Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak Conner Rousseau over Brusselse leerkrachten die lesgeven in het Arabisch In een interview met Humo zegt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat er in Brussel door het lerarentekort mensen voor de klas staan die in het Arabisch lesgeven omdat ze geen Frans spreken. Daarvoor is geen bewijs. Rousseau baseerde zich voor die uitspraak op één anonieme getuigenis.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Bill en Melinda Gates Stichting heeft geen 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' Online circuleert een foto van wat het 'centrum voor de reductie van de wereldbevolking' zou zijn. Dat centrum zou eigendom zijn van de Bill en Melinda Gates Stichting. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde foto.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Oekraïense tank in Irak Online circuleert een foto waarop een Oekraïense tank in Irak te zien zou zijn. De foto zou genomen zijn in 2003, toen een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten Irak binnenviel. Dat klopt niet, en het gaat om een getrukeerde foto. De originele foto werd al in 1990 gemaakt, tijdens de eerste Golfoorlog. De Oekraïense vlag werd pas achteraf aan de foto toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: dat veganistische honden minder vaak naar de dierenarts hoeven, is niet bewezen 'Honden die veganistisch dieet volgen, hoeven minder vaak naar de dierenarts', lazen we in Metro. Maar het geciteerde onderzoek vertoont veel gebreken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Oekraïener met nazitatoeages is geen politiechef in Kiev Op sociale media worden foto's gedeeld van een Oekraïense man met nazitatoeages. Volgens de bijschriften zou het gaan om de (adjunct-)chef van de politie van Kiev, maar dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video bewijst niet dat Oekraïners werden gedwongen om op burgers te schieten Op sociale media wordt een video gedeeld met 'bewijs' dat Oekraïense soldaten van hun bevelhebbers het order zouden hebben gekregen om burgers neer te schieten. Een Oekraïense militair getuigt daarover in de video, maar verschillende elementen wijzen erop dat het om een afgedwongen getuigenis gaat. Op beelden die uit de video werden geknipt, is te zien hoe dezelfde militairen door Russische soldaten worden overmeesterd en onder schot gehouden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen video van een brandende elektrische bus Online gaat een video van een hevig brandende bus viraal. Socialemediagebruikers geloven dat het om een elektrische bus gaat. Dat klopt niet. In de video zien we een Italiaanse bus die op methaangas reed en om een onbekende reden vuur vatte.
Factcheck Factcheck Factcheck: van tankbier krijg je evengoed een kater als van bier van 't vat Een cafébaas die overschakelt van biervaten op tankbier zegt dat je aan bier uit een tank minder snel een kater overhoudt. Volgens experten klopt dat niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: thermografie is niet geschikt om borstkanker op te sporen Op Facebook circuleren berichten waarin thermografie wordt gepromoot als methode om borstkanker op te sporen. Thermografie zou borstkanker eerder kunnen detecteren dan een mammografie, zo wordt gesteld. Het tegendeel is waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïense soldaten in busje met logo Rode Kruis is niet noodzakelijk een oorlogsmisdaad Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken 'gebruikt het Oekraïense leger ambulances' om gewapende soldaten te vervoeren. Het misbruik van de neutrale status van hulpverleners wordt als oorlogsmisdaad beschouwd. De video die als bewijs moet dienen, is een fragment uit een langere reportage van nieuwszender Al Jazeera. Die lange versie bevat meerdere aanwijzingen dat het om een humanitaire evacuatie gaat die door Oekraïense soldaten werd begeleid. Dat is wel toegestaan volgens het oorlogsrecht.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen Oekraïners die Russische troepen toejuichen Op Facebook doet een video de ronde waarin Oekraïners Russische troepen zouden verwelkomen met vlaggen en gejuich. Het filmpje werd echter niet gemaakt in Oekraïne, maar in Rusland. Het gaat om Russische burgers in de regio rond Koersk, die naar Oekraïne vertrekkende soldaten uitwuiven.