Econoom Gertjan Verdickt: ‘Whisky heeft een gemiddeld beleggingsrendement van 17,5 procent’

Hoepel toch op met je bitcoins en aandelen. De Leuvense professor financiële economie Gertjan Verdickt onderzoekt nu in Nieuw-Zeeland het potentieel van wijn als belegging.

Tot een goede week geleden doceerde hij nog aan de KU Leuven, nu spreekt Gertjan Verdickt met ons via Teams vanuit Nieuw-Zeeland, waarnaar hij net is verhuisd. Hij heeft een contract van drie jaar aan de University of Auckland, maar hoopt zijn academische carrière down-under verder uit te bouwen. En daar heeft hij vinologische redenen voor.

Waarom precies Nieuw-Zeeland?

Gertjan Verdickt: Vanuit drang naar avontuur en mijn liefde voor wijn. Als ik in mijn achtertuin de ferry neem, sta ik een halfuur later in de wijngaarden. Maar de belangrijkste reden is dat hier veel meer interesse is voor mijn vakgebied. In België zijn slechts enkelingen bezig met de waarde van wijn als belegging, terwijl wijneconomie hier een vak op zich aan het worden is.

Voor uw doctoraat onderzocht u waarom en hoe aandelenkoersen evolueren. Wanneer bent u zich gaan interesseren voor wijn als beleggingsproduct?

Verdickt: Ik heb wijn altijd een interessant product gevonden, ook als consument. Tijdens de coronapandemie ben ik als een gek beginnen te studeren om het diploma wijnsommelier te behalen. Wijn wordt steeds belangrijker als beleggingsproduct, merkte ik gaandeweg. Zeker in periodes van grote stress en onzekerheid, zoals na de inval van Rusland in Oekraïne, grijpen mensen graag terug naar iets tastbaars. Alternatieve beleggingen zoals kunst, wijn, whisky, handtassen en juwelen hebben de voorbije jaren niet toevallig een hoge vlucht genomen, en niet alleen bij particuliere beleggers. Bij de Amerikaanse pensioenfondsen bijvoorbeeld is het aandeel reële activa in hun portefeuille toegenomen tot soms 30 procent.

Over beleggen in wijn heeft lang de misvatting bestaan dat je er een groot budget voor nodig hebt. Voor 100 à 150 euro per fles kun je nochtans al een Italiaanse topwijn kopen, een barolo of een tignanello, bijvoorbeeld, die op een iets langere termijn van acht à tien jaar enorm in waarde kan stijgen.

Stel dat ik wil beleggen in wijn. Hoe begin ik daaraan? Ik loop naar de winkel, koop een aantal flessen en bewaar ze in mijn kelder?

Verdickt: Je kunt inderdaad zelf flessen inslaan en ze stockeren in je kelder of wijnkoelkast. Het probleem met de kelder is dat de temperatuur er constant moet zijn, wat in België moeilijk is. Een goede wijnkoelkast is dan weer duur in aankoop en verbruik.
Een interessante beleggingswijn vind je niet in je plaatselijke Aldi of Delhaize. Supermarkten verkopen vooral drinkklare consumptiewijn. Bij gespecialiseerde veilinghuizen zoals Sylvie’s of Ampersand in Antwerpen vind je wijn die als belegging geschikt is, omdat hij bewaard kan worden. Over het algemeen is dat wijn met een hoog alcoholgehalte, een hogere zuurtegraad, uitgesproken aroma’s of veel tannine, omdat het precies die componenten zijn die maken dat de wijn kan evolueren naar iets complexers en daardoor langer lekker blijft.

Daarom is rode wijn als belegging interessanter, omdat die langer bewaart?

Verdickt: Rode wijn is vaker rijk aan tannines, wat maakt dat de wijn vlot evolueert en bewaart. Maar ook champagnes, die geen tannine bevatten maar hun houdbaarheid danken aan de zuren die erin zitten, kunnen interessant zijn als belegging. We hebben het dan wel over wat we de ‘vintage’ champagnes noemen, die gemaakt zijn van chardonnaydruiven uit één specifiek oogstjaar, en niet van een combinatie van druiven uit verschillende jaren, zoals bij champagne meestal het geval is. Niet alleen behoudt de vintage zijn aroma langer en bewaart hij daardoor beter, een vintage fles heeft ook meer verhaal, wat de waarde als belegging vergroot.

