Factcheck Factcheck Factcheck: ja, VTM maakte betoger 'Mars tegen Marrakech' onherkenbaar in promobeeld Uit een fotocollage van de Nationalistische Studentenvereniging zou blijken dat televisiezender VTM een foto van de 'Mars tegen Marrakech' heeft bewerkt in een promotiebeeld voor een aflevering van het reportageprogramma Telefacts. Dat klopt. VTM bewerkte het beeld om een betoger onherkenbaar te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Netflix heeft niet alle christelijke films verwijderd Volgens posts op sociale media zou de populaire streamingdienst Netflix alle 'christelijke films' tegen 31 maart van zijn platform verwijderen. Dat klopt niet. De oorsprong van het gerucht is een artikel dat in maart 2016 op een satirische website verscheen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, zes minuten lezen verlaagt het stressniveau niet met 68 procent 'Door zes minuten per dag te lezen, verlaagt je stressniveau al met 68 procent.' Dat lazen we onlangs in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Eindhoven is er een covid-19-teststraat voor peuters en kleuters De Facebookpagina 'Vrijheid voor altijd' post een filmpje over een 'teststraat voor peuters en kleuters'. Het blijkt te gaan om een coronatestcentrum in het Nederlandse Eindhoven, waarvan een gedeelte kindvriendelijk is ingericht. De teststraat lokt hevige Facebookreacties uit, maar kinderpsychiater Lieve Swinnen sust. 'Zo'n test berokkent een kind echt geen schade. Ook psychisch niet.'
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de remedies voor burn-out en depressie verschillen niet zo heel veel van elkaar 'Wat goed is voor het bestrijden van een depressie is slecht voor de burn-out en andersom.' Dat lazen we onlangs in De Morgen. Maar het moet sterk genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Galicië riskeren vaccinweigeraars een boete tot 60.000 euro Wie in de Spaanse regio Galicië een vaccin tegen covid-19 weigert, kan een boete tot 60.000 euro krijgen. Dat schrijft de website NineForNews, en het klopt. In bepaalde gevallen kan het bedrag van de boete zelfs nog hoger oplopen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recente rellen in Spanje 30.000 mensen bekeken op Facebook een video die zou illustreren dat 'Spanje het meer dan zat is'. Het filmpje toont echter geen ontevreden Spanjaarden, maar relschoppende Argentijnen in Buenos Aires vóór de coronacrisis.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dierproeven zijn niet overgeslagen bij de ontwikkeling van de coronavaccins Volgens een Facebookbericht zijn de dierproeven overgeslagen bij het ontwikkelen van de coronavaccins. Dat klopt niet. Alle vaccins tegen covid-19 die in ons land gebruikt (zullen) worden, zijn op dieren getest. Wel konden sommige dierproeven worden ingekort en mocht de eerste fase van het onderzoek op mensen al worden opgestart terwijl de dierproeven nog liepen, omdat de gebruikte vaccintechnologie al eerder was getest.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een coronavaccin 'verkloot' je DNA niet 'Liever dood, dan mijn menselijke DNA verkloot', zegt een meme die vaak wordt gedeeld op sociale media. Het plaatje verwijst naar de mRNA-vaccins tegen covid-19, waarvan sommigen denken dat ze ons DNA kunnen veranderen. Die vrees is nochtans ongegrond, hebben vaccinspecialisten al meermaals uitgelegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er komen geen 12.000 euromiljonairs per jaar bij in ons land 'Elk jaar komen er in België 12.000 euromiljonairs bij.' Dat beweerde PVDA-Kamerlid Raoul Hedebouw in Humo. Maar het kan niet worden gestaafd met cijfers.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 'klokkenluider' bewijst niet dat mensen stierven door vaccinatie Een video uit een woonzorgcentrum in Berlijn bewijst niet dat er acht mensen stierven door vaccinatie. In dat woonzorgcentrum overleden zes mensen door een besmetting met covid-19. Die liepen ze op net voor of na een eerste dosis van het coronavaccin. Het vaccin kwam voor hen dus te laat.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, meme tegen coronamaatregelen toont niet Duitsland in 1943 In memes tegen de huidige coronamaatregelen wordt soms verwezen naar het nazisme. Misplaatste humor of een boeiende historische vergelijking? In elk geval bevat een van die memes een historische fout: we zien een foto uit Polen en niet uit Duitsland.