Hoe Roosevelt vier keer president werd met topcampagnes

Roosevelt werd vier keer tot president verkozen. Dat betekende vier keer campagne voeren. Gelukkig deed hij dat graag en goed. Zijn nominatie in juli 1932 was het startschot voor een van de meest gedenkwaardige campagnes uit de Amerikaanse geschiedenis.

De presidentsverkiezingen van 1932 maakten definitief een einde aan de vriendschap tussen Franklin Delano Roosevelt en zijn Republikeinse tegenstander, president Herbert Hoover. Roosevelt gaf in zijn campagne Hoover de schuld van de economische crisis. Hoover deed enkele minder vriendelijke uitspraken over Roosevelts medische toestand – Roosevelt werd in 1921 getroffen door polio, waardoor zijn onderlichaam verlamd was. Hoover kon zich niet voorstellen dat de Amerikanen een kreupele man zouden verkiezen. Hoover noemde Roosevelt een ‘halve man’ en insinueerde dat Roosevelt de job niet zou aankunnen. Wat hij in elk geval niet verwachtte, was een actieve, energieke campagne van zijn uitdager en daarin kreeg hij ongelijk. Roosevelt ontpopte zich als een uiterst succesvolle campagnevoerder, daarin bijgestaan door zijn bekwame campagnemanager James Farley.

Roosevelt en Hoover waren bevriend sinds ze tijdens de Eerste Wereldoorlog voor president Woodrow Wilson hadden gewerkt. De optie om samen naar de verkiezingen van 1920 te trekken met Roosevelt als running mate van Hoover, viel echter in het water omdat Hoover besloot dat hij een Republikein was. Vervolgens werd Roosevelt de running mate van James Cox, de Democratische gouverneur van Ohio. Roosevelt en Cox verloren de verkiezingen van de Republikeinen Warren Harding en Calvin Coolidge.

Die nederlaag betekende het einde van de politieke aspiraties van Cox, maar dat was zeker niet het geval voor Roosevelt. De charismatische, charmante en rijke jonge politicus uit New York had via zijn deelname aan de verkiezingen meer bekendheid verworven. Een vervolg aan zijn ambities kwam er echter niet meteen. Toen hij in augustus 1921 werd geveld door polio, moest hij tijdelijk de politieke arena verlaten. Maar ook dat betekende geen ramp voor zijn politieke carrière. De Democratische Partij zat in die periode erg in het slop en iemand met presidentiële ambities kon die gerust even uitstellen.

De Grote Depressie

De verkiezingen van 1932 hadden slechts één thema: de Depressie. Net als de rest van de wereld bevonden de Verenigde Staten zich midden in de grootste economische inzinking van de 20e eeuw. In augustus 1929 kwam de groei tot stilstand en in oktober crashte de beurs en stortten de aandelenkoersen in. Er kwam een ‘run’ op de spaarbanken: uit angst wilden heel veel mensen snel al hun geld opnemen. Daardoor gingen meerdere banken over de kop en verloren veel spaarders hun reserve. Het gevolg was een dalende koopkracht van de Amerikaanse middenklasse en een daling van de consumptie, met negatieve gevolgen voor de afzet van diverse industrieën. Dit leidde tot tal van bedrijfsfaillissementen. Fabrieken en mijnen gingen dicht.

De Grote Depressie had een enorme invloed op de levensomstandigheden van heel veel Amerikanen. De werkloosheid steeg pijlsnel en trof op het hoogtepunt van de crisis zo’n 25 procent van de actieve bevolking. Ontslagen arbeiders hadden geen enkel sociaal vangnet en kwamen in extreme ellende terecht. Landbouwersgezinnen kregen zulke slechte prijzen voor hun opbrengst dat ze hun boerderij verloren. Steeds meer mensen leden honger. Die ellende bracht interne migratiebewegingen op gang van mensen op zoek naar werk en een inkomen. Ze bouwden tijdelijke onderkomens in zogenaamde Hoovervilles of sloppenwijken. Vooral de boerenfamilies uit de Great Plains, een gebied dat zich uitstrekt van Texas tot aan de Canadese grens, tussen de Mississippi en de Rocky Mountains, werden erg getroffen. De economische crisis viel er samen met een periode van grote droogte en stofstormen. Groepjes jongeren, maar ook volledige gezinnen, lieten hun boerderij achter en zwierven richting Californië.