Als ik geen wijnkenner ben, kan ik ook in wijn investeren via een fonds?

Verdickt: Je kunt inderdaad instappen in een wijnfonds dat de wijn voor jou kiest, net zoals een aandelenfonds dat met aandelen doet. Je hebt dan wel een groter startkapitaal nodig, maar een bijkomend voordeel van zo’n fonds is dat je de wijn die je koopt in optimale omstandigheden kunt laten stockeren, vaak in Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk. Je krijgt een eigendomsbewijs en je kunt de flessen verhandelen terwijl ze op dezelfde plaats blijven liggen.

In de politieke discussie over de invoering van een vermogenstaks wordt het voorbeeld van de wijnkelder vaak aangehaald. Moet de belastingdienst dan bij mensen thuis de flessen komen tellen, is dan de vraag. Maar dat gaat dus vaak niet eens?

Verdickt: Klopt. Die flessen liggen vaak niet eens in ons land. Los daarvan is het ook niet eenvoudig om reële activa zoals wijn, whisky of kunst te waarderen. Wijn wordt ook niet elke maand verhandeld, soms zelfs maar één keer per jaar of om de twee jaar. Hoe gaat de belastingdienst die flessen dan waarderen? De laatste prijs die werd betaald, is niet noodzakelijk de marktwaarde.

Een goede fles wijn kun je zestig of zeventig jaar bewaren. Maar is die belegging dan niets meer waard zodra de wijn niet meer drinkbaar is?

Verdickt: Er bestaan wijnrankings, zoals die van de internationaal gerenommeerde wijnexperts Robert Parker of Jancis Robinson, die naast de score voor iedere wijn ook een optimale ‘drinking window’ meegeven. Voor veel bordeaux-wijnen is dat vijftig jaar en meer. Dat wil zeggen dat je die zowel aan een wijnconsument als aan een belegger kunt verkopen. Zodra de drinking window is verstreken, gaat de waarde van een fles naar beneden, maar niet meteen naar nul, omdat ook nog andere elementen spelen.
De duurste fles ooit is een rode wijn uit 1945 van het befaamde wijnhuis Romanée-Conti Grand Cru in de Bourgogne. Is die nog drinkbaar? Dat weet je niet voor je de fles ontkurkt. Maar 1945 is een speciaal jaar: het einde van de Tweede Wereldoorlog, een periode waarin veel flessen door de nazi’s zijn opgekocht of gestolen. Dat zorgt voor een verhaal, en dat verkoopt. Om diezelfde reden worden nog altijd flessen uit de achttiende en negentiende eeuw verhandeld, terwijl die allicht niet meer te drinken zijn.

Zijn er parallellen tussen beleggen in wijn en in aandelen?

Verdickt: Er zijn meer overeenkomsten dan verschillen. Rechtstreeks wijn aankopen bij de producent kun je vergelijken met aandelen kopen bij de beursgang van een bedrijf. Daar moet je ook op intekenen en zien wat je krijgt. Bitter weinig mensen hebben Facebookaandelen kunnen bemachtigen bij de beursintroductie. Maar zodra een aandeel op de beurs is genoteerd, kan iedereen het kopen. Bij wijn is dat net zo: weinig mensen kunnen rechtstreeks kopen van de wijnmaker, zeker als het om gewilde flessen gaat. Maar daarna, op de zogenaamde secundaire markt, kan iedereen ze verwerven. Het grote verschil is dat je aandelen op elk moment kunt verhandelen, terwijl je wijn hoogstens één keer per maand via een veiling kunt kopen of verkopen. Wat wijn interessant maakt als belegging, is dat er elk jaar nieuwe flessen bijkomen op de markt. Anders dan bij aandelen heb je bij wijn dan weer geen dividend. Maar er zijn ook veel bedrijven die geen dividend uitkeren. En als wijnbelegger krijg je wat we een ‘emotioneel dividend’ noemen, het feit dat je iets tastbaars bezit.

Beleggen in wijn kan een interessanter rendement opleveren dan beleggen in aandelen. U hebt ooit gezegd dat de bourgogne het beter had gedaan dan de beurs. Maar is dat niet altijd zo?

