In ‘t kort
• Op 4 september 2024 komt 22,5 miljard euro vrij van de staatsbon die een jaar eerder werd uitgegeven, wat een ongeziene situatie creëert in België.
• Banken, verzekeraars en de overheid concurreren om dit geld te recupereren met diverse financiële producten zoals spaarrekeningen, termijnrekeningen, kasbons en spaarverzekeringen.
• Op de nieuwe staatsbon zal 30% roerende voorheffing worden geheven en het nettorendement zal gevoelig lager liggen dan bij de vorige staatsbon.
• Voor defensieve beleggers die hun geld voor één jaar willen investeren, ligt het nettorendement van de verschillende opties tussen 2% en 2,5%.
• Ondanks de rente zullen beleggers koopkracht verliezen door de verwachte inflatie van 3,2% in 2024.
Begin september krijgen de mensen die een jaar geleden investeerden in de staatsbon meer dan 22 miljard euro op hun zichtrekeningen gestort. Banken knokken om dat geld te recupereren. En toch komt de spaarder er bekaaid af.
4 september 2024 wordt een historische dag. Nooit eerder kwam op één dag in ons land zo veel geld vrij: de overheid zal meer dan 22 miljard euro storten op de rekeningen van de meer dan 500.000 mensen die een jaar geleden belegd hebben in de staatsbon. Al dat geld zal vervolgens zijn weg zoeken naar aantrekkelijke financiële producten waarmee de banken vandaag elkaar beconcurreren. Want de banken willen de miljarden recupereren die een jaar geleden verdwenen van hun spaarrekeningen. En de overheid speelt ook nog mee.
De staatsbon deed de banken pijn: ze verloren geld dat rustig op de spaarrekeningen stond en waarmee ze makkelijk winst konden boeken.
De staatsbon van een jaar geleden was een opmerkelijk initiatief en veroorzaakte veel animositeit. Niet alleen omdat hij een buitengewone korte looptijd had van één jaar – het geïnvesteerde geld plus de beloofde rente zou dus na één jaar al aan de investeerders worden teruggestort. Maar ook en vooral vanwege het beloofde rendement en de verlaagde belasting die daarop zou worden geheven. Bruto ging het over een rente van 3,30 procent, en in plaats van de gebruikelijke 30 procent roerende voorheffing moest de investeerder daar maar 15 procent belastingen op betalen. Op die manier was er sprake van 2,81 procent netto rente.
Gebrek aan concurrentie
De staatsbon op één jaar werd gelanceerd door het Belgische Agentschap van de Schuld, dat erop toeziet dat België zo voordelig mogelijk kan lenen en dat de schatkist niet zonder geld valt. De lancering kwam er op aangeven van de minister van Financiën, Vincent Van Peteghem (CD&V), omdat de banken de rente op het spaarboekje niet voldoende wilden optrekken, ondanks de stijging van de rente door de Europese Centrale Bank (ECB). Bij de grootbanken kon u toen 0,90 procent totale rente vangen (0,45 procent basisrente en 0,45 procent getrouwheidspremie).
Gevolg: de staatsbon was een gigantisch succes. Er werd 21,9 miljard euro opgehaald. Dat kwam overeen met 7 procent van het totale bedrag van 300 miljard euro dat toen op de spaarboekjes stond. BNP Paribas Fortis zag meer dan 6 miljard euro wegvloeien van zijn spaarboekjes naar de staatsbon, KBC 5,7 miljard, Belfius 3,5 miljard en ING 2,7 miljard euro. De staatsbon deed de banken pijn: ze verloren geld dat rustig op de spaarrekeningen stond en waarmee ze makkelijk winst konden boeken.
Risicoprofiel en beleggershorizon
Ondertussen zijn we bijna een jaar later en zal de overheid binnenkort het geïnvesteerde geld plus de rente storten op de rekening van de investeerders. In totaal gaat het om 21,9 miljard inleg plus 615 miljoen rente of 22,5 miljard euro. Natuurlijk willen de banken dat geld recupereren. Ze vechten onderling een robbertje om zo veel mogelijk van dat grote bedrag te krijgen: de voorbije weken brachten ze allerlei nieuwe financiële producten uit. Maar wat is nu voor de spaarder de verstandigste manier om het geld van de staatsbon plus de winst te beleggen?
Om daarop een goed antwoord te geven, moeten we rekening houden met minstens twee zaken. Eén, wat is uw risicoprofiel? Wilt u een groot rendement behalen en schuwt u de risico’s niet? Of bent u een voorzichtig type dat vooral geen geld wil verliezen? Twee, wat is uw beleggingshorizon? Hoelang kunt u uw geld missen? Eén jaar of meer dan vijf jaar? Afhankelijk van het antwoord op die vragen komen andere financiële producten in aanmerking.
Defensieve belegging
Het geld dat nu vrijkomt is afkomstig van de staatsbon op één jaar. Dat was een defensieve belegging. U wist wat de opbrengst zou zijn en was er ook zeker van dat u uw geld na één jaar zou terugzien. De kans dat België in de tussentijd failliet zou gaan mocht worden uitgesloten.
