Kinderen van de kolonie

Congolese herinneringen

Canvas en Polis, Brussel/Antwerpen 2018

223 blz., ? 19,99 ISBN 978 94 631 0412 8

Het minste wat men van de zesdelige reeks Kinderen van de kolonie kan zeggen, is dat ze in Vlaanderen een breed maatschappelijk debat op gang gebracht heeft over de kolonisatie en haar gevolgen. De openbare zender Canvas zond de reeks einde 2018 uit op een ogenblik dat heel de wereld uitkeek naar de heropening van het Afrikamuseum in Tervuren. Sindsdien is de discussie niet meer stilgevallen over een correcte museale presentatie, over de talloze koloniale standbeelden en straatnamen in de publieke ruimte tot het aanbieden van excuses aan de Congolese bevolking. Wat maakt deze reeks dan zo anders dan de stapel literatuur? De documentaire, en ook dit boek, laat gewone mensen hun verhaal vertellen, blank, zwart, oud, jong, ex-koloniaal, metis, zwarte in de diaspora… Wat ontbreekt, is de doorwrochte historische analyse, het beschuldigende vingertje, het grote gelijk. Het zijn menselijke herinneringen met vaak humor in plaats van rancune, toegankelijk en herkenbaar. Die aanpak werkt bij een medium als televisie. Aangevuld met historisch beeldmateriaal en voorzien van de nodige, goed gedoseerde duiding levert die caleidoscoop van meningen en gevoelens een beklijvende kijkervaring op. Dit boek laat veertien van die getuigen uitgebreider aan het woord in een lange monoloog, aangevuld met een beknopte geschiedenis van het land en een (oppervlakkige) leeswijzer achteraan. In de inleiding wordt nergens duidelijk op grond waarvan de selectie van getuigenissen gebeurde. Misschien is eindelijk de tijd rijp voor een idee dat enkele malen geopperd wordt: waarom geen gemeenschappelijke geschiedenis, geschreven door Belgen én Congolezen?