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat woonzorgcentra het aantal coronadoden overdrijven Volgens een Facebookbericht werd een 87-jarige man die aan een hersenbloeding stierf, onterecht als covid-overledene geregistreerd. Op die manier zouden te veel mensen als covid-dode in de statistieken terechtkomen. Daarvoor bestaat echter geen bewijs, en woonzorgcentra hebben geen baat bij een verkeerde registratie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, video over nepspuit is geen reden om 'wakker' te worden Mensen die geloven dat covid-19 niet echt is, zeggen dat we 'wakker' moeten worden. Een video waarin een man een nepspuit demonstreert, zou daarbij helpen. De video toont echter een instructie van een expert in filmattributen en heeft niets met de coronacrisis te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: de CO2-uitstoot van gascentrales vergelijken met die van auto's zegt weinig over de klimaatimpact 'Onze kerncentrales vervangen door gascentrales heeft dezelfde impact op het klimaat als een half miljoen extra fossiele wagens.' Dat stelde N-VA-Kamerlid Bert Wollants in De Tijd. Puur theoretisch klopt de berekening, maar er is nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video bewijst niet dat overstelpt ziekenhuis in scène is gezet Op sociale media doet een video de ronde waarin een scène in een ziekenhuis wordt gefilmd. De beelden zouden bewijzen dat covid-19 opgezet spel is. Het blijkt te gaan om een promotievideo voor een tijdelijke spoedafdeling in een Israëlisch ziekenhuis. De beelden werden niet gebruikt in nieuwsreportages.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, woonzorgcentra krijgen geen subsidie voor ieder covid-overlijden Volgens een Facebookbericht zouden woonzorgcentra van de overheid een compensatie krijgen voor elke kamer die leeg blijft na een covid-overlijden. Dat klopt niet. Woonzorgcentra krijgen wel nog tot eind maart een compensatie voor leegstand, maar er is er geen link tussen de hoogte van die vergoeding en het aantal overlijdens als gevolg van covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: jongeren in België delen Portugees politiegeweld op sociale media Een video van politiegeweld wordt op Instagram en Facebook meer dan 300.000 keer bekeken. Het incident zou 'nooit op het nieuws komen', maar dat klopt niet helemaal. In Portugal, waar het incident plaatsvond, werd er wel degelijk over bericht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen bijwerking van het coronavaccin In een Spaanstalig filmpje dat de ronde doet op sociale media, ligt een jonge vrouw hevig te schokken voor een ziekenhuisdeur. Een bijwerking van het coronavaccin, zo wordt gezegd. Maar dat klopt niet: de vrouw lijdt aan epilepsie en kreeg helemaal geen vaccin, volgens dokters van het Argentijnse ziekenhuis waar de scène is gefilmd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, u ziet geen strandstoelen die 'gereserveerd zijn voor gevaccineerden' 'Exclusief gereserveerd voor gevaccineerde mensen' staat te lezen op een strandstoel waarvan een foto op sociale media circuleert. De foto maakt veel mensen boos, maar blijkt afkomstig van een (intussen ingetrokken) voorlichtingscampagne van de Israëlische stad Tel Aviv. Het gaat bovendien niet om echte strandstoelen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, de gemiddelde mens beantwoordt zijn werkmails beter 's middags 'De namiddag is het beste moment om je werkmails te versturen.' Dat lazen we onlangs in Metro. En het klopt deels, met de nodige nuance.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Duitse regering bestelde geen 'nachtmerrierapport' bij wetenschappers Ruim 300.000 Facebookgebruikers zagen een bericht over een geheim rapport dat een Duitse minister zou hebben besteld bij wetenschappers. Dat rapport moest angst zaaien bij de bevolking, zodat die zou openstaan voor repressieve coronamaatregelen. De realiteit blijkt genuanceerder dan dat.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, arts bewijst niet dat de coronamaatregelen ons immuunsysteem verzwakken 49.000 mensen bekeken op Facebook een video van een Amerikaanse arts die de invloed van de coronamaatregelen op ons immuunsysteem bespreekt. Zijn redenering snijdt wetenschappelijk geen hout.