Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg Online circuleert een foto van het terrein van het Britse festival Glastonbury, dat vol ligt met afval. De foto zou genomen zijn vlak na de speech van milieuactiviste Greta Thunberg. Dat klopt niet. Het gaat om een foto die in 2015 werd genomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Zwitserland trekt zich niet terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie Op Twitter stelt een ondernemer dat ‘steeds meer en meer landen zich terugtrekken uit de WHO, nu ook Zwitserland’. Dat klopt niet. We vinden geen indicatie dat Zwitserland of andere landen zich terugtrekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een beha dragen verhoogt het risico op borstkanker niet In een reclamefilmpje voor zijn eigen, beugelloze beha’s stelt een lingeriemerk dat het dragen van een klassieke beha het risico op borstkanker zou vergroten. ‘Wetenschappelijke fictie’, reageren specialisten. ‘Geen enkele studie heeft ooit een verband aangetoond tussen het dragen van een beha en het ontwikkelen van borstkanker.’
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen bewerkte foto van een ‘5G-zuil’ of ‘UFO-landingsbaan’ Op Twitter wordt gespeculeerd over een opvallend object in het straatbeeld in het Nederlandse Vianen. Het blijkt om een aanplakzuil te gaan. De geruchten dat het zou gaan om een ‘5G-zuil’ of een ‘stikstofmeetinstrument’ kloppen niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat een Vlaamse leerling 5000 toetsen aflegt ‘Een leerling in Vlaanderen legt gemiddeld 5000 toetsen af tijdens zijn schoolloopbaan’, zo tweette Vlaams Parlementslid Kim De Witte (PVDA). Maar daar is geen bewijs voor.
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, dit familiaal geweld heeft niets met godsdienst te maken Op sociale media wordt een video gedeeld waarin een ‘moslimmeisje wordt geslagen door haar broer’, volgens het bijschrift omdat ze een relatie wilde met een niet-moslim. Dat klopt niet: het gaat om een Russisch meisje dat wordt afgetuigd door haar broer vanwege haar relatie met een Oekraïner. Op 11 mei verschijnt onderstaande tweet (hier gearchiveerd). …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze munitie komt niet uit Nederland Een foto van een raket met daarop de boodschap ‘Wraak voor MH-17’ circuleert online. Sociale mediagebruikers geloven dat de boodschap door een Nederlander op het projectiel werd geschreven en zo werd geleverd aan Oekraïne. Dat klopt niet. Het gaat om een echte foto, maar de munitie op de foto is niet afkomstig uit Nederland. Ze …
Factcheck Factcheck Factcheck: valse Time-cover over het klimaat gaat opnieuw viraal Op sociale media wordt een collage met twee vermeende Time-covers gedeeld. De oudste cover, uit 1977, brengt een verhaal over ‘de naderende ijstijd’. Maar die cover blijkt vervalst: het gaat om een bewerkte cover uit 2008, toen het Amerikaanse magazine een omslagverhaal bracht over de opwarming van de aarde. Op 29 mei post een Nederlandstalige …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze virale strandvideo toont geen Oekraïense aanval op gebied bezet door Russen 11,6 miljoen mensen hebben op TikTok een ontploffing gezien in de haven van de zuidoostelijke Oekraïense stad Berdjansk. Verschillende socialemediagebruikers denken dat het gaat om een aanval van Oekraïense verzetsstrijders. Dat klopt niet. Alles wijst erop dat de ontploffing een ontmijningsoperatie van het Russische leger was, dat sinds 27 februari de stad in handen heeft. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Shein-werknemers slaken geen noodkreten via kledingetiketten Volgens berichten op sociale media zouden werknemers van het Chinese modemerk Shein noodkreten slaken via boodschappen die ze in kledingetiketten verstoppen. Daarvoor is echter geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit artikel is nooit op de Amerikaanse nieuwssite Vox verschenen Online circuleert een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse nieuwswebsite Vox, met de titel ‘Beste witte vrouwen, witte baby’s zijn witte suprematie’. Maar het screenshot is vervalst. Dergelijk artikel is nooit op Vox verschenen. Op 8 juni tweet een man een screenshot van wat een artikel zou zijn van de Amerikaanse …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, aspartaam is niet ‘onweerlegbaar’ een toxische stof ‘Aspartaam is onweerlegbaar een toxische stof’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar dat klopt niet, op enkele uitzonderingen na.