Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Wereld Economisch Forum heeft niet opgeroepen om de Bijbel te laten herschrijven met AI Het alternatieve nieuwskanaal FrontNieuws schreef onlangs dat het Wereld Economisch Forum (WEF) heeft opgeroepen om ‘de Bijbel te verbieden’ en ‘een op feiten gecontroleerde versie zonder God uit te geven’. Dat klopt niet. Frontnieuws baseert zich op een interview met de Israëlische historicus Yuval Noah Harari dat verkeerd wordt geciteerd en uit zijn context wordt getrokken.
Factcheck Factcheck Factcheck: zittend of staand plassen maakt amper verschil ‘Makkelijk is (staand plassen) zeker, maar het is veel gezonder om even te gaan zitten’, zo lazen we in De Telegraaf. Volgens experts heeft staand plassen geen impact op de gezondheid, tenzij bij bepaalde aandoeningen. We beoordelen de stelling dus als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen leger dat vanuit Libië Europa wil binnenvallen Online circuleert een compilatievideo waarin volgens socialemediagebruikers een ‘leger van 500.000 man’ te zien is. De groep zou vanuit Libië Italië willen binnenvallen. Dat klopt niet. Het gaat om video’s waarin vluchtelingen te zien zijn die de Egyptisch-Libische grens waren overgestoken en in Libië door de Libische autoriteiten werden tegengehouden. Ze werden naar Egypte teruggestuurd. …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat scheepsbrand iets te maken heeft met elektrische auto’s Online circuleert een video van een scheepsbrand die, volgens de bijschriften, het gevolg zou zijn van de combinatie van zout water en batterijen van elektrische auto’s. Het blijkt te gaan om een oud filmpje uit 2016. Het toont een brand op een vrachtschip die het gevolg was van een kortsluiting. Over een mogelijke link met elektrische auto’s is niets terug te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ministerraad heeft geen ‘bemiddelaar voor conflicten op het werk’ aangesteld Volgens een verslag dat Kamerlid Theo Francken (N-VA) via sociale media heeft verspreid, zou er tijdens de ministerraad die volgde op een veelbesproken incident tussen de topministers Frank Vandenbroucke en Vincent Van Quickenborne een ‘bemiddelaar sociale, verbale en fysieke conflicten op het werk’ zijn aangesteld. Dat klopt niet. Het bewuste verslag is vervalst, en Francken liet later weten dat het om satire ging. Ondertussen was het bericht al volop gedeeld door mensen die geloofden dat het verslag authentiek was.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat apart slapen relatie bevordert ‘Apart slapen is goed voor je relatie’, zo lazen we in Metro. Volgens experts is er weinig onderzoek en heeft apart slapen voor- en nadelen. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat er zich een beer in het Oostenrijkse dorp Sankt Anton bevond Op Whatsapp circuleert een afbeelding van een beer die zich in het Oostenrijks skidorp Sankt Anton zou hebben vertoond. De echtheid van de foto wordt betwist. Meerdere bronnen stellen dat de beer in de buurt van het dorp is geweest, maar geen enkele bevestigt dat hij ook in het dorp zelf is gezien. Manipulatie van de foto valt niet te bewijzen, vanwege de lage beeldkwaliteit. Voor de echtheid van de foto is daarom geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, olijfolie en frambozenpitolie beschermen niet tegen de zon Volgens berichten op sociale media zou het smeren van plantaardige oliën zoals frambozenpit-, noten- of olijfolie ‘op een natuurlijke manier beschermen tegen de zon’. Dat klopt niet. De beschermingsfactor van die producten is te laag om zonnebrand of huidkanker te voorkomen, zeggen specialisten.