Factcheck Factcheck Factcheck: Belgische afdeling AK-partij verspreidt gemanipuleerde foto van Erdogan De Belgische tak van de Turkse AK-partij verspreidt op Facebook een gemanipuleerde foto van de partijvoorzitter en president van Turkije, Recep Erdogan. Leidt Erdogan een massagebed, zoals het beeld laat zien? Neen, het blijkt te gaan om een foto uit Albanië in 2014 waaraan hij later is toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tweet van Pfizer waarschuwt niet voor de gevolgen van een coronavaccinatie Online circuleert een tweet van Pfizer, waarin het farmabedrijf waarschuwt voor beentromboses. Vaccinsceptici zien in de tweet een bewijs dat het coronavaccin van Pfizer tromboses veroorzaakt. Daarvoor bestaat echter geen enkel bewijs. De tweet kadert in Pfizers 'No Time To Wait'-campagne die Amerikanen alert wil maken voor vroege tekenen van bloedklonters.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto's tonen geen 'nieuwe Barbie-set' Op sociale media circuleren foto's van een 'nieuwe Barbie-set'. Het blijkt te gaan om een internetgrap. De beelden tonen geen nieuwe set van Barbie-producent Mattel. Wel een set seksspeeltjes voor poppen geproduceerd door het Japanse merk Progress.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, wie Covid Safe Ticket op papier gebruikt, moet dringend de QR-code van zijn booster afdrukken Op sociale media tonen nogal wat mensen zich bezorgd over de geldigheid van hun coronavaccinatiecertificaat. 'Mensen die hun Covid Safe Ticket op papier tonen, moeten dringend de QR-code van hun booster laten afdrukken. De QR-code van de eerste prik begint te vervallen', waarschuwt een man op Facebook. Terecht: vanaf 1 maart verliest het vaccinatiecertificaat bij volwassenen na 5 maanden zijn geldigheid zonder boosterprik.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, NOS verzwijgt massaprotest in Brazilië niet Volgens berichten op sociale media zou de Nederlandse openbare omroep NOS een groot protest in Brazilië 'tegen de terreur' doodzwijgen. Om dat punt te maken, worden twee steunmanifestaties voor president Jair Bolsonaro aangehaald. De eerste, die van juni 2021 dateert en slechts enkele duizenden deelnemers telde, haalde het NOS-nieuws inderdaad niet. Over de tweede berichtte de omroep wel degelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze dronebeelden tonen geen Canadees truckersprotest Dronebeelden van een nachtelijke samenkomst van voertuigen worden verkeerdelijk gelinkt aan het 'vrijheidskonvooi' van Canadese truckers tegen de coronamaatregelen. In werkelijkheid gaat het om beelden uit 2019 van een landbouwersprotest in Duitsland.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden vanaf 5 maart afgeschaft Volgens een post op sociale media zouden vanaf 5 maart alle Oostenrijkse coronamaatregelen worden opgeheven, waaronder de vaccinatieplicht. Dat klopt niet helemaal. Er is inderdaad sprake van verregaande versoepelingen vanaf 5 maart, maar aan de vaccinatieverplichting wordt voorlopig niet geraakt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vier à vijf bedrijven hebben niet de hele voedingsindustrie in handen 'Vier à vijf bedrijven hebben de hele voedingsindustrie in handen.' Dat stelde Joachim Coens (CD&V) in De Krant van West-Vlaanderen. Maar het is ernstig overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft geen onderzoek geopend naar Bill Gates en Klaus Schwab Volgens een afbeelding die online circuleert zou het Internationaal Strafhof een onderzoek hebben geopend naar de Amerikaanse miljardair Bill Gates en naar de voorzitter van het Wereld Economisch Forum, de Duitser Klaus Schwab. De beklaagden zouden zich hebben bezondigd aan misdaden tegen de mensheid. Dat klopt niet. Een Britse advocate diende inderdaad een klacht in bij het Strafhof, maar dat opende vooralsnog geen onderzoek.