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zit geen foetusweefsel in smaakversterkers Verschillende berichten op sociale media stellen dat cellen van geaborteerde foetussen als smaakversterkers in voedingsproducten worden gebruikt. Dat klopt niet. Een Amerikaans bedrijf dat smaakversterkers produceerde, testte zijn producten op een cellijn die zijn oorsprong vindt in de niercellen van een foetus die in de jaren zeventig in Nederland werd geaborteerd. Maar in zo’n cellijn is geen foetusweefsel meer te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Starbucks bedriegt zijn klanten niet met ‘kleine koffies in grote bekers’ Op het internet circuleren filmpjes die ons willen doen geloven dat de koffieketen Starbucks haar klanten oplicht. Een grote Starbucks-koffiebeker zou namelijk geen druppel meer koffie bevatten dan een klein exemplaar. Het blijkt te gaan om getrukeerde filmpjes. Op 6 juni post een man onderstaand filmpje op Facebook (hier gearchiveerd). ‘Door het tekort aan koffie …
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘Slapen zonder tut bevordert nachtrust? Niet bewezen’ ‘Slapen zonder tut bevordert nachtrust’, zo beweerde Valerie Taeldeman (CD&V) in De Krant van West-Vlaanderen. Maar er is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen ontmanteling van een 5G-antenne in Peru Op sociale media circuleert een video waarin te zien zou zijn hoe ‘in Peru alle 5G-antennes worden verwijderd.’ Dat klopt niet. De video werd opgenomen in 2019 en toont de ontmanteling van een illegaal geplaatste communicatie-antenne die niets te maken heeft met 5G.
Nieuws Nieuws Factcheck: ja, video toont Mark Rutte in Washington naar aanleiding van Bilderbergconferentie Op sociale media circuleert een video met de Nederlandse minister-president Mark Rutte (VVD) en minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) die de Bilderbergconferentie zouden bijwonen. Dat klopt. Zij staan op de gastenlijst en de video werd recent opgenomen bij een hotel in Washington. Ze werden daarbij echter niet ‘betrapt’, want het is publiek geweten dat ze daar aanwezig zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: video van Zelensky met vervalste ondertitels gaat viraal Op sociale media wordt een filmpje gedeeld waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op bezoek is bij het leger. ‘We zullen het doen zoals in Boetsja en opnieuw zal niemand ons verdenken’, zou Zelensky daar hebben gezegd. Dat klopt niet: het gaat om een filmpje uit 2019 waaraan een foute vertaling is toegevoegd. Op 31 …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, we raken onze smartphone gemiddeld ruim 2600 keer per dag aan ‘We raken onze smartphone gemiddeld 2.617 keer per dag aan’, zo lazen we in Plus Magazine. En dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze cijfers over de menselijke impact op de klimaatopwarming kloppen niet Online circuleert een afbeelding die de invloed van de mens op de CO2-uitstoot en de klimaatopwarming miniem inschat. Dat klopt niet. Volgens academici is de menselijke CO2-uitstoot voor 80 procent verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Op 27 april post een Nederlandse man een afbeelding van een reeks opeenvolgende vragen over CO2 en de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het WEF heeft geen eigen paramilitair korps dat journalisten oppakt Een video opgenomen in de marge van de jaarlijkse samenkomst van het Wereld Economisch Forum in het Zwitserse Davos zou leden tonen van een politiemacht van het WEF terwijl ze een journalist oppakken. Dat klopt niet, het ging om de reguliere Zwitserse politie en de persoon in de video werd niet aangehouden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is