Leven met de goden

Neil MacGregor

40.000 Jaar volkeren, objecten en religie

Hollands Diep, Amsterdam 2018

487 blz., ? 39,99 ISBN 978 90 488 4255 1

(Vert. Pon Ruiter en Arjanne van Luipen)

Een paar jaar geleden ben ik dankzij Duitsland. Biografie van een natie van Neil MacGregor heel anders naar het land van onze oosterburen gaan kijken. De voorbije maand las ik elke avond voor het slapen een hoofdstukje uit het nieuwste boek van deze Britse kunsthistoricus en bezie ik voortaan het verschijnsel ‘religie’ met andere ogen. Beide boeken zijn volgens hetzelfde format opgebouwd. Zes overkoepelende thema’s, die ieder weer in vijf hoofdstukjes van een vergelijkbare lengte zijn onderverdeeld. Zowel in zijn boek over Duitsland als in Leven met de goden (zoals de titel op de titelpagina luidt) begint de auteur zijn verhaal met objecten uit een museum. Meestal zijn deze voorwerpen afkomstig uit The British Museum, waarvan deze getalenteerde verteller van 2002 tot 2015 directeur was. En omdat de Britten het voorbije halve millennium tot in alle uithoeken van de wereld gedurende kortere of langere tijd de dienst uitmaakten (en daar de hand legden op de meest uiteenlopende voorwerpen), kon de auteur uit een enorme variëteit en diversiteit aan objecten kiezen. Alleen al voor de afbeeldingen en de uitvoerige beschrijvingen ervan is het boek de aanschaf waard.

Maar MacGregor laat het hier niet bij. Hij gaat de ‘waaromvraag’ niet uit de weg. Voor de antwoorden op deze vragen (die uiteenlopen van ‘basaal’ tot ‘diepzinnig’) raadpleegde hij tal van inhoudelijke specialisten. Soms was dit een museumconservator, een andere keer een antropoloog, classicus of filosoof, die zonder uitzondering uitvoerig aan het woord worden gelaten. Door hun soms gepeperde uitspraken en verassende invalshoeken wordt de lezer aan het denken gezet. Mede hierdoor is dit boek voor religieuze twijfelaars of voor de aanhangers van het ‘ietsisme’ verplichte kost.