‘Tot tien jaar geleden was ik een groot voorstander van grootschalige, intensieve landbouw. Ik ging daarover graag in discussie met vakgenoten gespecialiseerd in landbouw- en ecologische geschiedenis. Deels “for the sake of argument“, maar ook vanuit een diepe overtuiging. Het blijft toch een wonder dat je vandaag een supermarkt kunt binnenstappen en daar een ongelooflijk aanbod aan verse voeding vindt? Duizenden jaren leefde de mensheid in een schaarste-economie, met dure en vaak onbetrouwbare voeding en cyclische hongersnoden. Dankzij grootschalige, op kapitalistische leest geschoeide landbouwbedrijven met productiemethodes die aangedreven zijn door kennis en efficiëntie, kan in principe de hele wereldbevolking gevoed worden. Als er nog hongersnood is, dan komt dat door politieke factoren, niet door economische. Gedweep met lokale bioboeren was niet aan mij besteed: ik was ervan overtuigd dat het romantische beeld van “het pastorale boerenleven” weinig met de historische realiteit overeenstemde en eerder een fantasie was van heimatschrijvers à la Ernest Claes en Felix Timmermans, die zelf nooit een schop in de grond staken. Of van de hedendaagse stedelijke middenklasse die met uitstapjes naar plukboerderijen haar eigen morele voortreffelijkheid wil etaleren. Lang leve de kapitalistische voedselindustrie, lang leve Monsanto!’
‘Kleinschalige biolandbouw kan het probleem niet oplossen, maar het kan een gamechanger zijn.’
‘Intussen heb ik mijn mening moeten herzien. Niet door één “goddelijke ingeving”, waarbij ik als Saulus van mijn paard werd gebliksemd. Wel door veel boeiende stukken te lezen in kranten en tijdschriften. Ik blijf de voordelen van grootschalige landbouw zien, maar besef nu ook dat we daar een hoge prijs voor betalen. Wat mij erg bezorgd maakt, is de enorme terugval in biodiversiteit en de rol die grootschalige landbouw daarin speelt, door de monoculturen en vele schadelijke chemicaliën. Sindsdien heb ik veel meer sympathie voor kleinschalige biolandbouw en de korte keten. Ik besef dat zij het probleem niet kunnen oplossen, wel dat ze een gamechanger kunnen zijn. Grootschalige landbouw blijft noodzakelijk, maar moet verduurzamen. De grootschalige varkenskweek in ons land moet bijvoorbeeld dringend afgebouwd worden. Dat vergt politieke moed.’
Hoe belangrijk is twijfel binnen de geschiedkunde?
Bruno De Wever: Twijfel is de essentie van wetenschap, en geschiedkunde is een wetenschappelijke discipline. Maar in tegenstelling tot veel andere vakgebieden komen historici zelden of nooit tot nieuwe inzichten door spectaculaire nieuwe feiten of ontdekkingen. Wat wij vooral doen, is langzaam nieuwe perspectieven ontwikkelen. Het multiperspectivisme is de essentie van ons werk. De dekolonisatie is een mooi voorbeeld: doorheen de jaren is het besef gegroeid dat het feit dat ons land ooit een kolonie had mee de huidige samenleving heeft gevormd. Afhankelijk van het perspectief verleen je andere betekenissen aan wat gebeurd is.