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, zonnepanelen vallen niet uit door hitte Een artikel op de website Dissident One claimt dat het Verenigd Koninkrijk recent zijn kolencentrales moest herstarten omdat de zonnepanelen het lieten afweten door de hitte. Dat klopt niet. Zonnepanelen kunnen niet uitvallen door de warmte, zeggen experts. De kolencentrales werden herstart omdat andere energiebronnen zoals gas, wind en zon tijdelijk niet genoeg energie opleverden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Italië heeft Pride-maand niet ingewisseld voor een maand voor het traditionele gezin Op sociale media circuleert de stelling dat de Italiaanse regering onder leiding van eerste minister Giorgia Meloni de Pride-maand zou hebben ingeruild voor een maand waarin het traditionele gezin gevierd zou worden. Dat klopt niet. De regering heeft de Pride-maand niet afgeschaft, noch heeft ze een maand ter ere van het traditionele gezin ingevoerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze uitspraak over de jeugd is geen citaat van Socrates Op Twitter nam co-voorzitter van Groen Jeremie Vaneeckhout het onlangs op voor de jeugd. Hij deed dat met een citaat dat hij verkeerdelijk toeschreef aan Socrates. Toen bleek dat het niet om de woorden van de Griekse filosoof ging, verwijderde Vaneeckhout zijn tweet. Elders op het internet circuleert het nepcitaat al jaren.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze koeien stierven niet door coronavaccins Op Twitter en Facebook circuleert een video van dode koeien die gestorven zouden zijn door toediening van een coronavaccin. Dat klopt niet. De video uit Noord-Italië toont dieren die stierven door een giftige plant, zo blijkt uit wetenschappelijke analyse.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, bij de productie van een elektrische auto wordt niet 70 procent meer CO2 uitgestoten dan bij een auto met een klassieke motor De Britse acteur en columnist Rowan Atkinson schreef onlangs in The Guardian dat de CO2-uitstoot bij de productie van elektrische auto’s 70 procent hoger ligt dan bij een benzinewagen. Dat is overdreven. Volgens experts gaat het om gemiddeld 50 procent. Analyses over de milieuvriendelijkheid van e-auto's moeten bovendien rekening houden met de volledige levenscyclus van de auto, zeggen specialisten.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gigantische meubels werden niet geplaatst om een geweigerde vergunning te omzeilen Online circuleert een foto van enkele paarden die onder enkele gigantische houten meubels voor de zon lijken te schuilen. De eigenaars van de dieren zouden de meubels in de paardenweide hebben geplaatst omdat ze geen vergunning voor de bouw van een beschutting zouden hebben gekregen. Dat klopt niet. De Duitse eigenaars hebben nooit een vergunning aangevraagd omdat ze daar niet toe verplicht waren. De aanvraag werd dus ook nooit geweigerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: er zijn indicaties dat schaaldieren pijn kunnen voelen ‘Kreeften en krabben kunnen pijn voelen’, zo lazen we in een GAIA-publicatie. Volgens onderzoek en experts zijn er inderdaad indicaties dat schaaldieren mogelijk pijn ervaren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, helikopter die Canadees bos in brand steekt is geen bewijs van ‘klimaathysterie’ Volgens een virale video op TikTok zou een helikopter brand stichten in Canada. Dat klopt, maar dat de brandweer het als methode toepast om een grotere bosbrand beter te kunnen controleren, werd buiten beschouwing gelaten. Op 7 juni deelt een Nederlandstalige Twittergebruiker een video van een andere account met als bijschrift #klimaathysterie (hier gearchiveerd). Op …
Factcheck Factcheck Factcheck UPDATE: geen bewijs dat foto van Servische president na dodelijke schietpartij gemanipuleerd is Servische media hebben foto’s gepubliceerd die moeten aantonen dat president Aleskandar Vucic zijn medeleven is gaan betuigen in een school waar onlangs een dodelijke schietpartij heeft plaatsgevonden. De beelden zijn mogelijk bewerkt, maar dat valt niet met zekerheid te achterhalen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, windmolens hebben niet elk jaar 2700 liter olie nodig Volgens berichten op sociale media zouden windmolens om de acht tot twaalf maanden zo'n 2700 liter