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er is een verband tussen hete dranken en slokdarmkanker 'Hete dranken verhogen risico op slokdarmkanker', zo lazen we in ABC Gezondheid. En het klopt, al is enige nuancering nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: uitspraak van Wouter Beke over kinderopvang en ouderschapsverlof klopt niet In een interview met Humo zegt Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) dat in landen waar begeleiders in de kinderopvang voor slechts vijf kinderen zorgen, het ouderschapsverlof beperkt is tot de eerste levensjaren. Dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto toont wel degelijk vluchtelingen in Oekraïne Volgens socialemediagebruikers zou de Britse krant Financial Times een foto van Syrische vluchtelingen hebben gebruikt om een artikel over de Oekraïense vluchtelingenstroom te illustreren. Dat klopt niet. De foto werd wel degelijk in maart in de Oekraïense stad Lviv genomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: op 31 maart lagen er wél al lijken op straat in Boetsja Volgens de Belgische advocaat Fernand Keuleneer lagen er op 31 maart geen lijken op straat in de Oekraïense stad Boetsja. Dat klopt niet. Van 11 maart tot en met 3 april lagen er minstens 11 lijken in de Jabloenskastraat in Boetsja. Opgelet, dit artikel bevat harde beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: in 1962 had méér dan 3 procent van de bevolking een migratieachtergrond 'Eén op de drie Belgen heeft een migratieachtergrond. Toen ik geboren werd, was dat minder dan drie procent', zo beweerde Filip Dewinter (Vlaams Belang) in De Zondag. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: Russische tv toont 'schietincident in Kiev' met gemanipuleerde audio Een video van een vermeend schietincident in Kiev werd getoond in Russische tv-journaals aan het begin van de oorlog. Internationaal onderzoek waaraan Knack meewerkte, toont aan dat de audio van het beeldfragment werd gemanipuleerd. De beelden komen daadwerkelijk uit Kiev, maar wat we juist zien blijft onduidelijk.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Russisch meisje dat als 'levend schild' gebruikt wordt in Marioepol Op sociale media circuleert een foto van een meisje vastgebonden aan een paal met een groen hoofd en handen. Het zou gaan om een Russisch meisje dat in Marioepol door de Oekraïners als levend schild wordt gebruikt. Dat klopt niet. We zien haat jegens Roma in Lviv.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet opgenomen in Canada, maar in Oekraïne Op sociale media gaat een nieuwsfragment van de Amerikaanse nieuwszender CNN viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers zouden de beelden in Canada opgenomen zijn, en niet in Oekraïne, zoals CNN stelt. In de video is namelijk een brandweerman te zien die een jas draagt met daarop Edmonton, de naam van een Canadees stadje. De beelden werden wel degelijk in de Oekraïense stad Lviv gemaakt. De brandweerman droeg een pak dat werd geschonken door een hulporganisatie uit Edmonton.
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen geluk en vogels in de buurt, maar dat is niet per se oorzakelijk 'De gelukkigste Europeanen zijn zij die in een natuurlijke omgeving met veel vogels wonen', zo lazen we in De Morgen. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, uit documenten van Pfizer blijkt niet dat het coronavaccin 1291 bijwerkingen heeft In een recente Doorbraak-column schrijft Alain Grootaers dat uit documenten zou blijken dat Pfizer bij het testen van zijn coronavaccin op 1291 bijwerkingen stuitte. Dat klopt niet. De lijst van '1291 bijwerkingen' is in werkelijkheid een opsomming van zogenaamde AESI's (Adverse Events of Special Interest). Dat zijn geen bijwerkingen die concreet zijn vastgesteld als een gevolg van vaccinatie met Pfizer, maar een lijst van mogelijke bijwerkingen die tijdens de monitoringperiode bijzonder in de gaten worden gehouden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen reacties op de mep van Will Smith De mep die Will Smith tijdens de Oscaruitreiking verkocht aan de Amerikaanse komiek Chris Rock lokte geschokte reacties uit. Maar de foto met verbaasd kijkende Hollywoodsterren die nu circuleert, toont geen reacties op de oplawaai van Smith. Het gaat om een oude compilatie, die al sinds 2017 online te vinden is.
Factcheck Factcheck Factcheck: wie fitness-selfies deelt, is niet noodzakelijk een narcist Mensen die fitnessfoto's van zichzelf op sociale media posten, zijn mogelijk narcisten, zo stelt een online artikel. Het onderzoek waarop die conclusie gebaseerd is, vertoont volgens specialisten enkele tekortkomingen, en het is gedateerd. Sinds de publicatie ervan, in 2015, is het socialemedialandschap drastisch veranderd en het delen van fitness-selfies is nu een alledaags fenomeen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van Joe Biden Hapt de Amerikaanse president Joe Biden op een foto die op sociale media circuleert in de kaak van een meisje? Nee. Het gaat om de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador. De afbeelding is een screenshot uit een video die in maart 2020 op het officiële Twitteraccount van López Obrador werd gepost.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Disney werd niet gearresteerd voor mensenhandel Op Twitter en Facebook wordt gezegd dat de ceo van Disney onlangs zou zijn gearresteerd omdat hij betrokken zou zijn bij mensenhandel. Dat klopt niet. Het gaat om informatie die verscheen op een satirische website, die sommigen onterecht voor waar aannamen en deelden op sociale media. Wel zijn onlangs vier Disney-medewerkers opgepakt in een zaak van mensensmokkel.