Als we ervan uitgaan dat u met het geld van de staatsbon een defensieve beleggingsstrategie wil aanhouden, zijn een aantal mogelijkheden bij voorbaat uitgesloten. Aandelen zijn op korte termijn te risicovol, u zou maar eens het slachtoffer moeten zijn van een beurscrash. Vastgoed is dan weer een investering voor de hele lange termijn en u heeft er ook veel geld voor nodig. Investeren in bitcoins of andere digitale munten betekent een rit op een rollercoaster: de koersen gaan snel omhoog en omlaag.
Natuurlijk moet u het geld of de opbrengst van de staatsbon niet opnieuw beleggen, u kunt het ook uitgeven of met de winst bijvoorbeeld eens uitgebreid gaan eten. Maar wat als u het wel op een verstandige, defensieve manier wil beleggen? Wat zijn dan de voornaamste mogelijkheden?
Nieuwe staatsbon
Niet alleen de banken vechten om de 22,5 miljard die begin september vrijkomt, ook de overheid mengt zich en komt met een nieuwe staatsbon. Particuliere beleggers kunnen vanaf 5 september intekenen. De rente van de staatsobligatie wordt pas op 3 september bekendgemaakt maar zal lager liggen dan een jaar geleden.
De nieuwe staatsbon kan ook niet meer genieten van een verlaagde roerende voorheffing, op de winst zult u 30 procent belasting moeten betalen. Specialisten denken dat het nettorendement deze keer zal uitkomen rond de 2 procent. Het Agentschap van de Schuld hoopt met de nieuwe staatslening 4 miljard euro of 15 procent te recupereren van de 22 miljard die het ophaalde voor zijn staatsbon in september 2023. Als dat lukt, blijft er nog altijd 18 miljard in de markt voor alternatieven.
De kasbon was vroeger een spaarproduct ‘voor de bomma’ maar heeft de jongste maanden weer aan populariteit gewonnen.
Spaarrekening
U kunt het geld ook gewoon op een spaarrekening bij een bank zetten. U ontvangt dan op twee manieren rente: een basisrente en een getrouwheidspremie die u krijgt als het geld twaalf maanden op de rekening blijft staan. Samen vormen ze de totale rente. Die mag oplopen tot 1020 euro per belastingplichtige vooraleer u er belasting op moet betalen. Op de rente die u boven dat bedrag ontvangt, betaalt u 15 procent roerende voorheffing.
Hoeveel rente kunt u vandaag op een spaarrekening krijgen? Dat vindt u terug op spaargids.be, waar spaarrekeningen met elkaar worden vergeleken. Momenteel biedt VDK 1,4 procent basisrente en 1,75 procent getrouwheidspremie, wat een totale rente van 3,15 procent geeft. Er is wel een belangrijke opmerking: u kunt op die rekening slechts 500 euro per maand sparen.
De grootbanken Belfius, KBC en BNP Paribas Fortis geven nu rond de 0,90 procent rente op een klassiek spaarboekje. Alleen ING geeft meer, vooral met de getrouwheidspremie: 0,5 procent basisrente plus 1,75 procent getrouwheidspremie, wat 2,25 procent totale rente geeft. Wilt u meer dan 2,5 procent totale rente zonder beperking van de inleg, dan komt u uit bij banken zoals Santander, Keytrade en MeDirect. Lees wel altijd de kleine lettertjes met voorwaarden. En ga ook na welke depositogarantie u heeft. Lidstaten uit de EU zijn verplicht om 100.000 euro bescherming aan te bieden per persoon en per bank, voor als een bank uit hun land failliet gaat.
Tegen 4 september zullen banken nog wel met nog hogere rentes uitpakken. Maar toch is het opletten, want de kans is groot dat de ECB de rente dit jaar nog twee keer zal verlagen en dan ligt het voor de hand dat de banken ook de basisrente op het spaarboekje zullen verlagen – de getrouwheidspremie ligt vast voor twaalf maanden.
Hoeveel rente krijgt u op een termijnrekening? Daar zijn banken niet echt duidelijk over, u moet onderhandelen.
Het is trouwens uitkijken wat een volgende regering van plan is met de spaarrekeningen. Er wordt aan gedacht om de fiscale vrijstelling van het spaarboekje aan te pakken, iets waar de Europese Commissie al lang op aandringt. Daarnaast staat ook de getrouwheidspremie op de helling.
Termijnrekening
U kunt uw geld ook op een termijnrekening plaatsen. Dat is een spaarrekening waar u het geld voor een bepaalde termijn vastzet. Die termijn kan variëren van enkele maanden tot tien jaar. In die periode kunt u dus niet aan uw geld, wat bij een gewone spaarrekening wel kan. En er is nog een belangrijk verschil: op een termijnrekening betaalt u altijd 30 procent roerende voorheffing op de rente die u ontvangt.
