
Boeken Boeken Mannen en kinderen eerst: de gifmoorden van het Hongaarse Nagyrév Begin twintigste eeuw beslisten vrouwen met de hulp van een vroedvrouw over leven en dood in een Hongaars dorp.
Boeken Boeken Heksenvervolging: geen religieuze hysterie, wel georganiseerde vrouwenhaat Heksenvervolging lijkt een irrationele uitspatting, maar achter de gekte gaat veel antivrouwelijke rationaliteit schuil. Ook nu nog.
Geschiedenis Geschiedenis Podcast: waar is het eiland dat voor onze kust lag? Duikers, stop met exotische reizen te boeken. Want er bestaat een Atlantis aan de Noordzee! De kustlijn van Westende, Middelkerke en Oostende lag ooit veel verder in zee. Tijdens de middeleeuwen verdwenen volledige stukken land onder de golven... Kwam dat door de stijgende zeespiegel (ja, toen al) of zat de mens er voor iets tussen? En volgt de rest van onze kuststeden binnenkort ook, nu de wereld warmer wordt, landschapsarcheoloog dr. Soetkin Vervust (VUB)?
Geschiedenis Geschiedenis Waarom zweeg de Belgische regering over het bombardement op Mortsel? De politieke omstandigheden rond het bombardement op Mortsel zijn 80 jaar later nog niet helemaal opgeklaard, schrijven historicus Pieter Serriën en oud-journalist Marc Van de Looverbosch van vzw 5 april 1943. Had de Belgische regering dit drama niet moeten zien aankomen? Hoe is 5 april kunnen gebeuren?
Geschiedenis Geschiedenis Anne Tonglet, slachtoffer van groepsverkrachting in jaren 70: ‘Ik heb dagen niet kunnen praten’ De rechtszaak over de verkrachting van de Belgische Anne Tonglet en haar vriendin leidde in 1980 tot een herziening van het Franse strafrecht. Een historische reconstructie.
België België Waarom de tv-serie ‘1985’ zo duister is (deel 2): een staatsgreep zonder leider 1973 was niet alleen het jaar van de oliecrisis en de autoloze zondag, maar ook het jaar waarin steeds meer Belgen zich tegen hun regering keerden. Extreemrechtse samenzweerders roken hun kans.
Boeken Boeken Edouard en Lucienne Didier: het glamourkoppel van de collaboratie Ze organiseerden salons waar de rechts-conservatieve elite nadacht over een verenigd Europa. Toch lieten Edouard en Lucienne Didier zich meeslepen door de nazi’s.
Geschiedenis Geschiedenis Voorpublicatie 'Helden van het verzet': hoe een jonge Belgische vrouw twee geallieerde piloten helpt te ontsnappen via de Pyreneeën In de reeks Helden van het verzet staan herinneringen centraal aan buitengewone daden van gewone mensen tegen de nazistische bezetter. Lees hier een fragment van 'De weg naar San Sebastian' van Tim Van Steendam.
Wereld Wereld Historicus Kenan Malik: ‘Black Lives Matter bemoeilijkt de strijd tegen racisme’ Is het identiteitsdenken het nieuwe racisme? De Brits-Indiase historicus Kenan Malik stelt vast dat alles (weer) om huidskleur draait.
Opinie | Simone Weil Opinie | Simone Weil 'Alle politieke partijen zijn in de kiem totalitair' Zijn politieke partijen de oplossing, of eerder een oorzaak van het democratisch deficit en de vele problemen van het politieke theater? De Franse filosofe Simone Weil pleit in 'Politiek zonder partijen' (Davidsfonds), een visionair, postuum gepubliceerd essay voor een radicale afschaffing van alle politieke partijen. Filosofe Alicja Gescinska vertaalde het essay en schreef er een voorwoord en nawoord bij. Wij bieden u hier een fragment aan.
Geschiedenis Geschiedenis Het verhaal van Vlaanderen: ‘Wie kritische vragen stelt, is meteen een verzuurde Vlamingenhater'
België België Piet Chielens (ex-In Flanders Fields): ‘Waarom ik uit Het verhaal van Vlaanderen ben gestapt’ De jongste aflevering van de succesreeks Het verhaal van Vlaanderen behandelde de Eerste Wereldoorlog. Piet Chielens, van 1996 tot 2021 coördinator en bezieler van het In Flanders Fields Museum in Ieper, is zwaar ontgoocheld over de uitzending en noemt ze ‘navelstaarderij’.