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Duitse boeren protesteren niet tegen de coronamaatregelen Bij een filmpje dat viraal gaat op Facebook en TikTok wordt in het bijschrift gesuggereerd dat er ook in Duitsland een protest is begonnen zoals het Canadese truckersprotest tegen de coronamaatregelen Dat klopt niet. Het filmpje toont een recent boerenprotest tegen een nieuw wetsontwerp over meststoffen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, in België zijn geen 'vijf kinderen jonger dan twaalf jaar' aan corona overleden In Knack zei kinderimmunoloog Isabelle Meyts vorige maand dat 'er in België vijf kinderen jonger dan twaalf jaar aan corona zijn overleden'. Het gezondheidsinstituut Sciensano noemt dat cijfer 'niet correct' maar kan om privacyredenen niet meer details geven. Het gezondheidsinstituut bevestigt wel de uitspraak uit een RTBF-reportage dat er in België twee kinderen jonger dan 5 jaar en twee 12-jarigen aan covid zijn overleden. Dat betekent dat er geen vijf maar twee kinderen jonger dan twaalf jaar zijn overleden als gevolg van covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: tegenstanders coronabeleid misbruiken beelden van Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt Op sociale media worden video's en foto's gedeeld van een Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt. Volgens de bijschriften zou de man zou zijn job verliezen omdat hij niet gevaccineerd is. Daar blijkt niets van aan: de man is gevaccineerd en van een mogelijk ontslag is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Braziliaanse trucks steunen niet het 'Freedom Convoy' Een video van Braziliaans truckersprotest zou steun illustreren voor het Canadese protest van truckers in Ottawa. Dat klopt niet. Het gaat om beelden van mei 2021, dus van voor het Canadese protest begin 2022. De truckers in Brasilia demonstreerden om hun president Jair Bolsonaro aan te moedigen.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat koffie met aspartaam het risico op depressie met 25 procent verhoogt 'Koffiedrinkers die aspartaam als zoetstof gebruiken, hebben 25 procent meer risico op depressie.' Dat lazen we in ABC Gezondheid. Maar een oorzakelijk verband kan niet hard gemaakt worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen jongen die een hartontsteking kreeg na vaccinatie Volgens berichten op sociale media zou een Nederlandse jongen lijden aan myocarditis als gevolg van een coronavaccin dat hij zou hebben gekregen 'dankzij het advies' van een bekende kinderarts. De foto bij het bericht toont echter een Amerikaanse jongen die zwaar ziek werd na een covidinfectie in 2020, toen er nog geen coronavaccins bestonden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze groep artiesten kondigde niet aan Spotify te verlaten Een artikel gedeeld op sociale media stelt dat onder andere Bruce Springsteen en The Rolling Stones hun muziekcatalogus van het muziekplatform Spotify zouden hebben verwijderd. Dat klopt niet. Op moment van schrijven valt - op een deel van de muziekcatalogus van Joni Mitchell na - de muziek van alle bands vernoemd in het artikel nog te beluisteren.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Europa verbiedt de lidstaten om de btw op stookolie te verlagen 'De btw op stookolie verlagen is niet mogelijk', zei premier Alexander De Croo (Open VLD) op 1 februari in Het Journaal op Eén. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) herhaalde dat in De Afspraak. 'Het mag niet van Europa', voegde hij eraan toe. Dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Canadese premier Justin Trudeau heeft dit Facebookbericht tegen ongevaccineerden niet gepost Online circuleert een afbeelding van een Facebookpost die van de Canadese premier Justin Trudeau zou zijn. Het bericht bevat een oproep aan Canadezen om niet-gevaccineerde burgers sociaal te isoleren 'tot ze toegeven'. Maar er is geen bewijs dat de Canadese premier dit bericht zou hebben gepost.
