Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video van een Israëlische bulldozer die een weg vernietigt, werd niet gemaakt tijdens huidig conflict tussen Israël en Palestina Op sociale media circuleert een video waarin een Israëlische bulldozer een weg vernietigt. Socialemediagebruikers geloven dat de beelden een link hebben met de huidige oorlog in Gaza, maar dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt in december 2021. Ze werden online gepost door de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’tselem.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewezen verband tussen voornaam en IQ * Wie zei het? Metro * Is het waar? Het wetenschappelijke onderzoek dat een correlatie moet aantonen tussen voornaam en IQ, is onvindbaar. We oordelen dat er geen bewijs is voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen ochtendtypes en een verlaagd risico op depressie ‘Uit onderzoek blijkt dat ochtendmensen minder risico hebben op een depressie’, lazen we in Goed Gevoel. Er blijkt inderdaad een associatie te zijn. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto's van Palestijnse kinderen die hun kat terugvinden zijn AI-gegenereerd Op sociale media circuleren beelden van Gazaanse kinderen die katten vasthouden. Volgens de verspreiders van de beelden zouden de kinderen hun huisdieren tijdens de voorlopige wapenstilstand in Gaza terug hebben gevonden. Dat klopt niet. De beelden zijn met behulp van artificiële intelligentie gegenereerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen geen acteur van Hamas Op sociale media circuleren video's die bewijs moeten leveren van het bestaan van een 'Hamasacteur'. Socialemediagebruikers beweren dat de video's kort na elkaar zijn opgenomen en dezelfde man in beide video's voorkomt. Dat klopt niet. Een van de video's werd al in augustus online geplaatst. Bovendien verschillen de personen die op de video's te zien zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het Israëlische leger schoot op Palestijnen tijdens de wapenstilstand met Hamas Op sociale media circuleren beelden van een vluchtende mensenmassa. Volgens de pro-Palestijnse verspreiders van de beelden zou het om Palestijnen in Gaza gaan die, ondanks de wapenstilstand, beschoten worden door Israëlische soldaten. Dat klopt. De beelden zijn genomen op de verbindingsweg tussen het noorden en het zuiden van Gaza. Burgers vluchten weg uit een deel dat in handen is van het Israëlische leger.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze 'WEF-bureaucraat' zegt in panelgesprek niet dat overheden mensen moeten dwingen vaccins te nemen De alternatieve nieuwssite Frontnieuws en socialemediagebruikers schrijven dat Maria Leptin, de voorzitter van de Europese Onderzoeksraad (ERC), zou gepleit hebben tegen wetenschapscommunicatie en voor gedwongen vaccinatie. Dat klopt niet. Leptin stelde in een panelgesprek inderdaad de wetenschapscommunicatie tijdens de coronapandemie in vraag, maar zei daar niet dat burgers dan maar moeten gedwongen worden om het coronavaccin te nemen.
Factcheck Factcheck Factcheck: beelden tonen Palestijnse burgers op de Westelijke Jordaanoever en geen 'Hamaspersoneel' Op sociale media circuleren beelden waarbij mannen naakt op de grond liggen en mishandeld worden door militairen. Volgens pro-Palestijnse accounts gaat het om Palestijnse burgers ten zuiden van Hebron, pro-Israëlische stemmen menen dat het om 'Hamaspersoneel' gaat. Het Israëlisch leger heeft aan Israëlische pers bevestigd dat het om burgers gaat en dat de beelden genomen zijn op de Westelijke Jordaanoever. Het Israëlisch leger zegt dat het de incidenten onderzoekt.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto’s van Israëlische speurhonden zijn gegenereerd met behulp van artificiële intelligentie Socialemediagebruikers delen beelden van honden getooid in Israëlische vlaggen. Ze beweren dat de beelden honden tonen die het Israëlische leger gebruikt om tunnels in Gaza op te sporen. Dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt met behulp van artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen ‘nieuwe chauffeur op de lijn Antwerpen-Turnhout’ Op sociale media wordt een video gedeeld waarin een buschauffeur hard terugslaat wanneer een passagier hem aanvalt. ‘Nieuwe chauffeur op de lijn Antwerpen-Turnhout', luidt het bijschrift. Maar dat klopt niet: de video is minstens acht jaar oud en de gebeurtenissen zouden zich toen in Taiwan hebben afgespeeld.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Londense politieagenten die deelnemen aan een pro-Palestijnse betoging Op sociale media wordt een video gedeeld waarin Londense politieagenten te zien zouden zijn die deelnemen aan een pro-Palestijnse betoging op 11 november. Dat klopt niet: de agenten in de video houden toezicht op een pro-Palestijnse manifestatie in de Britse hoofdstad op 4 november.