Hoe moest de overheid daarop reageren? De Hooveradministratie was erg terughoudend. De president en zijn adviseurs waren bang dat een groots overheidsingrijpen zou leiden tot een blijvende – door hen niet gewenste – invloed van de staat op de economie. Als enige alternatief zetten ze in op de zelfregulering van de industrie en het bankwezen. De gewone burger riepen ze op om optimistisch te blijven en meer te consumeren, om zo de economie weer aan te zwengelen. De mensen moesten bovendien geduld hebben. Die boodschap sloeg niet aan bij de grote meerderheid van verarmde Amerikanen, voor wie het welvaartsherstel veel te traag verliep. Die groep zou kandidaat Roosevelt aanspreken met een boodschap van verandering en hoop.

Ongeziene campagne

Hoover was door de zware economische depressie enorm onpopulair en dus een zwakke kandidaat. Roosevelts adviseurs vonden daarom dat ze op veilig konden spelen. Winnen zou hij toch, dus een grootse campagne voeren hoefde niet. Het was vooral belangrijk dat de Democraten geen fouten maakten die de aandacht van de kiezer zouden afleiden. Het thema moest de economische crisis blijven en de incompetentie van de regering, met daartegenover de positieve boodschap van Roosevelt.

Volgens zijn adviseurs kon Roosevelt dus winnen vanuit zijn luie stoel, een zogenaamde front porch campaign. Roosevelts running mate, de Texaan John Nance Garner, vatte het laconiek samen: ‘Al wat je hoeft te doen is in leven blijven tot aan de dag van de verkiezingen. De mensen zullen niet voor jou stemmen, ze zullen tegen de Depressie stemmen.’ Maar Roosevelt had iets anders in gedachten. Zijn werklust, enthousiasme en energie zorgden voor de actiefste campagne in de geschiedenis van de presidentsverkiezingen tot dan toe. Sinds zijn succesvolle campagnes om gouverneur van New York te worden in 1928 en 1930 had hij de smaak te pakken. Hij reisde in 1932 heel het land af, hield tientallen speeches en maakte honderden korte verschijningen. Een hele generatie Amerikanen zag of hoorde de toekomstige president of kende iemand die erbij was geweest.

Roosevelts campagne tegen de angst en voor de hoop op een betere toekomst overtuigde de kiezer.

Roosevelt sprak vooral over de fouten van de Hooveradministratie, zonder veel concrete beloftes te maken of een uitgewerkt eigen programma voor te stellen. De economische crisis was de schuld van Hoover en de Democraten zouden het beter doen, dat was de kern van zijn boodschap. Enkele van de concrete actiepunten die hij toch formuleerde – zoals het verlagen van de belastingen, het in balans brengen van het budget en het kortwieken van de federale bureaucratie – kon hij later niet realiseren, onder meer door het in de praktijk brengen van de New Deal. In sommige toespraken klonken wel al enkele voorafspiegelingen van de New Deal die hij na zijn verkiezing zou realiseren. In tegenstelling tot Hoover had hij het niet over individualisme, maar over samen aan de toekomst bouwen. In een speech in San Francisco stelde hij dat de federale overheid een rol kon spelen in het heropstarten van de economie, het verzachten van het lijden van de slachtoffers van de Grote Depressie en het geven van kansen op een volwaardig leven aan elke Amerikaan.

Roosevelts energie en charisma zorgden voor een verpletterende overwinning op 8 november 1932. Zijn campagne tegen de angst en voor de hoop op een betere toekomst overtuigde de kiezer. Roosevelt behaalde de meerderheid in maar liefst 42 van de 48 staten. 22,8 miljoen Amerikanen stemden op hem, 15,7 miljoen op Hoover. Voor het eerst sinds 1916 wonnen de Democraten. Ze zouden het Witte Huis twintig jaar lang in handen houden.