Factcheck Factcheck Factcheck: één bitcoin kost evenveel energie als een Amerikaans gezin gebruikt op 37 tot 56 jaar 'Eén bitcoin maken kost evenveel energie als een westers gezin gebruikt in negen jaar.' Dat lazen we in De Standaard. Het blijkt een ernstige onderschatting.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, voetballer Alex Apolinario is niet onlangs overleden na een coronavaccinatie Volgens Facebookberichten zou profvoetballer Alex Apolinario onlangs zijn overleden, en zou zijn dood te maken hebben met een coronavaccin. Dat klopt niet. Apolinario overleed al in januari 2021, en de speler was nog niet gevaccineerd tegen covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je moet geen vaccinatiebewijs hebben om in te loggen bij Facebook Online circuleert een screenshot van wat een loginpagina zou zijn voor Facebook. Om in te loggen zou je een vaccinatiepas nodig hebben. Dat klopt niet. Volgens een woordvoerder van Facebook gaat het om een vervalste foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Reuters zetelt niet in de raad van bestuur van Pfizer In verschillende socialemediaposts wordt gezegd dat de directeur van het persagentschap Reuters ook in de raad van bestuur van het farmabedrijf Pfizer zetelt. Dat klopt niet. Wel is het zo dat de gewezen directeur van moederbedrijf Thomson Reuters al sinds 2014 in de raad van bestuur van Pfizer zetelt. De man, die in februari 2020 met pensioen ging bij Thomson Reuters, is ook nog altijd voorzitter van de raad van bestuur van de Thomson Reuters Foundation.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze jongen is niet verplicht om een examen buiten af te leggen omdat hij ongevaccineerd is Op een Oostenrijkse school zou een jongen verplicht zijn geweest om een test in de buitenlucht te maken omdat hij niet gevaccineerd was en geen masker droeg. Maar dat verhaal, dat op Twitter onder meer wordt verspreid door Thierry Baudet van het Nederlandse Forum Voor Democratie, klopt niet helemaal. De maatregel had met vaccinatie niets te maken, en het ging niet om een verplichte test. Over de mondmaskerdracht was er wel een dispuut tussen de school en de ouders.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Pfizer-ceo zei in januari dat eerste twee dosissen van het Pfizervaccin een zeer beperkte bescherming bieden tegen de omikronvariant Online circuleert een fragment uit een interview met Albert Bourla, de ceo van farmabedrijf Pfizer. In de video zegt de man dat twee dosissen van het Pfizer-vaccin een zeer beperkte bescherming tegen het coronavirus bieden. Dat klopt ook. Bourla had het daarbij specifiek over de omikronvariant van het virus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, minister Van der Straeten zei niet dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen Volgens berichten op sociale media zou minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in De Morgen hebben gezegd dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen. Die quote is in het bewuste artikel niet terug te vinden. Aan de oorsprong van het gerucht ligt een als grap bedoelde tweet die sommigen voor waar aannamen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Reuters en Pfizer zijn geen 'eigendom' van hetzelfde bedrijf Volgens berichten op sociale media zouden het Britse persagentschap Reuters en het farmabedrijf Pfizer beide 'eigendom' zijn van de Amerikaanse vermogensbeheerder BlackRock. Dat is fel overdreven en misleidend. BlackRock heeft inderdaad aandelen van zowel Reuters als Pfizer, maar respectievelijk minder dan 1 en 5 procent van het totaal.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen 50.000 truckers die zich kanten tegen vaccinatie Op sociale media circuleren berichten over een protest van truckchauffeurs in Canada tegen verplichte coronavaccinatie. De cijfers die erover circuleren zijn sterk overdreven en niet alle foto's of video's van het protest zijn echt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oostenrijkse ongevaccineerden moeten niet 'minstens 14.400 euro boete' betalen Volgens een veel gedeeld Twitterbericht zou de vaccinatieplicht in Oostenrijk komen met een boete van 'minstens 14.400 euro per jaar'. Die 'minstens' klopt niet, het gaat om een hypothetisch maximumbedrag. De boetes zijn meestal 600 euro en in beroep maximaal 3.600 euro.