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Antwerpen vangt dubbel zoveel ‘erkende asielzoekers’ op als Gent Volgens Antwerps burgemeester Bart De Wever (N-VA) vangt zijn stad relatief gezien dubbel zoveel ‘erkende asielzoekers’ op als Gent. Die stelling klopt. Gent telt 2716 erkende vluchtelingen, terwijl het er in Antwerpen, dat twee keer zoveel inwoners heeft als Gent, 10.985 zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Bodymap-bewegingsmethode voor kleuters is niet wetenschappelijk onderbouwd Met verwijzingen naar wetenschappelijke artikels probeerde Bodymap, een populair bewegingsprogramma voor kleuters dat ook door de VRT-kinderzender Ketnet wordt gebruikt, zich als ‘wetenschappelijk onderbouwde’ methode in de markt te zetten. In werkelijkheid lieten de mensen achter de Bodymap-bewegingsmethode een lijst van ‘wetenschappelijke’ artikels produceren door ChatGPT en koppelden ze hun methode aan een zelfevaluatie-instrument voor de kinderopvang van de UGent en de KULeuven, zonder enig overleg met de ontwikkelaars van dat instrument.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat vrijgelaten slaven burgerrecht kregen, leidde niet tot de val van Rome, zoals Filip Dewinter eerder beweerde ‘Door stemrecht en burgerschap te verlenen aan slaven is het Romeinse Rijk ook ten onder gegaan’, zei Filip Dewinter (Vlaams Belang) in Humo. Vrijgelaten slaven konden burgerrecht krijgen, maar er is geen oorzakelijk verband met de val van het Romeinse Rijk. We beoordelen de stelling als onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Rainforest Alliance heeft haar kikkerlogo niet veranderd Volgens socialemediaberichten heeft de Rainforest Alliance haar kikkerlogo veranderd in een logo met een plant. Dat klopt niet. De organisatie gebruikt nog altijd haar kikkerlogo om aan te duiden dat een product op een duurzame manier is vervaardigd. Het bewuste plantenlogo is van Magnum, dat het gebruikt als label voor zijn assortiment plantaardig roomijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: plantaardig dieet kan in ons land leiden tot 1500 minder vroegtijdige overlijdens ‘Bij een veganistisch dieet zouden er in België per jaar 1500 minder vroegtijdige sterfgevallen zijn’, zo stelde Chris Steenwegen (Groen) in het Vlaams Parlement. Dat blijkt inderdaad uit wetenschappelijk onderzoek. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames voor een Pallywood-film maar voor een Libanese kortfilm Online circuleert een video waarin we de opnames zouden zien van een Palestijnse propagandavideo die Israël in een slecht daglicht zou willen stellen. Dat klopt niet. Het gaat om een achter-de-schermenvideo, gemaakt tijdens opnames van de Libanese kortfilm The Reality.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen inval van Hamasstrijder, maar inval van Jeminitische gewapende militie Op sociale media circuleert een video die zou tonen hoe Hamasstrijders huizen van Palestijnen binnendringen om hen te dwingen om te vechten tegen het Israëlische leger. Dat klopt niet. De beelden werden begin oktober gemaakt in Jemen en tonen een inval van een gewapende militie in het huis van een burger begin oktober.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit klasgevecht vond niet plaats in Duitsland maar in Zuid-Afrika Online circuleert een video waarin enkele leerlingen een klas op haar kop zetten. Een van de leerlingen springt zelfs op de rug van de leerkracht. Volgens socialemediagebruikers zou het gevecht in een Duitse klas hebben plaatsgevonden, maar dat klopt niet. De video werd in 2022 in een middelbare school in Zuid-Afrika gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: honden zijn gevoelig voor korte zinnen met veel intonatie ‘Honden lijken voorkeur te geven aan vrouwenstem’, zo lazen we in Plus Magazine. Ze blijken vooral gevoelig voor korte zinnen met wisselende toonhoogte en intonatie, wat iets uitgesprokener lijkt bij vrouwen. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen 'valse' Palestijnse doden maar een opleiding begrafenismanagement Online circuleert een video van wat Palestijnse doden zouden zijn. Een van de doden lijkt echter nog te leven. Socialemediagebruikers zien in de video een bewijs dat de verliezen aan Palestijnse kant in scène worden gezet. Maar de video heeft niets te maken met het huidige conflict in Gaza. De beelden werden in Maleisië gemaakt en tonen een opleiding begrafenismanagement.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen pro-Palestijnse manifestatie in Frankrijk Op sociale media circuleert een video die een pro-Palestijns protest in Frankrijk zou tonen. Dat klopt niet. Het is een filmpje van Braziliaanse voetbalfans, dat begin oktober online werd geplaatst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen recente beelden van geblokkeerde hulpkonvooien aan de grens met Gaza Op sociale media worden beelden gedeeld van vrachtwagens en ziekenwagens die Gaza zouden willen binnenrijden, maar vast staan aan de grens omdat Israël hen de toegang tot Gaza zou weigeren. Het zijn echter geen recente beelden, maar een video uit 2021.