Factcheck Factcheck Factcheck: meer genderdiversiteit in raden van bestuur levert niet altijd betere financiële prestaties op 'Studies suggereren dat firma's waar de raad van bestuur meer divers is, financieel beter presteren', zo lazen we in Dag Allemaal. Maar het moet genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Saharazand anno 2022 Op sociale media gaat een video viraal met een rij machines die zou tonen hoe Saharazand in onze lucht terechtkomt. Het gaat echter om een oude video van landbouwvoertuigen op een stoffig veld. Een link met het recente weerfenomeen valt nergens te achterhalen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, duidingsprogramma Nieuwsuur toonde geen nepvideo van Zelensky Volgens een Twitterbericht zou een video van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die in het Nederlandse duidingsprogramma Nieuwsuur werd getoond, vals zijn. We zouden in beeld een vrouw zien die op het moment van de opname al overleden was. Dat klopt niet. De verwarring ontstond wellicht door een foutief bericht van het Russische staatsmedium RT.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, zonder sportbeha kunnen borsten dezelfde G-kracht ondervinden als een F1-coureur tijdens een race 'Borsten kunnen tijdens het lopen dezelfde G-kracht ondervinden als een F1-coureur tijdens een race', zo lazen we in Flair. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tweets zijn niet van protesterende Russische journaliste Op 14 maart heeft de Russische journaliste Marina Ovsyannikova tijdens een live nieuwsuitzending op een Russische staatszender geprotesteerd tegen de oorlog in Oekraïne. Komen tweets waarin zij de Russische bevolking zou oproepen tot protest van haarzelf? Nee, de tweets zijn afkomstig van een vals profiel.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïens winkelcentrum excuseerde zich in 2019 voor hakenkruis na vermeende computerhack Online circuleert een foto van een swastika in de hal van een Oekraïens winkelcentrum. Het beeld is echt maar niet recent. Het komt uit een video van februari 2019, en toont een trap met LED-lichtjes die tot een nazivlag zijn georkestreerd. Het winkelcentrum excuseerde zich voor het voorval, dat het gevolg was van een hacking van hun computersysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze beelden van 'valse' lijkzakken werden niet in Oekraïne gemaakt Online circuleert een video van wat een nieuwsbericht over Oekraïne lijkt te zijn. In de lijkzakken op de achtergrond is overduidelijk een levende persoon te zien. Het gaat om een gemanipuleerde video. De beelden werden niet in Oekraïne gemaakt. Ze zijn van een Oostenrijkse zender en tonen een klimaatprotest in Wenen.
Factcheck Factcheck Factcheck: twee jongste kerncentrales leveren niet meer dan 4 procent van onze energie, maar wel 17 procent van onze elektriciteit Volgens minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) leveren de twee jongste kerncentrales van ons land niet meer dan 2 of 3 procent van de energie die we verbruiken. Specialisten houden het op maximaal 4 procent. Het aandeel van die twee kerncentrales in de elektriciteit die we verbruiken, bedraagt wel 14 tot 17 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze man is geen Amerikaanse journalist die in Oekraïne werd gedood Online circuleert een collage van twee tweets met het logo van de Amerikaanse nieuwszender CNN. In de tweets wordt dezelfde Amerikaanse man op twee verschillende momenten dood verklaard. De collage suggereert dat de berichtgeving van CNN niet betrouwbaar is. De tweets zijn echter afkomstig van nepaccounts, en de man op de foto is ook niet omgekomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, protest van taxichauffeurs in Barcelona is geen steun aan Canadese truckchauffeurs Op sociale media circuleert een video die een colonne Barcelonese taxichauffeurs toont. Is die colonne een blijk van steun aan het Canadese truckersprotest, zoals in de video wordt beweerd? Neen, daarmee heeft het niets te maken. De Barcelonese taxisector organiseerde het protest naar aanleiding van een dispuut met Uber.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat 'Belgische politici in het parlement 70 à 80 procent van hun tijd gsm gebruiken' Volgens een viraal Twitterbericht zouden Belgische politici tijdens parlementszittingen 70 tot 80 procent van de tijd op hun gsm bezig zijn. Het aangedragen bewijs daarvoor klopt niet. De vermelde percentages, die onderdeel uitmaken van een kunstproject met artificiële intelligentie, geven alleen aan hoe zeker het computermodel is dat het een gsm herkent. Niet hoeveel procent van de tijd een politicus die gsm gebruikt. Dat bevestigt ook de kunstenaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: Oekraïens leger haalt Russisch vliegtuig neer, maar gebruikt oude foto ter illustratie De officiële Twitteraccount van het Oekraïense leger gebruikt een foto om aan te kondigen dat het een Russisch gevechtsvliegtuig heeft neergehaald. Uit OSINT-analyse blijkt dat de Oekraïners effectief een Russische vliegtuig neerhaalden op 6 maart, maar de foto blijkt uit 2015.