niet de vader van WEF-voorzitter Klaus Schwab in nazikostuum Op 16 januari ging het WEF (World Economic Forum) van start in het Zwitserse Davos. Over de voorzitter van het WEF, Klaus Schwab doen de gekste geruchten de ronde. Zo circuleert er online een fotocollage van WEF-voorzitter Klaus Schwab en een Duitse nazi-officier, die Schwabs vader zou zijn. Dat klopt niet. De foto toont de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen transport van Finse tanks naar de Russische grens Uit een video die op sociale media circuleert, leiden veel mensen af dat Finland tanks naar de Russische grens transporteert. Dat klopt niet. De tanks in de video worden naar een dorpje in het westen van Finland gestuurd waar een militaire oefening plaatsvond. Op 4 mei wordt in de Nederlandstalige Telegramgroepen ‘Waarheid, Eindtijd en Profetie’ …
Factcheck Factcheck Factcheck: twee jaar oude neptweet van Marc Van Ranst gaat nu viraal in Nederland Op Nederlandse Twitter- en Facebookaccounts doet opnieuw een bericht de ronde waarin viroloog Marc Van Ranst zou zeggen dat het een keuze was om ouderen in woonzorgcentra te laten sterven. Het gaat om een vervalste tweet uit 2020 die weer is opgedoken nadat Van Ranst te gast was geweest in het Nederlandse parlement. Op 22 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Pfizer-ceo wil de wereldbevolking niet met 50 procent verminderen In een virale video lijkt Pfizer-ceo Albert Bourla te zeggen zijn farmabedrijf als doel heeft om de wereldbevolking met 50 procent te verminderen. Dat is niet zo. De uitspraak werd geknipt uit een interview met Bourla waarin hij stelt dat hij het aantal mensen dat zich de geneesmiddelen van Pfizer niet kan veroorloven met 50 procent wil doen verminderen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recente boekverbranding door Russen in Oekraïne Een foto van een boekverbranding die online circuleert zou tonen dat ‘Poetin alle boeken over de geschiedenis van Oekraïne laat verbranden’. Het gaat om een oude foto van maart 2010 van een demonstratie van een pro-Russische partij op de Krim.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Zelensky in dit filmpje onder invloed is van drugs Op het internet gaan beelden rond waarop de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te zien zou zijn in ‘stoned’ of ‘dronken’ toestand. Het blijkt te gaan om een video die Zelenksy zelf online zette en die achteraf in een lagere kwaliteit werd gedeeld. In het filmpje van lagere kwaliteit klinkt de stem van Zelensky dieper en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Vlaams Belang zegt niet dat het 4 miljard euro minder wil investeren in gezondheidszorg Volgens Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zou Vlaams Belang 4 miljard euro minder willen investeren in gezondheidszorg. Hij baseert die uitspraak op een passage in het partijprogramma van Vlaams Belang. Maar een sluitend bewijs voor zijn stelling vinden we in dat partijprogramma niet. Tijdens zijn 1-mei-toespraak in Sint-Niklaas stelde Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat Vlaams Belang 4 miljard …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video over euthanasie is niet van het Wereld Economisch Forum Online circuleert een video die volgens socialemediagebruikers door het Wereld Economisch Forum werd gemaakt. In de video zeggen ouderen dat ze ‘een goed leven hebben gehad’ en dat ze euthanasie willen om plaats te maken voor hun kinderen. Maar het WEF heeft niets te maken met de video. Die werd in 2012 door de Amerikaanse radiopresentator Glenn Beck gemaakt, als reclame voor zijn roman ‘Agenda 21’.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen enscenering van een schietpartij in Oekraïne Online circuleert een video van wat een enscenering van een schietpartij in Oekraïne zou zijn. Dat klopt niet. De video werd gefilmd tijdens een anti-oorlogsprotest op 9 mei in de IJslandse hoofdstad Reykjavik.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, religies en levensbeschouwingen krijgen jaarlijks een klein miljard subsidies ‘Bijna 1 miljard subsidies elk jaar aan godsdiensten’, zo tweette Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD). En het is een vrij realistische schatting.