olie nodig hebben die jaarlijks vervangen moet worden. Dat klopt niet. Experten uit de Belgische windenergiesector schatten dat windmolens maximaal 1500 liter olie gebruiken. Bovendien wordt de olie slechts om de drie tot zeven jaar vervangen. Stellen dat alle olie jaarlijks vervangen wordt, is dus sterk overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, België behoort niet tot de 3 meest onveilige landen in Europa Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) stelt op sociale media dat België het op twee na meest onveilige land in Europa is om ’s nachts alleen op straat rond te lopen. Alleen Frankrijk en Wit-Rusland zouden slechter scoren. Dat klopt niet. Dewinter haalt onveiligheid en onveiligheidsgevoel door elkaar. Bovendien zijn de cijfers over het onveiligheidsgevoel waarop de kaart zich baseert niet betrouwbaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de intersekse progress pridevlag bevat geen steunbetuiging voor pedofielen In een recent artikel noemt de alternatieve nieuwssite ReactNieuws de intersekse progress pridevlag een ‘pedofielenvlag’. Bepaalde kleuren in de vlag zouden de acceptatie van pedofielen in de LGBTI+-gemeenschap symboliseren. Dat klopt niet. ReactNieuws stoelt zijn claim op een vlag die door internettrollen werd verzonnen en die de LGBTI+-gemeenschap niet gebruikt.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet zeker of Q10-suppletie tot betere sportprestaties leidt ‘Q10-suppletie verbetert sportprestaties’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Volgens experts biedt onderzoek geen eenduidig antwoord, er kan zelfs een omgekeerd effect zijn. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Angolezen die zonnepanelen kapotslaan Op sociale media circuleert een video waarin een groep Angolezen zonnepanelen zou kapotslaan omdat ze ‘zich de klimaatwaanzin niet laten opdringen’. Dat klopt niet, de video is uit zijn originele context getrokken. De video werd in 2018 gemaakt en toont een groep Indiase arbeiders die geen verloning kreeg voor de bouw van een zonnenpanelenpark.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, school in Florida verbood geen boek van Amanda Gorman Volgens verschillende Vlaamse media zou een school in Florida een boek van dichteres Amanda Gorman, beroemd van de inauguratie van Joe Biden, hebben verboden. Dat klopt niet. De school ontving een klacht over het boek, maar reageerde daarop met de weigering om het te verbieden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van brandend gebouw werd niet tijdens rellen in Oekraïne in 2014 genomen Op sociale media circuleert een foto van een brandend gebouw. De foto zou genomen zijn op 2 mei 2014 in de Oekraïense stad Odessa. Daar brak die dag brand uit in een vakbondsgebouw na rellen tussen pro-Oekraïense en pro-Russische manifestanten. De brand eiste 48 levens. Het brandende gebouw op de foto is echter een school in Odessa, die pas in december 2019 door een vuurhaard werd getroffen.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat gratis kippen het Diestse huishoudafval met 100 ton verminderden Op TikTok gaan al jarenlang video’s viraal over ‘een Belgische stad waar 2000 gezinnen elk drie kippen adopteerden’ en zo de hoeveelheid huishoudelijk afval in de eerste maand al met 100 ton zouden hebben verminderd. Het klopt dat in 2005 in Diest 2650 gezinnen kippen in huis haalden, maar voor de 100 ton minder huishoudelijk afval bestaat geen bewijs.
