Brute mannelijkheid en hoofse feesten

Minnezangers mochten niet ontbreken bij een riddertoernooi, ongeacht of de aanleiding een huwelijk, carnaval of een kroning betrof. Pas als een feest werd opgeluisterd met een toernooi, kreeg het status en riep herinneringen op aan de vervlogen dagen van koning Arthur. Begonnen als training voor de strijd, met daarvoor gebruikelijke uitrusting, bloeiden toernooien op tot almaar prachtvoller spektakels. Toen de wereld van de ridders tegen het einde van de Middeleeuwen door de tijd werd opgeslokt, droegen ridders onmogelijk zware bepantsering en potsierlijke uitdossingen zoals een eenhoorn of zelfs een vogelkooitje op de helm. De ridderlijke pracht en praal blijkt goed uit de uitmonstering van Karel V, hierboven.

Het ging om eer, de zege of de dood. Zelfs keizers als Maximiliaan I van Habsburg, graaf Karel de Goede van Vlaanderen en graaf Floris IV van Holland stortten zich onverschrokken in het strijdgewoel, steeds op zoek naar roem, en ook gewin. De ‘onverslaanbare’ kampioen William Marshal steeg met zijn 500 zeges naar een hemelse status.

Zoals bij stierengevechten en Formule Iraces creëren ook toernooien een erotische spanning. Ridders en edelvrouwen amuseerden zich met een steeds verfijnder hoofs gezelschapsspel. Even verderop boden talrijke dames van lichte zeden een minder omslachtig vermaak aan.

Paus Alexander III veroordeelde de riddertoernooien in een decreet van 1179 als verderfelijke feesten. Kerkelijke kritiek op toernooien zou nooit verstommen en af en toe dreigde zelfs excommunicatie. Ging het de clerus om het welzijn van de ridders of waren toernooien te werelds vermaak? Uiteindelijk was het niet de kerk die een einde maakte aan de riddertoernooien, maar de dood van koning Hendrik II van Frankrijk in 1559.