Adriaen Brouwer

Katrien Lichtert (red.)

Meester van emoties, tussen Rubens en Rembrandt

Amsterdam University Press, Amsterdam 2018

224 blz., ? 29,95 ISBN 978 94 629 8977 1

Schilderijen van Adriaen Brouwer (1604-1638) waren gewild voor de uitbeelding van het herbergleven in de 17de eeuw. Waardering voor dit genre neemt de laatste jaren toe, vaak naar aanleiding van een (Vlaamse) marketingcampagne om ‘oude meesters’ als cultuurtoeristische troef uit te spelen. Het hele oeuvre van Brouwer wordt nu herontdekt. Blijkt dat de man – geboren in een familie actief in de tapijtnijverheid in Oudenaarde – naast een gedetailleerde blik op het herbergleven, het interieur en de gasten, ook van andere markten thuis was. Zijn eeuwenlang genegeerde landschappen en portretten zijn niet te versmaden. Nieuwe inzichten plaatsen hem qua techniek bij Dirck en Frans Hals in Haarlem, waarvan hij de interesse voor volkstypes en lachende mensen overnam. Naar de schilderijen van Pieter Bruegel moet hij ook goed gekeken hebben, wat zowel in zijn boerenthema’s als in de landschappen tot uiting komt. Hij focuste wel op andere details: op de inboedel en menselijke reacties bij nieuwe genotsmiddelen zoals tabak. Zijn jeugd bracht hij door in Oudenaarde en Gouda en als volwassene pendelde hij vooral tussen Amsterdam, Haarlem en Antwerpen. Daar genoot hij van het mecenaat van Rubens. Dat was wel nodig, want alhoewel een begenadigd schilder en tekenaar had Brouwer vaak financiële problemen. Hij zat nu eenmaal graag in de kroeg. Ondanks zijn persoonlijke problemen en zijn korte leven beïnvloedde hij grote schilders van zijn tijd, zoals Rubens en Teniers. De beredeneerde catalogus wordt als een eerherstel gezien van een kunstenaar die in een moeilijke periode (Tachtigjarige Oorlog) de Hollandse en Brabantse schildertradities bij elkaar bracht.