Cornelis Lely

Cees Banning

Ingenieur van het nieuwe Nederland

Pharos Uitgevers, Beilen 2018

288 blz., ? 29,90 ISBN 978 90 793 9999 4

Maakbare wereld

Er is een plaats naar hem genoemd: Lelystad. Hij leefde van 1854 tot 1929 en staat bekend als ‘de man achter de Afsluitdijk en de IJsselmeerpolders’. Wat velen niet weten, is dat Cornelis Lely ook een bevlogen, progressieve minister was in drie kabinetten, dat hij als verlicht liberaal verantwoordelijk was voor de eerste sociale wet en kieswet-hervormingen steunde. Tijdens zijn tweede ministerschap initieerde hij een sociale ongevallenwet voor werknemers. Hij zorgde voor uitbreiding van het spoorwegnet, aanleg van de Scheveningse haven, propageerde het nieuwe verschijnsel ‘auto’ en was voor nationalisatie van spoorwegen, mijnen en postbedrijf. Daarnaast was hij gouverneur van Suriname. Omdat hij aanvankelijk amper kon leven van het geld dat hij verdiende bij de Zuiderzeevereeniging, steunde vader Jan hem financieel. Cornelis overwoog vanwege de lage verdiensten naar Zuid-Amerika te vertrekken met zijn gezin, maar niet veel later werd hij minister. In het boek wordt en passant ingegaan op de verschuivingen in het religieuze en politieke veld van Nederland, zoals de opkomst van de progressief liberalen, waartoe Lely behoorde, en de SDAP, naast gevestigde christelijke en liberale partijen. Niet alleen zijn leven wordt geschetst (als doopsgezinde huisvader was hij een zorgzame man), maar er wordt ook (met illustraties) getoond welke plannen er destijds allemaal werden ontwikkeld voor de inpoldering van de toenmalige Zuiderzee, waaruit tenslotte in 1918 zijn plan gekozen werd. Ze kwamen grotendeels pas na zijn dood tot stand, maar ook die latere ontwikkelingen rond de Zuiderzee zijn in dit helder geschreven boek opgenomen.