‘Meerwaardebelasting wordt een belasting voor de kleine belegger: een rem op de Belgische economie’

‘De Belgische regering wil een nieuwe meerwaardebelasting op financiële activa invoeren. Hoewel dit voorstel gepresenteerd wordt als een maatregel om de ‘sterkste schouders’ te belasten, treft het in de praktijk vooral de kleine belegger die wat geld opzijzet voor zijn financiële toekomst’, schrijft Kenneth De Beckker. ‘Dit is een zorgwekkende evolutie die niet alleen de opkomende beleggingscultuur in België fnuikt, maar ook schadelijke gevolgen heeft voor ons economisch weefsel en de aantrekkelijkheid van de Belgische beurs.’

Bedreiging van een ontluikende beleggingscultuur

De afgelopen jaren zagen we een positieve trend: steeds meer Belgen ontdekten na de coronacrisis de voordelen van beleggen als middel om op lange termijn kapitaal op te bouwen, bijvoorbeeld voor hun pensioen. De term ‘hangmatbelegger’, verwijzend naar beleggers die gespreid en geduldig investeren in brede aandelentrackers, werd in 2024 zelfs verkozen tot Woord van het Jaar.

Deze voorzichtige cultuuromslag richting financieel bewustzijn en zelfredzaamheid dreigt nu echter te worden ondermijnd door een complex en ontmoedigend belastingregime. In plaats van beleggers te stimuleren hun financiële toekomst in eigen handen te nemen, zendt de overheid met deze nieuwe belasting een signaal van onzekerheid en ontmoediging.

Opeenstapeling van fiscale lasten

De meerwaardebelasting komt bovenop een reeds uitgebreid arsenaal aan bestaande belastingen. Zo is er de beurstaks (TOB) bij elke aan- en verkoop van financiële effecten, moeten beleggers roerende voorheffing betalen op dividenden, geldt de Rynders-taks op de winst die wordt gerealiseerd bij de verkoop van obligatiefondsen die geen dividenden uitkeren, en wordt er een effectentaks geheven op effectenportefeuilles boven 1 miljoen euro.

Deze belastingdruk maakt beleggen in België steeds minder aantrekkelijk. Bovendien zijn de talloze uitzonderingen en regels zo complex dat beleggers gedwongen worden een grondige fiscale kennis te ontwikkelen. Neem bijvoorbeeld de verschillende tarieven van de beurstaks voor het favoriete instrument van de hangmatbelegger: de beursgenoteerde aandelentracker of ETF. Als je kiest voor een tracker die dividenden uitkeert, betaal je 0,12% belasting op zowel de aan- als verkoop.

Daarbovenop geldt de gebruikelijke roerende voorheffing van 30% op de dividenden. Als je kiest voor een kapitaliserende tracker, die geen dividenden uitkeert maar deze herbelegt, geldt er een ander belastingtarief. Bij kapitaliserende trackers die in België geregistreerd zijn, betaal je 1,32% beurstaks; bij kapitaliserende trackers geregistreerd in een ander land van de Europese Economische Ruimte (EER) betaal je slechts 0,12%. Dit toont aan hoe moeilijk het is om als belegger door het fiscale landschap te navigeren.

De belasting op meerwaarden voegt nog een extra laag complexiteit toe. Omdat je jaarlijks slechts maximaal €10.000 vrijgesteld bent van 10% meerwaardebelasting en minwaarden niet overdraagbaar zijn, ontstaat er ruimte voor fiscale optimalisatiestrategieën. Beleggers zullen proberen posities met meer- of minwaarden strategisch te verkopen om optimaal van de vrijstelling te profiteren.

Dit is een perverse prikkel, aangezien beleggen in de eerste plaats zou moeten worden gedreven door vertrouwen in de onderliggende onderneming, niet door belastingstrategieën.

Negatieve impact op de Belgische economie en beurs

Tot slot heeft deze belasting verregaande gevolgen voor de Belgische beurs, die al jarenlang worstelt met een gebrek aan interesse en liquiditeit. De dalende liquiditeit zorgt ervoor dat grote institutionele beleggers Belgische aandelen steeds vaker links laten liggen. Zij hebben immers de mogelijkheid nodig om snel in en uit posities te stappen zonder dat grote koersschommelingen ontstaan—iets wat door de beperkte liquiditeit van veel Belgische aandelen moeilijk te realiseren is.

Dit heeft als gevolg dat veel Belgische aandelen het vooral moeten hebben van de ‘kleine belegger’. De verhoogde belastingdruk zal de aantrekkelijkheid van de Belgische beurs verder aantasten, waardoor de instroom van kapitaal naar Belgische bedrijven afneemt. Dit heeft directe gevolgen voor de groei en innovatie van bedrijven, die afhankelijk zijn van investeringen om zich te ontwikkelen.

Kies voor stimuleren in plaats van bestraffen

De voorgestelde meerwaardebelasting is niet alleen een extra last voor de kleine belegger, maar vormt ook een ernstige bedreiging voor de Belgische beleggingscultuur en economie. In plaats van beleggers te straffen, zou de regering zich beter kunnen richten op het stimuleren van investeringen en het vereenvoudigen van het fiscale landschap. Alleen dan kan België zijn economisch potentieel volledig benutten en bijdragen aan de groei van een welvarende, zelfredzame samenleving.

Kenneth De Beckker is universitair docent finance aan de Open Universiteit en de KU Leuven.