Het Kriegsalbum von Gent is een fotoalbum dat in 1916 werd gepubliceerd door het Duitse bezettingsleger, als souvenir voor de in België gelegerde manschappen van het Vierde Leger. Nog twee soortgelijke albums werden tijdens de oorlogsjaren geproduceerd. Ruim verspreid waren ze propagandamateriaal om de perfect georganiseerde bezettingsmacht te tonen, maar ze geven ook een vertekend beeld van het stadsleven: militairen zijn alomtegenwoordig, bewoners amper te bespeuren.
De Photographische Abteilung van de Kommandantur Gent (hoofdplaats van Etappe IV), gehuisvest in het 18de-eeuwse burgerpand Hotel Falligan aan de Kouter, stond ten dienste van het Vierde Leger, maar de bijgestuurde fotografische voorstelling die ze maakte, is nu belangrijk voor ons topografische beeld van de stad. De foto’s documenteren het uitzicht van Gent en zijn architectuur (waarbij vele interieurs) en andere plaatsen in Oosten West-Vlaanderen gedurende de Eerste Wereldoorlog. Gezien de vigerende censuur, de moeilijke oorlogsomstandigheden en het toen nog relatief exclusieve medium van de fotografie, zijn er niet zoveel beelden van deze bezette gebieden gemaakt. Alle amateur-fotografen hadden immers hun toestel moeten inleveren en ook de professionelen werden streng gecontroleerd. Duitse soldaten mochten evenmin zelf foto’s maken als souvenir.
De honderden genummerde foto’s van het Kriegsalbum bleven bewaard in het Stadsarchief (nu Archief Gent); ze werden eind jaren 1980 met identificatielijst aangetroffen tussen de documenten van de militaire reeksen. De scherpe contactafdrukken van de glasplaten (die niet bewaard zijn) laten veel meer details zien dan in de gedrukte albums. Omwille van haar historische inhoud en documentaire waarde werd de originele fotocollectie in haar geheel door de Vlaamse overheid in 2014 aan de erfgoedlijst van Topstukken toegevoegd. Na honderd jaar worden de foto’s in een nieuwe uitgave nauw bestudeerd en deels gereproduceerd. Het onderzoek gebeurde door fotograaf Storm Calle, archivaris Pieter-Jan Lachaert en foto-restaurateur Herman Maes. Fotograaf/auteur Michiel Hendryckx maakte een selectie van een honderdtal foto’s, op groot formaat haarscherp afgedrukt, en schreef er vertellend commentaar bij. De afdrukken werden eerst digitaal gerestaureerd, het contrast waar nodig aangepast, de cadrage bleef ongewijzigd. Ze werden in het boek aangevuld met opmerkelijke opnamen uit de collecties van archieven en verzamelaars in binnen- en buitenland, zoals de Duitse negatieven (1917-1918) in het Koninklijke Instituut voor het Kunstpatrimonium en de privécollectie Denis Pieters. Deze publicatie vormt het sluitstuk van een groter project waarbij de unieke Duitse fotocollectie gedetailleerd werd beschreven en volgens de hedendaagse standaarden werd gerestaureerd, gedigitaliseerd en verpakt. Alle fotoafdrukken staan recto/verso onder het trefwoord Kriegsalbum op https://beeldbank.stad.gent.
Kriegsalbum
Bezet Gent in de Eerste Wereldoorlog door een Duitse lens
Selectie Michiel Hendryckx. Met bijdragen door Georges Antheunis, Storm Calle, Maria De Waele, Guy Dupont, Pieter-Jan Lachaert en Herman Maes.
Uitgeverij Hannibal en Archief Gent, 2018
208 blz., ? 29.95 ISBN 978 94 926 7770 9
Zie ook het artikel Kriegsweihnachten, Kriegsalbum, keizerlijke kerstreis, in G-Geschiedenis, december 2017.
G/Geschiedenis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
