Domineesfabriek

Taaie eigen weg

Geschiedenis van de Theologische Universiteit Kampen

Prometheus, Amsterdam 2018

683 blz., ? 49,99 ISBN 978 90 351 4387 6

In Kampen werd in 1854 een Theologische School gevestigd van de kerk uit de Afscheiding van 1834. Toen in 1892 de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) ontstonden hadden deze twee opleidingen, naast de School ook de theologische faculteit aan de Vrije Universiteit. De belangrijkste theoloog was dr. Herman Bavinck (1854-1921). ‘Domineesfabriek’ was de spotnaam die ‘zwaardere’ broeders aan het Kamper instituut gaven. In 1944 vond een kerkelijk schisma plaats binnen de GKN rond de persoon van prof. dr. K. Schilder (1890-1952) te Kampen die opriep tot ‘vrijmaking’ van de synodale besluiten. Ook de (inmiddels) Theologische Hogeschool scheurde. In deze kloeke studie wordt de geschiedenis vanaf 1854 op uitstekende wijze verteld. De opkomst – haast als onvermijdelijk beschreven – van ‘K.S.’ (Schilder) krijgt veel contour en cachet. Geheel nieuw is de geschiedenis vanaf 1944 aan vrijgemaakte zijde, nauwgezet vanuit de bronnen opgewerkt. Twintig jaar geleden had dit zo nog niet geschreven kunnen worden. Het geeft aan dat het klimaat binnen het instituut en binnen de bredere kerkengroep (die in 1967 weer een scheuring doormaakten) geheel is veranderd. Aanvankelijk een eigen weg zoekend als ‘Ware Kerk’, uitmondend in een isolement, een minizuil vormend in de Nederlandse samenleving. Vanaf het begin van deze eeuw heeft men de steven gewend en wordt er gestreefd naar een (protestants)-christelijke universiteit, met internationale verbindingen en hoge wetenschapsnormen. Met een kwinkslag: ‘een soort Oxford aan de IJssel’ (Nederlands Dagblad, 25 mei 2018).