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, we gebruiken in rust maar een beperkt deel van onze ademcapaciteit '90 procent van de mensen gebruikt slechts 30 procent van hun ademcapaciteit', zo lazen we in De Zondag. En het klopt, met enige nuance.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Bild toonde beelden uit China bij berichtgeving over Oekraïne Volgens socialemediagebruikers heeft het Duitse Bild TV bij de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne beelden gebruikt van een gasexplosie die in 2015 in China plaatsvond. Dat klopt. Bild heeft de fout ondertussen rechtgezet en heeft zich ervoor verontschuldigd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïners verkopen geen Russische tanks op eBay Volgens berichten op sociale media zouden Oekraïners een Russische legertank te koop aanbieden op de tweedehandssite eBay. Dat klopt niet. De advertentie waarvan screenshots worden gedeeld, blijkt een vervalsing.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen steunbetoging voor het Canadese truckersprotest Online circuleert een filmpje waarop een manifestatie ter ondersteuning van het Canadese truckersprotest tegen de coronamaatregelen te zien zou zijn. Dat klopt niet. De video toont de verwelkoming van de IJslandse nationale voetbalploeg na hun doortocht op het Europees Kampioenschap van 2016.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze radar kan geen stormen of tsunami's veroorzaken Op Telegram en Twitter gaat een foto van een Amerikaanse radarinstallatie viraal. Volgens sommige socialemediagebruikers kan de radar het weer beïnvloeden, volgens andere kan ze zelfs branden en tsunami's veroorzaken. Dat klopt niet. De radar detecteert raketaanvallen en maakt deel uit van een Amerikaans afweersysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, RTL Nieuws plaatste geen oud filmbeeld bij bericht over de oorlog in Oekraïne Op sociale media wordt een vermeende Facebookpost van RTL Nieuws gedeeld. In dat bericht gebruikt de nieuwszender schijnbaar een twaalf jaar oud filmbeeld als illustratie bij een nieuwsbericht over de oorlog in Oekraïne. Maar de Facebookpost blijkt vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto toont recent oorlogsgeweld in Charkov Op sociale media circuleren volop foto's van het oorlogsgeweld in Oekraïne. Soms duiken echter ook oude beelden op uit andere, eerdere conflicten. Knack onderzocht een foto van een inslag in Charkov waarbij een projectiel een deel van de benen van een vrouw afrukte. Die foto blijkt correct en recent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, migratie naar België bestaat niet voor 60 procent uit gezinshereniging '60 procent van de migratiestroom is gezinshereniging', zo stelde Theo Francken in Het Laatste Nieuws. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze Duitse winkel bood zijn klanten kortingen aan per vaccinatie Een foto van een Duits reclamebord waarop wordt uitgepakt met tien procent korting per vaccinatie wordt online gretig gedeeld. De foto is echt, net als de actie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Vlaanderen is een ruime meerderheid voorstander van het openhouden van kerncentrales In een radio-interview zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat in Vlaanderen 'een massale meerderheid' voorstander is van het openhouden van kerncentrales. Uit een peiling van 2021 blijkt inderdaad dat 66 procent van de ondervraagden het eens was met de stelling dat België 'ook na 2025 kerncentrales moet openhouden'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze wietplantage werd niet ontdekt door storm Eunice Iemand deelt als grap een 'foto van een wietplantage die werd ontdekt door stormschade veroorzaakt door Eunice'. Sommigen trappen erin, maar de foto toont eigenlijk de ontdekking van een wietplantage in 2015 na een ontploffing. Oude foto's worden wel vaker gebruikt voor internetmoppen die vervolgens niet door iedereen als grap begrepen worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, krekels bevatten niet dubbel zoveel eiwitten als rundvlees 'Van krekels is bewezen dat ze dubbel zoveel eiwitten bevatten als rundvlees.' Dat lazen we in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Moderna heeft niet zijn ontslag gegeven Volgens een populair Facebookbericht zou de ceo van coronavaccinproducent Moderna onlangs zijn ontslag hebben aangeboden. Daarnaast zou hij voor 400 miljoen aan Moderna-aandelen hebben verkocht en zou hij zijn Twitter-account hebben verwijderd. Zijn Twitterprofiel bestaat inderdaad niet meer. De man heeft aandelen verkocht, zij het voor slechts voor een fractie van het vermelde bedrag. Van een ontslag is geen sprake.