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het vaccin van AstraZeneca beschermt niet slechts voor 60% Op Facebook uit een verpleegster haar teleurstelling over het feit dat ze het coronavaccin van AstraZeneca krijgt. Dat zou slechts voor 60% beschermen, schrijft ze. Maar dat klopt niet. Het AstraZeneca-vaccin beschermt voor 100% tegen ernstige covidsymptomen, ziekenhuisopname en overlijden en voor meer dan 80% tegen een milde covidinfectie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een tent boven een voetbalveld vergt slechts 5% van de energie die terreinverwarming vraagt 'Een tent boven een voetbalveld vergt slechts 5% van de energie die terreinverwarming vraagt', zei ondernemer Roland Duchâtelet, eigenaar van het STVV-stadion, onlangs in Het Belang van Limburg. Het is zelfs nog minder, zo blijkt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen gevaccineerde Vlaming 46.000 mensen zagen op hun Facebooktijdlijn een foto passeren van een 'gevaccineerde Vlaming'. Het blijkt te gaan om een Brit over wie we niet weten of hij effectief een allergische reactie had op een coronavaccin. Contactallergieën kunnen goed behandeld worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze stappen zijn niet nodig om een coronavaccin te weigeren Het coronavaccin is niet verplicht in ons land. Toch gaan er berichten rond op sociale media met uitleg 'hoe je het vaccin legaal kan weigeren'. Vergelijkbare berichten circuleerden eerder ook al in Amerikaanse Facebookgroepen. Ook daar is vaccinatie echter niet verplicht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen bewijs dat shock van patiënt veroorzaakt is door coronavaccin Na onderzoek van factcheckers heeft advocate Carine Knapen een video verwijderd waarin een ziekenhuispatiënt hevig schokt. Niemand kon bewijzen dat het schokken veroorzaakt zou zijn door een coronavaccin. De video is bovendien niet in Argentinië opgenomen, zoals Knapen stelde, maar in Mexico.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen bewijs dat 'vaccins mensen vermoorden en verminken' 19.900 mensen bekeken op Facebook een video die zou bewijzen dat vaccins tegen covid-19 een genocide veroorzaken. Het blijkt te gaan om een opsomming van leugens en halve waarheden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het basisonderzoek voor de coronavaccins is grotendeels met overheidsgeld betaald 'Het onderzoek naar de basis van het vaccin gebeurde volledig in publieke handen met publieke middelen.' Dat tweette Vlaams parlementslid Lise Vandecasteele (PVDA) onlangs. Er het klopt grotendeels.
Factcheck Factcheck Factcheck: dokters vertellen onwaarheden over bijwerkingen coronavaccins Op sociale media circuleert een kort videofragment waarin enkele dokters onjuiste informatie verspreiden over de coronavaccins. Het gaat om claims die niet nieuw zijn en die al meermaals door vaccinspecialisten werden weerlegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen foto's van recente rellen in Den Haag Iemand post op Facebook foto's van rellen die op 28 januari 2021 zouden hebben plaatsgevonden in Den Haag. Het blijkt echter te gaan om oude foto's van protesten in Den Haag, in Eindhoven, en zelfs in de Georgische hoofdstad Tbilisi.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een jaar opleiding levert gemiddeld 7 procent meer loon op 'Per jaar extra opleiding gemiddeld 7 procent meer loon per maand.' Dat beweerde hoogleraar arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) in Het Laatste Nieuws. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck-rubriek van Knack voor tweede maal internationaal erkend Voor de tweede keer sinds 2019 is de factcheck-rubriek van Knack erkend door het International Fact-Checking Network (IFCN).
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen gelekt document over covid-21 en een basisloon Op sociale media circuleert een document dat een groot plan lijkt uit te zetten voor 2021, en dat van de overheid afkomstig zou zijn. In het document is sprake van een nieuw virus 'covid-21', militaire controle en een universeel basisloon. Het gaat echter niet om een echt overheidsdocument. De oorspronkelijke bron is wellicht een Franse grappenmaker.