Nieuws Nieuws Factcheck: ja, ondanks verbodsbord liet de gemeente Zoetermeer haar stadspark maaien in mei Op Facebook verscheen onlangs een bericht over een gemaaid grasperk van de Nederlandse gemeente Zoetermeer, ondanks een informatiebord over het biodiversiteitsinitiatief Maai Mei Niet waarop stond dat er in mei niet zou worden gemaaid. De foto is authentiek. De gemeente bevestigt aan Knack dat haar groendienst een deel van het Prinses Arianepark maaide, maar dat dit past binnen een vooropgesteld plan. De gemeente zal de informatieborden aanpassen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, buikslapen kan nek- en rugpijn veroorzaken * Wie zei het? De Telegraaf * Is het waar? Volgens experts kan buikslapen leiden tot nek- en rugpijn, al heeft dat eerder te maken met de gewrichten, ligamenten en zenuwen dan de spieren. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, LGBTQI+-verkeerslichten zijn in strijd met de verkeerswetgeving Volgens een aantal socialemediagebruikers zijn de LGBTQI+-verkeerslichten die Hemiksem van plan is om te plaatsen op een kruispunt in de gemeente niet wettig. Dat klopt: ze zijn in strijd met de verkeerswetgeving, zo heeft het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (VIAS) bevestigd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er wapperde op 8 mei geen Sovjetvlag aan de Reichstag Ter gelegenheid van de 78ste verjaardag van de Russische overwinning op nazi-Duitsland zouden onbekenden op 8 mei 2023 de Sovjetvlag hebben gehesen op het gebouw van de Reichstag in Berlijn. De beelden die dat zouden moeten bewijzen, dateren echter van voor die datum en het Duitse parlement, dat in de Reichstag is gevestigd, ontkent formeel dat die vlag er op 8 mei 2023 zou hebben gehangen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, stress kan leiden tot gewichtstoename ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwen minder vet verbranden wanneer ze gestrest zijn’, zo lazen we in Goed Gevoel. Volgens experts kan stress inderdaad tot gewichtstoename leiden, maar nuance is nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, audio bij video van groep Genkse scholieren die Allahoe Akbar roepen is echt Online circuleert een video van een recent incident dat plaatsvond op het Genkse Atlascollege. Tijdens een LGBTQI+-actie jouwde een groep van zo’n honderdtal leerlingen de medewerkers van de actie uit en riepen enkele scholieren de Arabische kreet ‘Allahoe Akbar’ (‘God is de grootste’). Sommige socialemediagebruikers menen dat de audio gemanipuleerd was, maar dat klopt niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: menstruatiebloed doet planten sneller groeien (maar experts raden het als meststof af) Volgens berichten op sociale media zouden (kamer)planten sneller groeien wanneer ze bemest worden met menstruatiebloed. Kan best, zeggen experten, want net zoals ander bloed bevat het componenten die de plantengroei bevorderen. Maar er zijn ook risico’s voor de mens aan verbonden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, retinol zal je haar niet helpen groeien ‘Retinol kan helpen met de groei van het haar’, zo lazen we in Metro. Maar volgens experts klopt dit niet. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van Biden met kind werd gemanipuleerd Op sociale media circuleert een foto van de Amerikaanse president Joe Biden, die een klein jongetje lijkt te betasten. De foto werd gemanipuleerd. Op de originele foto zien we hoe Biden alleen naar een afbeelding op het T-shirt van het kind wijst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Amerikaans senator Ted Cruz post niet dezelfde tweet na iedere massaschietpartij Op het internet circuleert een compilatie van tweets die de Texaanse Republikeinse senator Ted Cruz zou hebben gepost na twaalf massaschietpartijen in de Verenigde Staten. Het gaat om identieke berichten, waarin Cruz enkel de plaatsnaam zou hebben vervangen. Hoewel vorig jaar al bleek al dat de tweets vervalst waren, circuleren ze nu opnieuw.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, verkiezingsrally Erdogan in Istanboel telde geen 1,7 miljoen aanwezigen Zondag zijn er presidentsverkiezingen in Turkije. De AK-partij van zittend president Recep Tayyip Erdogan heeft op sociale media in België verspreid dat op een recente verkiezingsbijeenkomst in Istanboel 1,7 miljoen Turken aanwezig waren. Dat klopt niet. Het terrein waar de meeting werd gehouden, biedt volgens een aannemelijke schatting plaats aan maximaal 280.000 personen.