Factcheck Factcheck Factcheck: gemixte soep bevat niet per se minder voedingsstoffen en vezels dan ongemixte soep ‘Bij gemixte groenten gaan helaas veel voedingsstoffen en vezels verloren’, lazen we in Het Laatste Nieuws. Volgens experts is dat meestal niet het geval. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck, ja, een kwart van de plaatsen in de gesloten opvangcentra staat leeg Een kwart van de plaatsen in de gesloten opvangcentra staat leeg, tweet N-VA-Kamerlid Tomas Roggeman. Dat klopt, zo blijkt uit cijfers van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V). Dat de politie niet elke persoon zonder papieren naar een gesloten opvangcentrum kan sturen, klopt ook, zij het om andere redenen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden bewijzen niet dat Palestijnen doden ensceneren, maar tonen Egyptisch studentenprotest uit 2013 Op sociale media gaat een video rond die zou moeten bewijzen dat de Palestijnen doden van de bombardementen op Gaza door Israël ensceneren. De beelden zijn echter niet in Gaza genomen, maar in Egypte. Het gaat om een studentenprotest van het Moslimbroederschap in Caïro uit 2013 tegen de staatsgreep van Abdul Fatah al-Sisi.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Turkse schepen zijn de blokkade van de Bosporus voor Rusland niet aan het afdwingen Op sociale media gaan beelden rond van tientallen schepen in de Bosporus. Volgens veel commentaren zou het gaan om Turkse schepen die Russische schepen moeten beletten om door de zeestraat te varen. Dat klopt niet. De beelden tonen de viering van de honderdjarige verjaardag van Turkije. Het klopt wel dat Turkije sinds de inval van Rusland in Oekraïne de Bosporus voor Russische oorlogsschepen blokkeert.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit rapport bewijst niet dat oorlog in Oekraïne de EU 'bankroet' maakt Volgens de alternatieve nieuwssite Frontnieuws maakt de oorlog in Oekraïne de EU 'bankroet', vooral door de hulp die EU-lidstaten aan Oekraïne leveren. De nieuwssite verwijst daarvoor naar een onderzoek van de Zwitserse Nationale Bank. Daaruit valt inderdaad af te leiden dat de Russische inval in Oekraïne een negatieve impact had op enkele Europese economieën. Maar die impact is relatief beperkt, en de Europese hulp aan Oekraïne is verre van de voornaamste oorzaak.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Israëlische kranten schreven niet dat Israël volgens Benjamin Netanyahu 'geld moet overmaken aan Hamas' Volgens alternatieve nieuwssites en socialemediagebruikers zou de Israëlische premier Benjamin Netanyahu gezegd hebben dat Israël 'geld moet overmaken aan Hamas’. Als bron voor dat citaat wordt verwezen naar een artikel in de Israëlische krant Haaretz. Maar volgens dat artikel heeft Netanyahu niet gezegd dat Israël zelf dat geld moet overmaken.