Boeken Boeken Dichter Charles Ducal: ‘Het kapitalisme is een moordende machine’ Volgens dichter Charles Ducal is het laatste woord over de Sovjet-Unie nog niet gezegd. Hij wil ons beeld van die periode ietwat naar links bijstellen.
België België Van ‘Schipper naast Mathilde’ tot ‘Het verhaal van Vlaanderen’: het valse debat over tussentaal op de VRT Een interne VRT-nota heeft geleid tot een publiek debat over welk Nederlands er op de openbare omroep moet worden gebruikt. Veel historisch inzicht komt daar voorlopig niet aan te pas.
Geschiedenis Geschiedenis Voorpublicatie 'Liefste Clara' van Rita Depestel-Martynowski: 'Kijk eens aan, onze ketter heeft zich bekeerd' In volle Koude Oorlog waagde Veerle Frion zich achter het IJzeren Gordijn, waar de Europese wegenkaarten eindigden. Polen heette toen nog voluit Polska Rzeczpospolita Ludowa – in mensentaal: Poolse Volksrepubliek – en was terra incognita. Het is de tijd van de Poolse paus en Lech Walesa, van Solidarność en perestroika. In Polen gaat Veerle op zoek naar sporen van haar grootvader, Etienne. Wij bieden u hier een fragment aan van 'Liefste Clara' (Ertsberg), de autobiografisch geïnspireerde speurtocht van Rita Depestel Martynowski.
Geschiedenis Geschiedenis De vergeten slachtoffers van de nazi's: 'Holebi's werden gecastreerd of uitgekozen voor medische experimenten’ De nazi's maakten jacht op homo's en lesbiennes. Bijna even schokkend is het gebrek aan erkenning daarvan, tot diep in de jaren 1980.
Opinie | Olga Van Oost Opinie | Olga Van Oost 'Achter de schermen gonst het van de activiteit: zowel wetenschap als musea zijn kinderen van hun tijd' Voor de Universiteit Van Vlaanderen buigt Olga Van Oost zich over de vraag of musea nog wel van deze tijd zijn. 'Het fundament (en ook de historische oorsprong) van musea is en blijft onderzoek. Vandaag vormen kennis en onderzoek nog altijd het hart, of eerder de hersenen, van musea.'
Boeken Boeken De dagboeken van filosoof Leopold Flam: ‘Kom ik onder Vlamingen, dan laat men mij hard voelen dat ik een Jood ben’ Het leven van filosoof Leopold Flam (1912-1995) leest als een filmscenario. Auteur Kristien Hemmerechts en voormalig Fnac-directeur Guido Van Wambeke bundelden zijn fascinerende dagboeken.
Opinie | Bram De Ridder Opinie | Bram De Ridder 'Meeste historici beseffen goed genoeg wat voor een godsgeschenk het "Het verhaal van Vlaanderen" is' 'Iedereen met een hart voor geschiedenis kan dan ook niet anders dan de makers van de reeks dankbaar zijn', schrijft historicus Bram De Ridder over "Het verhaal van Vlaanderen". 'Enkel via meer en meer laagdrempelige geschiedenis kunnen we meer en meer historische inhoud, context en nuance tot bij het publiek brengen.'
Opinie | Tim Trachet Opinie | Tim Trachet 'Komeet van Halley in "Het verhaal van Vlaanderen"? Mijn sterrenkundig bloed kookte bijna' 'Ook vanuit de hoek van de astronomie is er kritiek te horen op 'Het verhaal van Vlaanderen'', schrijft Tim Trachet van SKEPP. Hij brengt het onderscheid tussen een komeet en een meteoor in herinnering. 'De komeet van Halley “scheert” zeker niet langs de aarde en is ook niet altijd spectaculair.'
Boeken Boeken Hoe Marx, Nietzsche en Wagner discussieerden over de ellende en verpaupering van hun tijd De Duitse denkers Karl Marx en Friedrich Nietzsche en componist Richard Wagner keken elk op hun manier naar de ellende en verpaupering van hun tijd.
Natuur Natuur 'Ook het moeras verdient een prominente plaats in het verhaal van Vlaanderen' 'Het zou zinvol zijn om werk te maken van eerherstel voor het moeras', schrijft Hendrik Schoukens in een bijdrage waarin hij heden en verleden met elkaar verbindt. 'Moerassen hebben al vaker een doorslaggevende rol gespeeld in de geschiedenis.'
Geschiedenis Geschiedenis De comeback van Sisi: vervloekt als keizerin, onsterfelijk als personage Sisi, de in 1898 vermoorde Oostenrijkse keizerin, is het onderwerp van liefst twee series en een film. Vanwaar die opmerkelijke revival?
