Factcheck Factcheck Factcheck: uitspraken Tom Van Grieken over foetussen zijn overdreven In het VRT-programma Eerste Keus zei Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken dat dokters foetussen van 20 weken proberen in leven te houden. Maar in België is dat niet het geval, en ook in het buitenland komt het nauwelijks voor. Van Grieken stelde ook dat een foetus van 18 weken pijn voelt. Daarvoor is er geen bewijs, zeggen wetenschappers.
Factcheck Factcheck Factcheck: bananen kunnen flavonoïden in smoothie doen dalen ‘Je gooit beter geen banaan in je smoothie’, zo lazen we op Metronieuws.nl. Bananen kunnen inderdaad de hoeveelheid flavonoïden in een smoothie doen dalen, maar voor de gemiddelde consument is dat niet zo relevant. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen deelnemers van het Eurovisiesongfestival Op sociale media circuleert een beeld van mensen die poseren voor een bord met het logo van het Eurovisiesongfestival. Volgens socialemediagebruikers gaat het om deelnemers van de laatste editie. Dat klopt niet. Het beeld is waarschijnlijk gemaakt met behulp van AI. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, België is het enige EU-land met een werkloosheidsuitkering die onbeperkt is in de tijd Volgens de politieke partij Voor U is België de enige lidstaat van de EU met een onbeperkte werkloosheidsuitkering in de tijd. Dat klopt: België is het enige land dat, weliswaar onder voorwaarden, geen tijdslimiet zet op die uitkering. In sommige landen krijgen werklozen na afloop van de uitkering nog wel een bijdrage, die ook onbeperkt is in de tijd. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er wordt elke dag een voetbalveld aan bos gekapt in Vlaanderen Volgens Groen wordt in Vlaanderen dagelijks een heel voetbalveld aan bos gekapt. Dat klopt. Maar het is niet het hele verhaal. Wie bos kapt, is bijna altijd verplicht om elders evenveel nieuwe bossen aan te planten ter compensatie. Dat vertelt Groen er niet bij. Al klopt het ook wel dat die nieuwe bossen ecologisch minder waardevol zijn dan oude bossen. Een en ander blijkt uit onderzoek in het kader van de Factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, in ons land worden niet de meeste antidepressiva geslikt Er is geen enkel land ter wereld waar zo veel antidepressiva geslikt worden’, zo beweerde CD&V-voorzitter Sammy Mahdi in De Zondag. Dat klopt niet. De medicatie wordt in België meer dan gemiddeld genomen, maar minder dan in landen als IJsland, Portugal en Canada. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Vlamingen betalen geen 70 procent van de belastingen in België Volgens zowel Vlaams Belang als N-VA betaalt de Vlaming 70 procent of meer van de federale belastinginkomsten. Dat herhaalden beide partijen al meermaals op hun websites en in tv-studio's. Maar op basis van de beschikbare belastingdata gaat het om een cijfer tussen de 60 en 64 procent. Aan 70 procent kom je volgens experts nooit. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: miljonairstaks doet schijnbaar niet veel vermogenden vertrekken maar dat zegt weinig over hoogte van kapitaalvlucht In een YouTube-video zegt PVDA-Kamerlid Peter Mertens dat de invoering van een miljonairstaks vermogenden niet naar het buitenland doet vluchten. 'Waar zo’n taks is ingevoerd, is dat niet gebeurd', stelt Mertens, en hij geeft Frankrijk als voorbeeld. Daar heeft jarenlang zo’n taks bestaan en zou slechts 0,23 procent van de belastingplichtigen zijn vertrokken. Dat percentage zegt echter niets over de omvang van het verplaatste kapitaal. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alle landen die een vermogensbelasting invoerden, schaften die daarna ook weer af Volgens Sander Loones (N-VA) hebben alle landen die een vermogensbelasting hebben ingevoerd, die ondertussen weer afgeschaft. Dat vertelde hij op 25 mei 2024 in het ontbijtgesprek met Michaël Van Droogenbroeck op Radio 1. Maar het klopt niet. Enkele landen hebben hun vermogensbelasting ondertussen weer afgevoerd, maar in landen als Zwitserland, Noorwegen en Spanje bestaat de taks nog altijd. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Ierse kandidaat heeft niet gezegd dat pro-Palestijnse protesten het Eurovisiesongfestival overschaduwd hebben De Britse krant The Independent plaatste op 11 mei een video online met als titel 'Eurovisie's Bambie Thug zegt dat pro-Palestijnse protesten het songfestival hebben "overschaduwd"'. Maar de Ierse kandidaat heeft die uitspraak nooit gedaan. In het interview komen de pro-Palestijnse protesten niet aan bod. Bambie Thug draagt wel een pro-Palestijnse sjaal en was van plan om tijdens het optreden zelf een pro-Palestijns protest uit te voeren.