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, prominente Oekraïense mediafiguren zeggen niet dat ‘1,5 miljoen mensen moeten afgemaakt worden’ Volgens een opiniestuk op dewereldmorgen.be zouden ‘voormannen van de grootste mediagroepen in Oekraïne’ oproepen om ‘1,5 miljoen mensen in het oosten van Oekraïne die toevallig Russisch spreken, af te maken’. Dat klopt niet. Wel was er een incident waarbij één geëmotioneerde journalist een gecontesteerde uitspraak deed waarvoor zowel hij als de zender zich excuseerde.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er liggen geen patiënten met vaccinbijwerkingen in Luiks universitair ziekenhuis Volgens de website Wakker Nieuws heeft het Centre Hospitalier Universitaire de Liège in een brief aan politici gezegd dat er op zijn afdeling intensieve zorgen enkel mensen tussen de 40 en 60 jaar liggen met bijwerkingen van hun derde coronavaccin. Het ziekenhuis, dat geen weet heeft van de e-mail, ontkent dat formeel. Het blijkt te gaan …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 80 procent van de leerkrachten stemt niet ‘centrum tot extreemlinks’ ‘Minstens 80% van de leraren stemt centrum tot extreemlinks’, zo tweette Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang). Maar dat is overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen dodelijke schietpartij tussen twee groepen migranten in Hamburg Op sociale media circuleert een video die een recente schietpartij in Hamburg zou laten zien tussen twee ‘groepen migranten’. Het gaat echter om een schietpartij in Duisburg waarbij volgens de politie ‘de motorbende Hells Angels en een Turks-Arabische misdaadbende’ betrokken waren. Het politieonderzoek loopt nog. Dat er meerdere doden zouden zijn gevallen, klopt alvast niet. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs van verkiezingsfraude tijdens de Franse presidentsverkiezingen Online circuleert een video waarop zou te zien zijn hoe de Franse politie verkiezingsfraude met stembiljetten voor Marine Le Pen probeert te te verduisteren. Dat klopt niet. De video toont een protestactie van twee Franse organisaties die de banden tussen Le Pen en het Kremlin aanklaagden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen opnames van een anti-Israëlische propagandavideo Online circuleert een video waarin we de opnames zouden zien van een Palestijnse propagandavideo die Israel in een slecht daglicht zou willen stellen. Dat klopt niet. Het gaat om een achter-de-schermenvideo, gemaakt tijdens opnames voor de Palestijnse kortfilm Empty Place. Regisseur Awni Eshtaiwe baseerde zich voor de film op waargebeurde feiten.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, twee derde van het Europese graan wordt gebruikt als dierenvoer ‘Twee op drie Europese granen worden gebruikt als voeder voor dieren’, lezen we in een artikel van Bond Beter Leefmilieu. Dat cijfer is afkomstig van de Europese Commissie, en volgens specialisten klopt het. Op 6 mei verschijnt op de website van Bond Beter Leefmilieu (BBL) een artikel met als titel 'Zorgt voedselcrisis voor ommezwaai richting …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, mensen met een BMI van 27 leven niet per definitie langer ‘Het staat vast dat mensen met een BMI van 27 het langst leven’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. Maar dat moet ernstig genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er circuleert geen SM-seksvideo van de Amerikaanse president Joe Biden Op sociale media doen geruchten de ronde dat een gewelddadige seksvideo van de Amerikaanse president Joe Biden zou zijn verschenen. Dat klopt niet. Er gaat wel een video rond met expliciete beelden waarin de president te zien zou zijn, maar de man in de video is duidelijk niet Joe Biden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Pfizer zegt niet dat zijn coronavaccin niet veilig en effectief zou zijn Op sociale media wordt een screenshot gedeeld waaruit zou blijken dat het Pfizer/BioNTech-coronavaccin niet effectief en veilig genoeg