Factcheck Factcheck Factcheck: van scrollen op het toilet krijg je geen aambeien ‘Met gsm op toilet zitten kan leiden tot aambeien’, zo lazen we in The Guardian. Maar dat blijkt niet te kloppen. Enkel wie al last heeft van aambeien, zit beter niet te lang op het toilet te ‘persen’. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: viraal filmpje bewijst niet dat ‘knutselraketten’ van Hamas betaald zijn met westerse hulp Op X deelt Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang) een filmpje waarin Hamasstrijders met graafmachines stalen buizen uit de grond halen en die tot raketten verwerken. Volgens Van Rooy zijn die buizen en dus ook die raketten betaald met buitenlandse hulp, maar daarvoor bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen pop, maar een Palestijnse jongen die omkwam bij de Israëlische bombardementen in Gaza Volgens het officiële X-account van de staat Israël heeft Hamas een video gedeeld waarin we een pop zouden zien die zou moeten doorgaan voor een Palestijns kindslachtoffer van de Israëlische luchtaanvallen op Gaza. Er is echter voldoende bewijs dat in de bewuste video geen pop te zien is, maar wel het lichaam van een vierjarige Palestijnse jongen die omkwam bij een Israëlisch bombardement in Gaza op 12 oktober.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Israëlische vlag werd niet geprojecteerd op een evenementenhal in Las Vegas Online gaat een video viraal waarin de Israëlische vlag te zien is op een projectiescherm van de evenementenhal Las Vegas Sphere. Die vlag werd daar nooit geprojecteerd. Het filmpje is gemanipuleerd, zo blijkt uit reacties van de Las Vegas Sphere en de maker van de video.
Factcheck Factcheck Factcheck: dit zijn geen Palestijnse slachtoffers van het recente conflict tussen Israël en Hamas maar kinderen die omkwamen in Syrië in 2013 Op sociale media gaat een foto viraal van overleden kinderen die, volgens de bijschriften, slachtoffers zouden zijn van de Israëlische luchtaanvallen in Gaza. Dat klopt niet: de foto werd in 2013 in Syrië gemaakt, na een aanval met chemische wapens door het Syrische leger.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze baby is niet onlangs in Gaza gedood maar werd het slachtoffer van een Israëlische aanval in Libanon in 2006 Op het internet gaat een foto viraal van een overleden baby, met de claim erbij dat het zou gaan om een Palestijns kind dat onlangs in Gaza door het Israëlische leger is gedood. Dat klopt niet: het gaat om een foto van een baby die omkwam tijdens een luchtaanval door Israël in Beiroet in 2006.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze betogers 'vieren' de aanslag in Brussel niet, maar maken deel uit van een videoclip Verschillende Vlaamse en Brusselse politici deelden een video van een ‘pro-Palestijnse betoging’. Ze beweerden dat de beelden dateren van de avond van de aanslag in Brussel op 16 oktober. Sommigen vragen zich af of de betogers de aanslag niet 'vieren', maar dat klopt niet. De video dateert van twee dagen voor die aanslag en maakt deel uit van een videoclip.
Factcheck Factcheck Factcheck: video die meisje toont dat levend wordt verbrand heeft niets te maken met conflict tussen Israël en Hamas, maar werd in 2015 in Guatemala gemaakt In een gruwelijke video die de ronde doet op sociale media, zien we een jonge vrouw die in brand wordt gestoken. Volgens de bijschriften zou het gaan om een Israëlisch meisje dat door terreurgroep Hamas werd gegijzeld en daarna levend verbrand. Dat klopt niet: de video werd acht jaar geleden gemaakt tijdens een lynchpartij in Guatemala.
Factcheck Factcheck Factcheck: productie kattenvoer stoot meer CO2 uit dan Nieuw-Zeeland ‘Alleen al de productie van kattenvoer stoot meer CO2 uit dan Nieuw-Zeeland’, zo lazen we in Trouw. En dat blijkt inderdaad uit onderzoek. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen Joodse kinderen in Palestijnse kooien Op sociale media circuleert een video waarin Israëlische kinderen te zien zouden zijn die opgesloten zijn in Palestijnse kooien. Dat klopt niet. De video werd enkele dagen voor het uitbreken van het huidige conflict online gepost. Het gaat ook niet om Joodse kinderen, verduidelijkte de man die de video uploadde in een opvolgende video.