Factcheck Factcheck Factcheck: minder luchtvervuiling versnelt de klimaatopwarming ‘Schone lucht kan opwarming verergeren’, zo lazen we op de website Weer & Radar. Volgens experts hebben vervuilende stoffen inderdaad een afkoelend effect op het klimaat. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: België heeft ruim 20% meer ambtenaren dan het Europese gemiddelde ‘Wij hebben meer dan 20 procent meer ambtenaren dan het Europese gemiddelde’, zo stelde Els Ampe (Voor U) in De afspraak op vrijdag. Dit blijkt uit Europese cijfers, maar die vallen erg moeilijk te vergelijken. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto werd niet genomen op een meeting van de PVDA De extreemrechtse en Vlaams-nationalistische groepering Schild & Vrienden (S&V) deelt op haar Facebookpagina een screenshot van een post in een interne Facebookgroep van de PVDA. Op de foto zijn twee stoelen te zien die schijnbaar met resten van menselijke uitwerpselen zijn bevuild. Volgens Schild & Vrienden werd de foto genomen op een meeting van de extreemlinkse partij op 1 mei in Ronse. Dat klopt niet. De foto circuleert al zeker sinds 2022 en werd in het verleden aan diverse Amerikaanse evenementen en groepen gelinkt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen echte foto van Lionel Messi en Jeffrey Epstein Op sociale media circuleert een beeld van de Argentijnse voetballer Lionel Messi en de investeerder en seksueel delinquent Jeffrey Epstein. Lionel Messi is een van de mensen die op sociale media in verband wordt gebracht met de zedenfeiten van Epstein. Maar de foto is nep en werd gemanipuleerd met behulp van artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van ‘oude eindejaarstraditie’ is gemaakt met artificiële intelligentie Op het internet circuleert een zwart-witfoto waarop negen vrouwen in ondergoed knielen voor een aantal mannen. De vrouwen zouden op die manier vergiffenis vragen aan hun mannen en het zou gaan om een oude eindejaarstraditie, stelt het bijschrift bij de foto. Maar het beeld blijkt gemaakt met artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van naakte vrouwen en vrouwen in boerka is niet authentiek Online circuleert een foto waarop vijf naakte vrouwen en twee vrouwen in boerka te zien zijn in een park. De foto blijkt bewerkt: op het originele beeld, dat in 2010 werd gemaakt en al in 2016 op het internet werd gedeeld, droegen de vijf vrouwen bikini’s.
Factcheck Factcheck Factcheck: roken doet vet rond organen toenemen ‘Ironisch genoeg blijkt uit nieuw en zeer grootschalig onderzoek dat langdurig roken de hoeveelheid buikvet net vergroot, zelfs al merk je daar uiterlijk niets van’, zo lazen we in Plus Magazine. En dat klopt, zo blijkt uit onderzoek en gesprekken met experts. We beoordelen de stelling als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Commissariaat-generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) behandelt ‘vier asieldossiers per medewerker’, maar niet alle CGVS-medewerkers zijn dossierbehandelaars In het duidingsprogramma De Afspraak stelde partijvoorzitter Els Ampe van Voor U dat het Commissariaat-generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) niet meer dan 4 dossiers per ambtenaar per maand behandelt. Volgens het CGVS gaat het om 9 dossiers per maand. Ampe baseerde haar berekening op het totale aantal medewerkers van het CGVS, het CGVS vertrekt van het aantal dossierbehandelaars.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het noodweer in de Verenigde Arabische Emiraten werd niet veroorzaakt door geo-engineering Op sociale media en verschillende nieuwssites lezen we dat het voeden van wolken verantwoordelijk zou zijn voor het noodweer in de Verenigde Arabische Emiraten van 15 april. Experts zijn het daar niet mee eens. De naderende storm was al een week op voorhand zichtbaar in de modellen, en wolken voeden kan hoogstens een kleinschalig effect hebben gehad op het noodweer dat Dubai over zich heen kreeg.