Factcheck Factcheck Factcheck: in 1948 kon het aantal gletsjers nog niet worden gemeten Op de geboortedag van Al Gore zouden er 130.000 gletsjers geweest zijn op aarde, evenveel als vandaag. Dat klopt niet. In 1948 kon het aantal gletsjers niet gemeten worden. Anno 2023 wordt het aantal gletsjers geschat op meer dan 300.000. Al verliezen ze aan ijsmassa door de klimaatopwarming.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet Donald Trump met een pruik op de kroning van Charles III Op Twitter circuleert een screenshot van een artikel van de Britse tabloid The Mirror over de kroning van de Britse koning Charles III. Op de foto is een man te zien met lang grijs haar en een snor. De man lijkt een medaille te dragen met de letter Q, wat sommige socialemediagebruikers doet besluiten dat de man voormalig Amerikaans president Donald J. Trump in vermomming is. Maar dat klopt niet. Het screenshot en de foto zijn vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: het absenteïsme bij Bpost bedraagt geen 37 procent of 15 procent, maar 10,75 procent In De Afspraak stelde N-VA-kamerlid Michael Freilich dinsdag dat het ziekteverzuim bij Bpost 37 procent zou bedragen. Een vergissing, gaf Freilich later toe: het zou gaan om 15 procent. Ook dat percentage wordt door Bpost formeel tegengesproken: het absenteïsme bedroeg in het eerste kwartaal van dit jaar 10,75 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Oekraïens kind op zoek naar zijn moeder Op sociale media circuleert een foto van een jongetje uit de Oekraïense separatistische regio Donetsk. Volgens socialemediagebruikers is het jongetje op zoek naar zijn dode moeder. Dat klopt niet. De foto is een beeld uit een Russische muziekvideo, die in 2015 werd opgenomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF wil geen waterrantsoeneringen opleggen Op sociale media circuleert een screenshot waarin te lezen is dat het internationale overlegorgaan World Economic Forum stelt dat water geen basisrecht is en aandringt op waterrantsoeneringen. Dat klopt niet. De stelling is uit de lucht gegrepen, en is afkomstig van een Amerikaanse fakenewssite.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, veroordeelde pyromaan zit niet achter 48 Franse bosbranden Volgens voormalig Kamerlid voor Vlaams Belang Dries Van Langenhove is in Frankrijk een man van Marokkaanse origine veroordeeld voor het aansteken van 48 bosbranden die de media aan de klimaatverandering hadden toegeschreven. Dat klopt niet. Het gaat om een pyromaan die onder meer auto's en vuilnisbakken in brand stak, maar geen bossen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze meisjespop met plassertje werd niet echt verkocht Op sociale media circuleert de foto van een meisjespop met plassertje. Deze pop werd niet in die vorm verkocht, zo blijkt uit analyse van verschillende webshops. De foto of de pop werd mogelijk bewerkt om de meisjespop een plassertje te geven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Indiase 5G-mast die in brand werd gestoken Op Telegram en Twitter wordt een video gedeeld waarin een brandende 5G-mast in India te zien zou zijn. De mast zou met opzet in brand gestoken zijn. Dat klopt niet. Het gaat om een gewone gsm-mast die vuur heeft gevat. De video dateert van 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat Limburg slechts 1 procent van de NMBS-investering kreeg, is onderschatting ‘Maar 1 procent van alle investeringen (bij de NMBS) is de voorbije decennia naar Limburg gegaan’, zei Gaby Colebunders (PVDA) in de Kamer. Volgens experts een onderschatting, maar concrete cijfers zijn niet beschikbaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: angstige mensen worden niet sneller gebeten door muggen ‘Mensen die angstig zijn en zich onzeker voelen, zullen sneller gestoken worden’, zo stelde holistisch huisarts Jutta Borms in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: dit nieuwsfragment over een opgerold pedonetwerk is niet recent Online circuleert een nieuwsfragment waarin wordt gemeld dat er in het Verenigd Koninkrijk een groot pedofielennetwerk zou zijn opgerold. ‘Niks hierover op de mainstreammedia’, voegen sommige socialemediagebruikers eraan toe. Maar het gaat om een oud nieuwsfragment, opgenomen in 2015, over duizenden klachten over seksueel misbruik die de Britse politie ontving in de nasleep van de zaak-Jimmy Savile. Daarover hebben gevestigde nieuwsmedia destijds weldegelijk bericht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen protest van ‘miljoenen mensen’ in Parijs maar een massafeest in Valencia Op Facebook en Twitter circuleert een foto die een protesterende mensenmassa in Parijs zou voorstellen. Dat klopt niet. We zien een feestende massa in Valencia op Las Fallas, een traditioneel feest ter ere van Sint-Jozef.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het archief van het Spaanse ministerie van Volksgezondheid brandde niet af Online circuleren berichten dat het archief van het Spaanse ministerie van Volksgezondheid afgebrand zou zijn. Veel socialemediagebruikers vinden dat merkwaardig of ‘toevallig’ omdat er volgens hen momenteel een onderzoek zou lopen naar het Spaanse coronabeleid. Maar het archief brandde niet af, het gaat over een ander gebouw. Voor de stelling dat er een onderzoek gaande zou zijn naar het Spaanse coronabeleid, vinden we geen bewijs.