Factcheck Factcheck Factcheck: Zuid-Afrikaanse variant coronavirus zit wél in Zuid-Afrika Volgens een populair Facebookbericht zou de Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus in Zuid-Afrika niet te vinden zijn. Er zouden in het land ook geen mondmaskers gedragen worden en alles zou er open zijn. Dat klopt niet. Geen enkel Afrikaans land is zwaarder getroffen door het coronavirus dan Zuid-Afrika en er is een strenge lockdown van kracht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, beelden tonen niet dat Bart Somers coronavaccin kreeg toegediend Meer dan 560.000 mensen zagen een filmpje op hun Facebooktijdlijn passeren waarin minister Bart Somers (Open VLD) schijnbaar een vaccin krijgt toegediend zonder dat de naald in Somers' arm gaat. Het filmpje toont echter geen echte vaccinatie, maar een testprocedure.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, lang haar kan een rol spelen in je aantrekkingskracht 'Lang haar vergroot de aantrekkingskracht bij het andere geslacht.' Dat lazen we onlangs in Het Laatste Nieuws. Er zijn mogelijke verklaringen, maar geen wetenschappelijk bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: coronavaccins zijn wél goedgekeurd door de Europese Unie In een Facebookvideo zegt een man dat de coronavaccins die in België worden toegediend, niet goedgekeurd zijn door Europa. Dat klopt niet: het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) heeft de coronavaccins van Pfizer/BioNTech, Moderna en AstraZeneca goedgekeurd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 'de horeca' is niet open voor minister Frank Vandenbroucke Een horeca-ondernemer maakt zich boos wanneer hij op het RTL-journaal een interview ziet met minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A). Op de achtergrond lijken immers obers te zien achter een bar. Het blijken echter geen kelners, maar bodes/deurwachters die water en koffie afruimen na een Kamercommissievergadering.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, België heeft niet de hoogste elektriciteitsprijzen van Europa 'We hebben de hoogste elektriciteitsprijzen, de hoogste telecomtarieven, de duurste autobelastingen van Europa, de hoogste belastingen op arbeid, en de vijfde hoogste vermogensbelastingen van de wereld.' Dat beweerde Jean-Marie Dedecker onlangs in Humo. Bepaalde delen van zijn uitspraak kloppen (deels), andere niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Alexander De Croo zit niet in raad van bestuur Gates Foundation Volgens een bericht op Facebook zou premier Alexander De Croo (Open VLD) nauwe banden hebben met Microsoft-oprichter, miljardair en filantroop Bill Gates. Zij zouden verantwoordelijk zijn voor een vaccinatieplan dat al lang klaar lag. Het bericht bevat meerdere feitelijke onjuistheden.
Factcheck Factcheck Factcheck: homeopaat heeft geen bewijs voor fake coronacrisis Een live-interview met een Nederlandse arts-homeopaat gaat viraal op sociale media. Hij ontkent in straffe bewoordingen de echtheid van de coronacrisis. Zo zouden artsen die de coronacrisis faken 20.000 euro krijgen per patiënt. De arts geeft nu toe dat die uitspraak gebaseerd is 'op een gevoel'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, coronavaccins veroorzaken niet deze uiterst zeldzame ernstige ziekte Op Facebook en Twitter wordt beweerd dat coronavaccins het Stevens Johnson-syndroom veroorzaken. Dat is een uiterst zeldzame levensbedreigende ziekte. Maar volgens specialisten zal ze nog eerder opduiken na een covid-19-besmetting dan na een vaccinatie tegen het coronavirus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ziekenhuizen krijgen geen 'bonus' voor coronadoden Op sociale media circuleert al maanden de bewering dat ziekenhuizen overleden patiënten onterecht zouden bestempelen als coronadoden, omdat ze daarvoor premies zouden opstrijken. Dat klopt niet: ziekenhuizen worden niet vergoed op basis van het aantal covidoverlijdens.
Factcheck Factcheck Factcheck: het is niet bewezen dat zwemmen in koud water de immuniteit verbetert 'In dit koude weer de zee ingaan, verbetert je immuunsysteem.' Dat lazen we in De Krant van West-Vlaanderen. Maar het is niet wetenschappelijk bewezen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Facebook maakte het delen van een open brief onmogelijk Volgens een Facebookbericht heeft Facebook vorige zomer het delen van een open brief over de coronamaatregelen onmogelijk gemaakt. Dat klopt, al ging het volgens het socialemediabedrijf om een vergissing. Die werd snel weer rechtgezet, waarna de open brief opnieuw gedeeld kon worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: werden 540 dieren afgeknald om plaats te maken voor een zonnepark? Op sociale media circuleert een foto met veel dode herten, die zouden 'afgeknald zijn om plaats te maken voor de aanleg van een zonnepark'. Op het terrein waar de dieren zijn geschoten, zullen wellicht zonnepanelen komen, maar in hoeverre dat ook de reden of een excuus was voor de slachtpartij is onduidelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de verkoop van coronazelftests is in België niet verboden Volgens een Facebookbericht zijn coronazelftests in ons land verboden, terwijl ze in Frankrijk te koop zijn bij de apotheker. Dat klopt niet. In Belgische apotheken is een zelftest te koop die antistoffen in het bloed opspoort, maar die niet detecteert of iemand besmettelijk is. De sneltest die de Franse apotheken aanbieden, is dan weer geen zelftest.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er dreigt een tekort aan de juiste vaccinspuiten en injectienaalden Volgens berichten op Twitter en Facebook heeft de federale regering te laat en te weinig geschikte injectiespuiten en naalden besteld voor de coronavaccinaties. In de Kamercommissie Volksgezondheid van 12 januari gaf bevoegd minister Frank Vandenbroucke (SP.A) toe dat er een tekort dreigt aan een bepaald soort spuiten, waardoor een 'flessenhals' kan ontstaan in de vaccinatiecampagne.