Factcheck Factcheck Factcheck: slijtage autobanden kan tot 90 procent van de microplastics in het milieu veroorzaken ‘Volgens een Zwitserse studie vertegenwoordigt de slijtage van autobanden ongeveer 90 procent van de microplastics in het milieu’, zo lazen we in Plus Magazine. Dat klopt, al variëren de conclusies in andere studies sterk. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de privéjets van Taylor Swift waren niet de meest vervuilende in 2023 Volgens socialemediagebruikers staan er fouten in een ranglijst van de beroemdheden die in 2023 het meest uitgestoten hebben met hun privéjets. De Amerikaanse popster Taylor Swift had volgens hen eigenlijk bovenaan moeten staan. Maar volgens berekeningen van experten en onderzoek van The Guardian is het verbruik van Swift in 2023 lager dan in 2022, toen ze wel even op die eerste plaats terechtgekomen was. Ze heeft sindsdien haar vlieggedrag bijgestuurd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen geen Israëli's die wegvluchten voor de raketaanval van Iran Op sociale media circuleren beelden van mensen die lijken weg te lopen. Volgens de verspreiders van de beelden gaat het om Israëli's die vluchten tijdens de raket- en droneaanval van Iran op Israël tijdens de nacht van 13 april. Dat klopt niet. De beelden zijn enkele weken geleden genomen in de buurt van een hotel in Buenos Aires in Argentinië. Het gaat om fans van zanger Louis Tomlinson.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen niet de raketaanval van Iran op Israël Op sociale media circuleert een video van ontploffingen in de lucht. Volgens de verspreiders van de beelden gaat het om de recente raketaanval van Iran op Israël. Dat klopt niet. De beelden circuleren al zeker sinds 2021 op het internet. Het gaat om een animatie van een luchtgevecht uit de Tweede Wereldoorlog en niet om echte beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt dat er nooit zoveel geïnvesteerd is in sociale woningen als onder de huidige minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) In het Radio1-programma De Ochtend zei Vlaams Parlementslid voor de N-VA Jeroen Tiebout dat er nooit eerder zoveel is geïnvesteerd in sociale woningen als onder de huidige N-VA-minister van Wonen Matthias Diependaele. Hij heeft het over een ‘historisch hoog bedrag’. De uitspraak klopt, al werd er bij de vergelijking met eerdere regeerperiodes geen rekening gehouden met de inflatie of de gestegen bouwkosten.
factcheck Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Iraanse drone die vastzit in een elektriciteitspaal Online circuleert een video van een drone die vasthangt in elektriciteitsdraden. Volgens socialemediagebruikers zou het gaan om een Iraanse drone die op weg was naar Israël. Het gaat echter om een oude video, die in februari in Syrië werd gemaakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen groep Palestijnen die de Iraanse aanval op Israël vieren Online circuleert een video van een groep uitgelaten Palestijnen voor de Al-Aqsamoskee in Jeruzalem. Volgens socialemediagebruikers zouden de Palestijnen de Iraanse droneaanval op Israël vieren. Dat klopt niet. De video circuleert al sinds 6 april online.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat intermittent fasting kans op fatale hartaandoening verhoogt 'Populaire intermittent fasting verhoogt kans op overlijden aan hartaandoening', kopte Het Laatste Nieuws op 19 maart. Verschillende andere internationale media deden die Vlaamse krant voor door gelijkaardige stellingen in te nemen. Dat is volgens experten echter een te voorbarige interpretatie van observationeel onderzoek dat nog niet eens gepubliceerd is. Er is bijgevolg geen bewijs voor de stelling.
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt dat de N-VA niet heeft gedesinvesteerd in sociale woningen In een interview met Humo zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat er van desinvesteringen in sociale woningen onder de N-VA geen sprake is. Uit de cijfers blijkt inderdaad dat Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) tijdens de voorbije legislatuur een groter bedrag heeft geïnvesteerd in sociale woningen dan zijn voorgangers Liesbeth Homans (N-VA) en Freya Van den Bossche (Vooruit), al is er bij de vergelijking van de cijfers geen rekening gehouden met de inflatie en de sterk gestegen bouwkosten.