Winnen doe je niet alleen

Roosevelt deed een beroep op een uitgebreide staf. Het belangrijkste lid daarvan was de katholieke zakenman James Farley, Roosevelts presidentiële campagnemanager in 1932 en in 1936, en van zijn gouverneurscampagnes daarvoor. Farley had zelf een succesvolle politieke carrière achter de rug, maar ontpopte zich vooral als ‘kingmaker’ en ongeziene kracht achter de schermen van de Democratische Partij. Hij creëerde als het ware de kandidaat Roosevelt tijdens de voorverkiezingen van 1932 en was voor een groot deel verantwoordelijk voor diens overwinning.

Farley wordt beschouwd als de architect van de New Dealcoalitie, het onder één paraplu krijgen van de arbeidersbeweging, progressieve intellectuelen, verschillende etnische en religieuze minderheden (zwarte Amerikanen, katholieken, Joden) en de arme blanke boeren uit het Zuiden. Ook in 1936 voorspelde hij correct dat FDR in alle staten zou winnen met uitzondering van Maine en Vermont. In 1940 was hij het niet eens met Roosevelts keuze om een derde keer op te komen en kwam hun samenwerking tot een einde.

Fit to be president?

Tijdens Roosevelts tournee door de Verenigde Staten kregen de kiezers geen zwakke, kreupele kandidaat te zien, maar iemand die fysiek in staat was om president te zijn. In de vele campagnefoto’s geeft Roosevelt een gezonde en energieke indruk, terwijl Hoover er moe en uitgeblust bij staat.

Dat Roosevelt zijn ziekte verborg, is een legende. Hij speelde weliswaar geen open kaart over zijn gezondheid, maar dat hij problemen had met zijn mobiliteit was geen geheim. In juli 1931, toen hij al bekendstond als toekomstig presidentskandidaat, gaf hij een uitgebreid interview aan Liberty. Het artikel kreeg als titel mee ‘Is Franklin D. Roosevelt Physically Fit to Be President?’ en werd begeleid door een foto van Roosevelt met zijn beugels. Hij gaf antwoord op allerlei vragen over zijn ziekte. Hij zette zich ook decennia lang openlijk in voor het vinden van een geneesmiddel tegen polio, nam initiatieven om fondsen te werven voor onderzoek en behandelingen, en ondersteunde diverse instellingen.

Wel verscheen Roosevelt zelden of nooit in het openbaar in een rolstoel. Daarom zijn daar ook erg weinig foto’s van. Hij droeg tijdens de campagne beenbeugels onder zijn lange broek en wandelde met een stok. Er was wel altijd iemand in de buurt om hem te ondersteunen en dat was ook nodig. Vaak deed Roosevelt daarvoor een beroep op zijn zoon James. Hij ontmijnde met de nodige dosis humor zelf de potentieel negatieve reactie van het publiek op zijn behoefte aan hulp. Zo vermeed hij dat mensen medelijden zouden voelen. Hij introduceerde gewoonlijk zijn familie en eindigde steevast met ‘and my little boy Jimmy’. James stond dan naast hem en torende ettelijke centimeters boven zijn vader uit. Het publiek moest met die grap lachen, en het feit dat James zijn vader vaak letterlijk moest ondersteunen om hem recht te houden, werd daardoor minder een issue.

Happy Days are Here Again

Happy Days are Here Again was het campagnelied van Roosevelt en een van de populairste campagnedeuntjes in de geschiedenis van de Verenigde Staten. De legende luidt dat enkele van zijn medewerkers spontaan besloten het te gebruiken tijdens de Democratische Conventie van 1932. Het is tot op de dag van vandaag het onofficiële lijflied van de Democratische Partij. Het wordt daarnaast ook geassocieerd met het afschaffen van de drooglegging (het verbod op alcohol), kort na het aantreden van Roosevelt.

De tekst:

Happy days are here again/ The skies above are clear again/ Let us sing a song of cheer again/
Happy days are here again/ All together shout it now/ There’s no one who can doubt it now/ So let’s tell the world about it now/ Happy days are here again/ Your cares and troubles are gone/ There’ll be no more from now on/
Happy days are here again/ The skies above are clear again/ Let us sing a song of cheer again/