Dick Harrisor
De allereerste Wereldoorlog, 1618-1648
Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2018
668 blz., ? 39,95 ISBN 978 94 019 1118 4
‘Wat een ellendig boek!’ Dat is het meest compacte en eerlijke oordeel over dit vlot geschreven en accuraat vertaalde boek van de Zweedse historicus Dick Harrison over een weinig bekend scharniermoment uit de Europese geschiedenis. Het woord ellendig slaat niet op de wijze waarop Harrison zich van zijn taak als geschiedschrijver gekweten heeft (daarvoor niets dan lof) of voor de wijze waarop de uitgever er een boek van heeft gemaakt (er is een personen-, plaatsnamen- én zakenregister), maar op de in het boek beschreven gebeurtenissen. Wie ervan overtuigd is dat de mens van nature goed is, komt met dit boek van een koude kermis thuis. Harrison schotelt de lezer een aaneenschakeling van veldslagen, belegeringen en brandschattingen voor die van Midden-Europa een afschuwwekkend slachthuis maakten. Aan het eind van het boek somt hij schattingen van de aantallen slachtoffers op. Voor het Duitse Rijk komt hij op minstens vijf miljoen slachtoffers, overeenkomend met een kwart van het aanvankelijke inwonertal. Ter vergelijking: tijdens beide wereldoorlogen liet respectievelijk 5,5 en 6 procent van de bevolking van de bij de oorlog betrokken landen het leven.
Harrison geeft in zijn indrukwekkend gedocumenteerde boek niet alleen een schets van de militaire en diplomatieke activiteiten, hij heeft ook uitvoerig oog voor de (on)menselijke kanten van het geheel. Hij put hiertoe uit de meest uiteenlopende persoonlijke getuigenissen. Niet alleen de militairen (zo is het recent ontdekte dagboek van de huurling Peter Hagendorf een juweeltje) krijgen het woord, maar ook de slachtoffers. De jammerklachten van de voor de zoveelste keer gebrandschatte en geplunderde boeren en stedelingen werden de auteur kennelijk te veel: in het boek komt maar liefst 34 keer het woord ‘helaas’ voor.
G/Geschiedenis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