Factcheck Factcheck Factcheck: knoflook kan helpen tegen slakken, maar is geen wondermiddel ‘Verjaag slakken met knoflook’, zo lazen we in The Mirror. In laboratoriumomstandigheden werkt knoflook inderdaad om slakken af te stoten en te doden, maar voor de tuin is het geen wondermiddel. We beoordelen de stelling als eerder waar.
factcheck Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto heeft niets te maken met de recente instorting van de brug in Baltimore Op sociale media gaat een foto viraal van een in water ondergedompelde auto. Het zou gaan om een voertuig dat in het water terechtkwam na de recente instorting van de Francis Scott Key Bridge in Baltimore. Dat klopt niet: op de foto zien we een auto die in een rivier drijft in Noord-Ierland.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video toont niet de ‘explosie’ van de ingestorte brug in Baltimore, maar wel de ontploffing van de brug die Rusland met de Krim verbindt in 2022 Op sociale media gaat een filmpje viraal waarin we de explosie van een brug zien. Volgens de bijschriften zou het gaan om de Francis Scott Key Bridge in Baltimore die op 26 maart is ingestort. Dat klopt niet: de video toont de ontploffing van de Krim-brug in oktober 2022.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de kapitein van het schip dat de brug in Baltimore deed instorten was geen Oekraïner Op sociale media wordt gezegd dat de kapitein van het containerschip dat op 26 maart een grote brug in het Amerikaanse Baltimore deed instorten, Oekraïens was. Dat klopt niet. Volgens het bedrijf dat het containerschip exploiteert, waren alle bemanningsleden uit India afkomstig. Bovendien werd het schip op het moment van het ongeval bestuurd door twee loodsen uit Baltimore.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er was geen ‘illegaal met leefloon’ op televisie in Play4-reeks Niveau 4 Volgens de website V-Nieuws is in de Play 4-reeks Niveau 4 een ‘dealende illegaal’ te zien die ‘OCMW-steun trekt’. Dat klopt niet. De jongeman in kwestie verblijft niet onwettig in ons land: hij behoort tot een Syrisch gezin dat in 2018 het statuut ‘subsidiaire bescherming’ verkreeg. De jongen is nog minderjarig en ten laste van zijn ouders. Hij kan dus geen leefloon krijgen.
Verkiezingen 2024: Knack en 6 andere nieuwsredacties houden allereerste Factcheck-marathon van de Lage Landen
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Japan heeft de coronavaccins niet verboden Op sociale media en op alternatieve nieuwssites circuleert de bewering dat Japan de coronavaccins zou hebben verboden. Dat klopt niet. In november besliste de Japanse regering om de vaccins vanaf april 2024 niet meer gratis aan te bieden. In de herfst en winter zullen Japanse burgers er wel nog altijd jaarlijks tegen betaling een beroep op kunnen doen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel bewijst niet dat windenergie duurder wordt Op sociale media circuleert een screenshot van een artikel over windenergie. Volgens het artikel zou groene energie van de Zweedse leverancier Vattenfall duurder zijn geworden in het najaar van 2022 door 'duurdere wind'. Dat is satire. Vattenfall verhoogde inderdaad de tarieven in 2022, maar dat was vooral een gevolg van de Russische inval in Oekraïne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de stad Gent deelt geen gratis busabonnementen uit aan 'illegalen' In het lokale partijblad en op de website van Vlaams Belang Gent lezen we dat 'illegalen' een gratis busabonnement zouden krijgen in Gent. Dat klopt enkel voor kinderen tot veertien jaar oud. Ook één ouder per gezin van kinderen tot elf jaar oud kan een busabonnement aanvragen met een verlaagd tarief, maar daar moet die persoon wel nog vooraf 46 euro voor betalen.