Verdickt: Beleggen in wijn levert niet per se een beter rendement op. 2022 was een jaar waarin de beurs onder druk stond en wijn de omgekeerde beweging maakte. Maar ondertussen is dat niet meer het geval. De beursindex staat weer op winst, terwijl de wijnmarkt licht is teruggevallen. Maar dat maakt het net een goed moment voor beleggers om in te stappen in wijn en op die manier hun portefeuille te diversifiëren.

Als we kijken naar de soorten wijnen: zijn een bordeaux, een bourgogne of een champagne altijd een goede investering?

Verdickt: Ik heb samen met collega’s onderzoek gedaan naar de evolutie van de wijnbeleggingsmarkt tussen 2002 en 2024. Bleek dat 88 procent van wat er verkocht is in die periode, Frans is. Voor wie graag op veilig speelt, is een bordeaux geen slecht idee. Wijnen uit die regio zullen de komende jaren nog in prijs stijgen, maar vaak betaal je wel een hogere instapprijs. Zeker omdat van de topwijnen uit die regio maar een beperkt aantal flessen wordt gemaakt en de Aziatische beleggers veel van die oudewereldwijnen opkopen.
Daarom kan het interessant zijn om als belegger ook te kijken naar nieuwe wijnlanden zoals Australië, Nieuw-Zeeland of Zuid-Afrika, als je tenminste wat meer risico durft te nemen. Want voor een wijnliefhebber kan het spannend zijn om op zoek te gaan naar de verborgen parels, de kleinere namen met verrassend kwalitatieve wijnen, maar voor een belegger gaat het vooral over het verkooppotentieel. En dat hangt nu eenmaal sterk samen met imago en bekendheid, vooral voor de Aziatische kopers. Iedereen kent Château Pétrus, daarvoor zul je altijd een koper vinden. De nieuwewereldlanden daarentegen, kunnen nog niet op hun naam en geschiedenis teren.

Onlangs werd de tweede editie van de Gault&Millau Belgische Wijngids gepresenteerd. Daaruit bleek dat de kwaliteit van de Belgische wijn er serieus op vooruit gaat. Hebben die mooie Belgische wijnen ook potentieel als belegging?

Verdickt: De klimaatverandering is voor de Belgische wijnbouw een zegen en als wijnliefhebber ben ik grote fan van wijnbouwers als Valke Vleug, Kitsberg of De Wijnfaktorij. Als belegging, daarentegen, heeft Belgische wijn nog maar weinig potentieel. Dat heeft te maken met de beperkte houdbaarheid, omdat Belgische wijnen weinig tannine bevatten, en met de geringe naambekendheid. Valke Vleug mag dan de Belgische top zijn, in de rest van de wereld heeft geen kat daarvan gehoord.

Uit uw studie is gebleken dat whisky het hoogste rendement heeft als belegging?

Verdickt: Over de periode die wij bestudeerd hebben – van 2002 tot nu – is whisky het enige beleggingsobject dat de aan­delenmarkt klopt, met een gemiddeld ­rendement van 17,5 procent, tegenover 8 procent voor de beurs. Maar het woord ‘gemiddeld’ is daarbij belangrijk, want het is over de jaren en over alle flessen heen. Het is dus niet zo dat je eender welke fles koopt en bijhoudt en dan je winst telt. ­Beleggen in whisky vraagt bovendien een flinke initiële investering want exclusieve flessen zijn al behoorlijk duur.

U bracht onlangs Investeren in stijl uit, een boek over beleggen in wijn en andere luxegoederen en verzamelobjecten zoals handtassen, postzegels, oldtimers, oude munten of zelfs Lego. Over welk budget moet je beschikken om in te stappen als belegger in luxegoederen?

Verdickt: Ons boek is bedoeld voor ‘Jan met de pet met een budget’. Je hoeft geen honderdduizenden euro’s klaar te hebben want je kunt via een platform ook een stukje kopen van een oldtimer, een dure handtas of een schilderij. Die objecten worden onderverdeeld in honderden of zelfs duizenden verhandelbare deelbewijzen, wat het toegankelijker en praktischer maakt voor particuliere beleggers, al is de emotionele component dan natuurlijk samen met het tastbare weg.

Ik wist niet dat handtassen meer waard konden worden naarmate ze verslijten.

