‘Officieel moet de ECB alleen naar de inflatie kijken, maar op de achtergrond speelt nog zeker iets anders mee’

Wereldwijd verlagen de centrale banken de rente, ook de Europese Centrale Bank doet mee. Waarom?

Van de VS over India tot China, van Groot-­Brittannië tot Nieuw-Zeeland: overal wordt in hoog tempo de rente verlaagd. Ook de Europese Centrale Bank (ECB) doet mee. Vorige week knipte ze 0,25 procentpunt van de rente af, zodat het belangrijkste rentetarief nu op 3,25 procent staat. Het is de derde keer dat de ECB de rente afbouwt, nadat zein juni voor de eerste keer in vijf jaar de rente had verlaagd. De koers­wijziging die voor de zomer werd ­aangevat, wordt dus in hoog ­tempo voortgezet.

De taak van de ECB bestaat ­erin om de inflatie, de stijgende levensduurte, op 2 procent te houden. In september zakte de inflatie in de eurozone naar 1,8 procent, voor het eerst in drie jaar kwam ze toen onder het streefdoel van 2 procent. Het is de vraag of het inflatiespook echt bedwongen is. Als bijvoorbeeld de oorlog in het Midden-­Oosten voor hogere olieprijzen zorgt, kan de inflatie snel weer de hoogte in gaan.

Officieel moet de ECB alleen naar de inflatie kijken, maar op de achtergrond speelt nog zeker iets anders mee: de conjunctuur, de groei van de economie. Die sputtert, in september kromp de Europese economie zelfs een beetje. Een rentedaling kan helpen om de economie aan te zwengelen, want dan wordt lenen goedkoper, wat leidt tot meer consumptie en investeringen en dus tot meer economische groei. Dat is ongetwijfeld ook een reden voor de ECB om de ­rente te laten dalen. Niet alleen in Europa heeft de economie het moeilijk, ook in de VS en China loopt het niet zo vlot.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwde vorige week dat de ­wereldwijde staatsschuld tegen eind dit jaar meer dan 100.000 miljard dollar zal bedragen. Dat is 93 procent van het wereldwijde bbp. De overheidsschuld explodeerde tijdens de coronapandemie en is blijven stijgen omdat landen – de VS en China op ­­kop – steeds meer uit­geven om de ­economische groei te stimuleren. Als dat ritme aanhoudt, zal de wereldwijde overheidsschuld ­tegen 2030 op 100 procent van het bbp uitkomen.

Het IMF dringt erop aan dat de landen hun overheidsfinanciën nu op orde brengen en daarbij ­gebruik maken van de besparingen die de lagere rentes opleveren. Het IMF noemt België niet, maar het geldt zeker ook voor ons land, dat vandaag al een staatsschuld heeft van 103 procent van het bbp. Als niet wordt ingegrepen, dreigt een ontsporing en hebben we geen buffer om een volgende crisis op te vangen.

De ­centrale banken doen hun deel, de regeringen moeten ook hun verant­woorde­lijkheid ­nemen.