Factcheck Factcheck Factcheck: nergens bewijs dat Belgisch ontwikkelingsgeld voor Gaza bij Hamas terechtkomt Op sociale media wordt geopperd dat België Hamas steunt door zijn ontwikkelingshulp aan Palestina niet op te schorten. Dat klopt niet. Volgens een expert zijn de controles streng en er is geen bewijs dat Hamas kan delen in de buit. Hamas krijgt zijn financiering via andere kanalen.
Factcheck Factcheck Factcheck: video van 'verloren meisje' werd al vóór het recente conflict tussen Hamas en Israël gemaakt Op sociale media circuleert een video met een man en een klein meisje. Volgens socialemediagebruikers is de man in de video lid van de Palestijnse extremistische organisatie Hamas en werd het kind ontvoerd tijdens de terreuractie van Hamas op zaterdag 7 oktober. Dat klopt niet. De video verscheen op 8 augustus al op TikTok en dateert dus al van voor de Hamasaanval.
Factcheck Factcheck Factcheck: video toont pro-Palestijnse manifestatie in 2021, niet 2023 Op sociale media circuleert een video die een recente pro-Palestijnse massamanifestatie in Chicago zou tonen. Dat klopt niet. De manifestatie vond in mei 2021 plaats in de Amerikaanse stad, en toont een pro-Palestijnse manifestatie die georganiseerd werd na een heropleving van het conflict tussen Israël en Hamas.
Factcheck Factcheck Factcheck: baby’s mogen rijst eten, in beperkte mate ‘Rijst niet goed voor baby’s’, zo kopte ABC Gezondheid. Het klopt dat rijst hoge concentraties arseen kan bevatten. De Europese regelgeving is erg streng, dus ook baby’s mogen rijst eten, maar in beperkte mate. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: video over 'neppe' duiven maakt deel uit van satirische complottheorie Op sociale media gaat een video rond waarin een man beweert dat duiven niet echt zouden zijn. Het gaat om satire, maar dat heeft niet iedereen door. De bewering gaat terug op een satirische complottheorie uit 2017 die stelt dat 'vogels niet echt zijn', maar 'alle vogels vervangen zijn door drones'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen anti-WEF-demonstratie in Warschau Online circuleren beelden van wat, volgens sommigen, een demonstratie tegen het Wereld Economisch Forum (WEF) in Warschau zou zijn. Dat klopt niet: het gaat om een massale betoging tegen de Poolse regering, in de aanloop naar de Poolse verkiezingen nu zondag. Met het WEF had de demonstratie niets te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Amerikaanse militaire vliegtuigen die naar Israël vertrekken Online circuleert een video van militaire vliegtuigen. Socialemediagebruikers denken dat het om Amerikaanse vliegtuigen vol met militair materieel gaat. De toestellen zouden intussen in Israël zijn aangekomen. Dat klopt niet. Het gaat om een oude video, die in 2019 op een Californische legerbasis werd gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het huilende jongetje in deze video is niet Palestijns, maar Syrisch Online circuleert een video van wat een huilend jongetje uit Gaza zou zijn. Maar het gaat om een oude video uit 2014 die een Syrisch jongetje toont wiens zus net is omgekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: video van Turks president Erdogan heeft valse ondertitels Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) tweette een video waarin de Turkse president de Verenigde Staten waarschuwde om zich niet te bemoeien met het huidige conflict tussen Israël en Palestina. Maar de ondertiteling bij de video is gemanipuleerd. De video werd al in juli 2023 gemaakt, naar aanleiding van een bezoek van de Palestijnse president Mahmoud Abbas aan Turkije.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, eeuwenoude kerk in Gaza werd niet vernietigd door Israëlische bombardementen Online circuleert de bewering dat de op twee na oudste kerk ter wereld, de Sint-Porphyriuskerk in de Gazastrook, vernietigd zou zijn door Israëlische bombardementen. Dat klopt niet. De kerk ontkende het nieuws op haar Facebookpagina.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet officieel bevestigd dat Hamasleden 40 Israëlische baby's hebben onthoofd Op sociale media circuleren verschillende berichten die stellen dat leden van Hamas veertig baby’s zouden hebben onthoofd in de Israëlische nederzetting Kfar Aza. Israëlische militairen melden wel aan journalisten dat er baby’s onthoofd zouden zijn. Een officiële bevestiging daarvoor, of van het precieze aantal, is er nog niet.