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, De Telegraaf schrijft niet dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne Volgens een Facebookbericht zou De Telegraaf schrijven dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne. Dat klopt niet. De Nederlandse krant bracht een artikel over bijwerkingen die werden gemeld door mensen die een placebo kregen, maar dat ging over de klinische proeven voor de kandidaatvaccins, niet over de publieke vaccinatiecampagne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Bill Gates weigerde niet zijn kinderen te laten vaccineren Online circuleert de bewering dat de kinderen van Microsoft-oprichter en filantroop Bill Gates niet gevaccineerd zouden zijn. Die stelling is opvallend, aangezien Gates al jarenlang in vaccinonderzoek investeert. Maar ze klopt niet. Het bericht is afkomstig van een website die bekend staat voor het delen van misinformatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit incident gaat niet over een mondmasker Op sociale media circuleert een filmfragment waarin een meisje op hardhandige wijze wordt gearresteerd in Oostende. Volgens een Nederlandse vrouw die de beelden op Facebook deelt, wil het meisje 'geen mondkap op'. Dat klopt niet: noch volgens de politie, noch volgens het meisje in kwestie had de arrestatie iets met een mondmasker te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, fastfood heeft een effect op de leerwinst bij kinderen 'Slechte schoolprestaties door fastfood': die kop lazen we boven een artikel in ABC Gezondheid. Dat blijkt te kort door de bocht, al is er wel een duidelijk verband.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto heeft niets te maken met coronavaccins Op sociale media wordt een meme gedeeld met daarop een voetballer die op het veld gereanimeerd wordt. Op de foto is een ironische aanmoediging geplaatst om je te laten vaccineren, 'ook al betekent het je dood'. De foto toont echter geen voetballer die aan een coronavaccin is gestorven, het gaat om een stockfoto die van voor de coronacrisis dateert. Voor een verband tussen de overlijdens van bekende mensen en hun coronavaccinatie is bovendien nog nooit een bewijs geleverd.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze beelden zijn echt, maar ze tonen een sanatorium Op sociale media gaan foto's viraal van een zwembad waarin mensen afgescheiden zijn door doorzichtige schermen. De beelden zijn echt en tonen een coronamaatregel in een Zuid-Frans sanatorium waar kwetsbare mensen komen om te revalideren.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Japan schafte verplichte covidvaccinatie niet af, ze wàs niet verplicht Uit een bericht op sociale media zou blijken dat Japan verplichte vaccinatie met het coronavaccin zou hebben afgeschaft omwille van een bijwerking ervan. Dat klopt niet. Coronavaccinatie was nooit verplicht in Japan en die verplichting werd dus ook niet afgeschaft.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen instortende profvoetballer na coronavaccin Op sociale media circuleert een video van een voetballer die instort op het veld. Sommigen suggereren dat dit het gevolg zou zijn van een coronavaccin, maar dat heeft er niets mee te maken. Het gaat om beelden uit 2019, dus van voor de coronacrisis. De voetballer heeft destijds in de media verklaard dat zijn appelflauwte te wijten was aan een tekort aan zout.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Inca's offerden hun leiders niet tijdens epidemieën Op sociale media wordt de claim gedeeld dat de Inca's tijdens epidemieën hun leiders offerden aan de goden. Historici hebben echter geen weet van epidemieën tijdens het Inca-rijk, en leiders werden bij de Inca's niet aan de goden geofferd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Braziliaanse president Bolsonaro weigerde geen handdruk van Canadese premier Trudeau Op Instagram circuleert een video waarop de Braziliaanse president Jair Bolsonaro een uitgestoken hand van de Canadese premier Justin Trudeau lijkt te negeren. Het blijkt om een ingekorte video te gaan, die niet toont hoe Bolsonaro Trudeau meteen daarna wel een hand geeft.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen bewijs dat de QR-code aan je bankrekening wordt gekoppeld Een screenshot van een document veroorzaakt ophef op sociale media. De Nederlandse regering lijkt een plan te hebben om de QR-code te koppelen aan persoonsgegevens zoals je bankrekening. Dat klopt niet. Het gaat over een document dat niets te maken heeft met de QR-code.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, mannen (en vrouwen) die schoonmaken leven langer Volgens een artikel dat online wordt gedeeld, zouden mannen die 2,5 uur per week schoonmaken, 30 procent minder kans hebben om vroegtijdig te overlijden. Dat klopt, maar het geldt niet alleen voor mannen. En andere vormen van lichaamsbeweging hebben hetzelfde gezondheidseffect, stelt de studie waarop het artikel gebaseerd is.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, McDonald's gaf geen exclusieve korting aan gevaccineerden Op TikTok en Instagram doen berichten uitschijnen dat de fastfoodketen McDonald's 50 procent korting zou geven aan gevaccineerden. Dat klopt niet. Het blijkt te gaan om een ongelukkige woordgrap van een lokaal McDonald's-filiaal.