zou zijn om een permanente goedkeuring te krijgen. Het screenshot komt uit een - verkeerd begrepen - document van BioNTech voor investeerders, waarin het bedrijf alle mogelijke investeringsrisico’s moet opsommen en om juridische redenen extra voorzichtig moet …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz is niet de kleinzoon van een SS-generaal Volgens berichten op Facebook en Telegram zou een SS-generaal de grootvader zijn van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Dat klopt niet. De vermeende verwantschap wordt door de Duitse regering formeel ontkend en in archieven is er geen spoor van terug te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, vrouwen hebben het gemiddeld moeilijker om te stoppen met roken ‘Stoppen met roken verloopt bij vrouwen vaak nog moeizamer’, lazen we in Plus Magazine. En dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, dit is een recente foto van een verschroeid lijk nabij Charkiv Op sociale media doet een foto van een lijk op een anti-tankobstakel de ronde. Volgens het bijschrift zou het gaan om een Russische soldaat ‘die levend in brand werd gestoken’ in Oekraïne. Onderzoek leert dat het om een recente foto uit Charkiv gaat. Of de man werd gemarteld en levend werd verbrand, valt op basis van online onderzoek niet te achterhalen, zo zeggen experten.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, leerlingen die school missen voor het Suikerfeest zijn niet onwettig afwezig Volgens Vlaams Parlementslid Sam van Rooy (Vlaams Belang) waren heel wat Antwerpse moslimleerlingen op 2 mei ‘ongewettigd afwezig wegens het Suikerfeest’. Dat klopt niet. Op de feestdagen van alle levensbeschouwelijke overtuigingen die door de Belgische grondwet zijn erkend, mogen leerlingen afwezig blijven.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Zelensky verbood elf politieke partijen Volgens berichten op sociale media zou de Oekraïense president Volodymyr Zelensky elf politieke partijen verboden hebben. Dat klopt. Zelensky verbood de partijen naar eigen zeggen vanwege hun vermeende banden met Rusland. De beslissing dateert van 20 maart, iets minder dan een maand na het begin van de Russische invasie in Oekraïne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video geeft niet aan dat Oekraïense soldaten de Russische slachtpartij in Boetsja in scène zouden hebben gezet Online circuleert een video waarin Oekraïense soldaten lijken verslepen die verspreid liggen in de straten van het Oekraïense stadje Boetsja. Sommige socialemediagebruikers zien in de beelden een bewijs dat de slachtpartij in het stadje door de Oekraïners geënsceneerd werd. Dat klopt niet. De soldaten controleerden de lijken op boobytraps.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze kaart toont niet alleen de 'schepen die offshore op laden en lossen van goederen wachten' voor de haven van Shanghai Een kaart op sociale media zou 'schepen weergeven die momenteel offshore wachten om te worden geladen en gelost' voor de haven van Shanghai. De Chinese miljoenenstad is momenteel in lockdown om het aantal coronabesmettingen in te dijken. De haven van Shanghai ondervindt daar inderdaad hinder van. Maar de kaart geeft een vertekend beeld. Ze bevat ook schepen die geen goederen moeten laden of lossen, zoals vissersboten, passagiersschepen en plezierjachten. Ook boeien staan op de kaart aangeduid.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze scène komt niet uit een Disneyfilm Online circuleert een seksueel getinte clip met tekenfilmfiguur Mickey Mouse in de hoofdrol. Volgens socialemediagebruikers zou het fragment afkomstig zijn uit een van de eerste Disneytekenfilms ooit. Dat klopt niet. Het gaat om een getrukeerde animatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: video met cocaïne op bureau van Zelensky is fake Op sociale media doet een filmpje de ronde waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky online vergadert, met naast hem op zijn bureau cocaïne en een bankkaart. Het blijkt te gaan om een video die Zelensky zelf online zette, waaraan later met beeldmanipulatie wit poeder werd toegevoegd.