Hoeveel rente krijgt u dan precies op een termijnrekening? Banken zijn daar niet echt duidelijk over, u moet onderhandelen. Goede, vermogende klanten krijgen meestal meer rente dan anderen.
Op spaargids.be worden de bekende tarieven van de termijnrekeningen vergeleken. Voor een termijnrekening met een looptijd van één jaar biedt Izola Bank nu met 3,35 procent de hoogste bruto rente. Na belastingen wordt dat netto 2,345 procent. De minimuminleg is 500 euro. Deutsche Bank biedt 3,01 procent bruto rente, wat netto 2,107 procent wordt, maar de minimuminleg is wel 100.000 euro. Ga net als bij spaarrekeningen ook bij termijnrekeningen altijd na hoe het zit met de depositogarantieregeling. Tegen begin september zullen meerdere banken komen met aantrekkelijke termijnrekeningen.
Kasbon
De kasbon was vroeger een spaarproduct ‘voor de bomma’ en was de voorbije jaren helemaal uit de gratie geraakt. Maar de jongste maanden heeft hij weer aan populariteit gewonnen, banken bieden de kasbon aan als alternatief voor de staatsbon. Als u een kasbon koopt, leent u eigenlijk voor een bepaalde tijd geld uit aan een bank. In ruil betaalt de bank u dan interest. Op de eindvervaldag krijgt u uw geld plus de afgesproken rente terug.
Een kasbon kan verschillende looptijden hebben, van 1 tot 15 jaar. Meestal eist de bank een minimuminleg. En op de opbrengst betaalt u 30 procent roerende voorheffing. Op spaargids.be worden ook de kasbons die de banken aanbieden met elkaar vergeleken. Momenteel biedt Belfius het meest voor een kasbon op één jaar: 3 procent bruto of 2,10 procent netto. De minimuminleg is 250 euro.
Spaarverzekering
Niet alleen de banken ook de verzekeraars hopen op een deel van de 22,5 miljard die straks vrijkomt, en dat doen ze met de spaarverzekering, in het jargon een tak21-verzekeringsproduct. Dat product vertoont heel wat gelijkenissen met een klassieke spaarrekening, al zijn er ook belangrijke verschillen.
Het kan best dat er de volgende dagen nog nieuwe spaarverzekeringen op de markt komen.
Het grootste verschil: het is een verzekeringsproduct, in de vorm van een levensverzekering. U betaalt dus premies die u terugbetaald krijgt op het moment dat het contract afloopt. De verzekeraar biedt u ondertussen een gewaarborgde rente op de bedragen die u stort. Daarnaast kunt u in principe ook deelnemen in de winst, maar dat is afhankelijk van de financiële resultaten van de verzekeraar en dus onzeker.
Met een spaarverzekering loopt u weinig risico, u krijgt het bijeengespaarde kapitaal na afloop van het contract terug, plus de gewaarborgde rente en de winstdeelname. Maar u moet wel rekening houden met allerlei kosten die de verzekeraar aanrekent, zoals premietaksen en instapkosten. Die kunnen oplopen, dus informeer u vooraf goed.
Alle defensieve financiële producten met een looptijd van één jaar leveren u eigenlijk zo’n 1 procent verlies op.
U betaalt ook 30 procent roerende voorheffing, tenzij u het geld minstens 8 jaar en 1 dag onaangeroerd laat. En die roerende voorheffing wordt niet berekend op uw behaald rendement, wel op een fictief rendement van 4,75 procent, wat vrij hoog is.
Op spaargids.be vindt u een vergelijking van alle tak21-verzekeringsproducten. Verzekeraar AG bijvoorbeeld geeft op zijn AG Invest+ de eerste twee jaar 3,5 procent bruto rente, daarna 2,25 procent. Ook onder meer Patronale (3,03%), Credimo (2,75%), Athora (2,70%) en KBC (2,50%) garanderen meer dan 2 procent bruto rente. Het kan best dat er de volgende dagen nog nieuwe spaarverzekeringen op de markt komen.
Conclusie
Als u uw geld op een defensieve manier en voor één jaar wil beleggen, kunt u afhankelijk van het gekozen financieel product rekenen op een nettorendement van 2 tot 2,5 procent. Met andere woorden, als u 100.000 euro te investeren heeft, levert u dat na één jaar tussen de 102.000 en 102.500 euro op. Het verschil in opbrengst tussen de financiële producten is dus niet zo groot.
Bovendien moet u ook nog denken aan de inflatie, die voor 2024 geschat wordt op 3,2 procent. Voor het winkelkarretje dat u begin dit jaar vulde voor 100 euro, moet u eind dit jaar 103,2 euro betalen. Als uw spaargeld een lager rendement oplevert dan die 3,2 procent, verliest u dus aan koopkracht. Alle defensieve financiële producten met een looptijd van één jaar leveren u zelfs met inbegrip van de rente eigenlijk zo’n 1 procent verlies op. De 100.000 euro die u vandaag investeert is dus na een jaar, inclusief rendement, nog pakweg 99.000 euro waard.