Factcheck Factcheck Factcheck: 10 tot 45 procent van de bevallingen wordt omschreven als traumatisch 'Een op de drie bevallingen wordt omschreven als traumatisch.' Dat lazen we in Goed Gevoel. Maar de percentages verschillen erg van studie tot studie.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat actrice Betty White stierf door boostervaccin Volgens berichten op sociale media zou het overlijden van de Amerikaanse actrice Betty White (99) het gevolg zijn van het boostervaccin dat ze enkele dagen voor haar dood zou hebben gekregen. Maar er is geen enkel bewijs dat White zo'n vaccin kreeg.
Factcheck Factcheck Factcheck: 'Wandelen in de natuur helpt tegen eenzaamheid' In De Telegraaf lezen we dat een wandeling in de natuur kan helpen tegen eenzaamheid. Dat concludeert de Nederlandse krant uit een studie die werd uitgevoerd door onderzoekers van het departement Psychologie en Neurowetenschappen van de Britse universiteit King's College in Londen. Het onderzoek werd gepubliceerd in het wetenschappelijke magazine Nature. Maar klopt de conclusie …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, nieuwe moeders kunnen tot dertig procent van hun haar verliezen Kersverse moeders kunnen last hebben van haaruitval en dat verlies kan oplopen tot dertig procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Canadees premier Trudeau pleitte niet voor het afnemen van basisrechten In een video die online circuleert zegt de Canadese premier Justin Trudeau dat het nodig is om grondrechten van minderheden af te nemen. Dat klopt niet. De video werd uit zijn context gerukt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Joe Biden heeft niet gezegd dat vaccins helpen tegen de directe gevolgen van orkanen In een clipje dat online circuleert zou Amerikaans president Joe Biden beweren dat coronavaccins helpen tegen de directe gevolgen van orkanen. Dat klopt niet. Een quote van de Amerikaanse president werd uit zijn context gerukt.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat er in Vancouver meer miskramen plaatsvinden door coronavaccins In een interview dat ook op Nederlandstalige Facebookpagina's wordt gedeeld, beweert een Canadese dokter dat er in de Canadese stad Vancouver veel meer miskramen plaatsvinden dan normaal. Dat klopt niet, tonen officiële cijfers.
Factcheck Factcheck Factcheck: dierenarts verspreidt onjuistheden over het immuunsysteem en de coronavaccins In een video die circuleert op sociale media zegt een dierenarts dat vaccinatie tegen covid-19 het aangeboren immuunsysteem zou verstoren. Dat klopt niet. Wel integendeel: de vaccins versterken zowel het verworven als het aangeboren immuunsysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de coronavaccins van Pfizer en Moderna zijn niet verboden in Japan Volgens berichten op sociale media zouden de coronavaccins van Pfizer en Moderna verboden zijn in Japan. Dat klopt niet. Het land heeft wel twee hartziekten toegevoegd aan de lijst met mogelijke bijwerkingen van de vaccins, maar heeft de vaccinatie met Pfizer en Moderna niet stopgezet.