Verdickt: Indien ze in de juiste condities worden bewaard, kunnen ze hun waarde behouden en zelfs zien toenemen. Dat beleggingspotentieel is wel voorbehouden voor bijzondere exemplaren, waar ook een verhaal aan vasthangt. De Birkin Bag van Hermès, bijvoorbeeld, die in 1984 werd ontworpen voor Jane Birkin nadat voormalig ceo Jean-Louis Dumas toevallig naast de Britse actrice had gezeten in het vliegtuig en zij erover klaagde dat geen enkele handtas groot genoeg was om al haar spullen in op te bergen.

U noemt investeren in wijn en andere luxegoederen ook ‘passiebeleggen’. Bedoelt u daarmee dat een belegger ook liefde moet voelen voor die producten?

Verdickt: Als je niet in een investeringsfonds stapt, dan is het bij wijn en andere objecten net zoals bij aandelen: je moet zelf je huiswerk maken. Voor aandelen kun je wel iedere dag aankoopadvies vinden in de financiële pers. Voor pakweg wijn bestaat dat niet, en moet je zelf op zoek naar informatie, in wijnmagazines, podcasts enzovoort. Maar die hebben het zelden over het beleggen, wel over het product zelf. Dus ja, in die zin helpt het als je die passie voelt.

In uw boek hebt u het ook over Lego als investering. Maar dan mag je de doos niet openen en je kinderen er niet mee laten spelen?

Verdickt: Als je het maximum wilt halen uit je belegging, dan is het inderdaad het best om de doos dicht te laten en ze in perfecte staat te bewaren, met alle stukjes en de instructies erin. Maar de waarde wordt niet ineens nul omdat je kind ermee gespeeld heeft. Interessant, wat Lego betreft, is dat heel veel data worden bijgehouden. Zo zijn er websites voor beleggers die, op basis van data die ze halen van sites als eBay, analyseren welke types Lego het meest gevraagd zijn. Die sites kunnen je vertellen of het, met het oog op doorverkoop, interessanter is om een set van Star Wars dan wel van Harry Potter aan te schaffen.

Ondanks al die mogelijkheden zijn veel Belgen er nog altijd van overtuigd dat vastgoed de beste belegging is.

Verdickt: De spreekwoordelijke baksteen in de maag en het idee dat ‘huren weggesmeten geld is’ worden ons nog altijd ingelepeld. Ik heb nooit begrepen hoe dat komt, want het rendement op vastgoed is helemaal niet zo hoog, maar de financiële geletterdheid in ons land helaas ook niet. Mijn collega Mathijs Koorevaar, die nu professor is in Rotterdam, heeft een doctoraat geschreven over de evolutie van de vastgoedprijzen. Hij is teruggegaan tot 1600 en heeft aangetoond dat het gemiddelde rendement op vastgoed niet meer dan 3 procent per jaar bedraagt, en dat haast alle vastgoedrendement uit verhuur komt, en maar zelden uit de prijsstijging van het vastgoed. Mensen denken snel dat ze winst hebben gemaakt wanneer ze hun huis verkopen, maar ze vergeten mee te rekenen wat ze hebben geïnvesteerd in hun nieuwe keuken en wat ze aan belastingen, herstellingen en onderhoud hebben betaald. Mijn punt is niet dat je geen huis moet kopen. Doe dat gerust als dat je gemoedsrust geeft, of als je ergens graag en lang wilt wonen. Maar als belegging is het niet de beste zet.

Wat doet u wanneer u niet met geld, aandelen of wijn bezig bent?

Verdickt: Ik zoek graag sportieve uitdagingen op. Onlangs heb ik de Aconcagua in Argentinië beklommen, en zeven jaar jaar geleden heb ik bijna 20.000 euro opgehaald voor de MS Liga Vlaanderen, door een marathon op Antarctica te lopen. Twee mensen uit mijn directe omgeving hadden toen de diagnose MS gekregen en ik vond dat de ziekte meer belangstelling verdiende. Het tv-programma Vandaag over een jaar heeft mij toen een jaar lang gevolgd, tijdens de voorbereidingen en de marathon zelf. Omdat ik mijn gewicht zo laag mogelijk moest houden, heb ik tijdens dat jaar geen druppel wijn kunnen drinken. (lacht)