Factcheck Factcheck Factcheck: veel infecties kunnen al besmettelijk zijn voor koorts optreedt ‘Het is vooral voordat er koorts optreedt dat er al besmettelijkheid is’, zo stelde Freya Saeys (Open VLD) in het Vlaams Parlement. Volgens experts zijn veel infecties inderdaad al besmettelijk voor je koorts krijgt, al is die besmettelijkheid doorgaans het grootst wanneer de symptomen zich voordoen. We beoordelen de stelling als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de grootvader van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen was geen SS-generaal Op sociale media gaat de bewering rond dat de grootvader van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een SS-generaal zou zijn geweest. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Aan de basis van het gerucht ligt een naamsverwarring: een van Von der Leyens grootvaders had dezelfde naam als een veroordeelde SS'er.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de vrouw op deze foto met Adolf Hitler is niet de grootmoeder van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen Op sociale media gaat een foto viraal waarop Adolf Hiter een jonge vrouw de hand schudt. De vrouw zou volgens de bijschriften de grootmoeder zijn van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Dat klopt niet. De jonge vrouw op de foto heet Hildegard Zantop en is geen grootmoeder van Von der Leyen. Voor zover bekend is ze ook geen familie van de Commissievoorzitter.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto werd niet genomen in de Zweedse trein Online circuleert een foto waarin een vrouw met losse haren te zien is in een coupé vol gesluierde vrouwen. Volgens socialemediagebruikers is de foto genomen in Zweden. Dat klopt niet. De foto werd genomen in een Egyptische trein.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opname van een Pallywoodfilm Op sociale media circuleert een video die de opnames zou tonen van een zogenaamde Pallywoodfilm, een volledig in scène gezette Palestijnse propagandafilm die Israël in diskrediet moet brengen. Dat klopt niet. Het gaat om een opname van een reclamefilm voor een Palestijns telecombedrijf. De video werd opgenomen in Jordanië.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het klopt niet dat 40 Oekraïense kinderen gestorven zijn bij geheime vaccinproeven van Pfizer in Kiev Op sociale media circuleert de bewering dat vaccinproducent Pfizer in Kiev geheime proeven zou hebben opgezet waarbij 40 Oekraïense kinderen zouden overleden zijn. Dat klopt niet. Het blijkt te gaan om een verzonnen verhaal dat via een netwerk van Russische websites de wereld werd ingestuurd.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van Joelija Navalnaja in de armen van 'haar nieuwe vriend' is gemanipuleerd Online circuleert een foto van Joelija Navalnaja, de weduwe van de recent overleden Russische oppositieleider Aleksej Navalny. Op de foto zou te zien zijn hoe Navalnaja haar nieuwe vriend omhelst. Dat klopt niet, de foto werd gemanipuleerd. De originele foto, die in 2013 werd genomen, toont Navalnaja in omhelzing met Navalny.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen schip dat door de Houthi's tot zinken werd gebracht Op sociale media circuleren beelden van een zinkend schip. Het voertuig zou volgens socialemediagebruikers tot zinken zijn gebracht door de Houthi’s, een Jemenitische rebellengroepering. Maar het zijn oude beelden van een Zuid-Koreaans schip dat in 2020 voor de Braziliaanse kust gecontroleerd tot zinken werd gebracht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zijn geen 120.000 bomen gekapt om windmolens te kunnen plaatsen in een Duits bos Op sociale media en alternatieve nieuwssites circuleert de bewering dat er in een Duits bos 120.000 bomen gekapt zouden zijn om windmolens te plaatsen. Het is onduidelijk waar dat cijfer vandaan komt, maar geen enkele officiële bron vermeldt het. Volgens lokale ambtenaren is 120.000 'zeker verkeerd en volledig overdreven'. Voor het bouwproject is 0,15 procent van het bosareaal nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Laziofans met hakenkruisvlag Online circuleert een video van wat een groep supporters van de Italiaanse voetbalploeg Lazio zou zijn. In de video is te zien hoe de groep zwaait met hakenkruisvlaggen. Maar dat klopt niet. Het gaat om een groep Amerikaanse neonazi’s die in februari een manifestatie organiseerden in de Amerikaanse stad Nashville, Tennessee.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze helikopter sproeit geen chemische middelen op een bevroren windturbine in Duitsland Op Facebook circuleert een foto waarop een helikopter te zien is die in Duitsland een windturbine zou besproeien met chemicaliën, om de wieken ijsvrij te maken. Dat klopt niet. Het gaat om een oude foto die is gemaakt in Zweden, tijdens een experiment waarbij een ontdooi-oplossing voor windturbines met een helikopter werd uitgetest. Daarbij werden echter geen chemicaliën gebruikt, enkel warm water. In Duitsland wordt deze methode niet toegepast. Daar wachten exploitanten van windturbines tot het ijs vanzelf is ontdooid.
factcheck Factcheck Factcheck Factcheck: nee, windturbines worden in Zweden niet ontdooid met een giftige chemische stof Op sociale media worden beelden gedeeld waarop te zien zou zijn hoe een windturbine in Zweden wordt ontdooid met behulp van het milieuonvriendelijke antivriesmiddel glycol. De beelden zijn inderdaad in Zweden gemaakt, tijdens een experiment waarbij een ontdooioplossing voor windturbines met een helikopter werd uitgetest. Daarbij werd echter alleen heet water gebruikt en geen enkele chemische stof.
