Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont niet hoe EU-politici uitbundig hun loon vieren Op Twitter circuleert een video waarin EU-politici uitbundig hun loon aan het vieren zouden zijn. Dat klopt niet. De beelden zijn gemaakt tijdens de laatste dag van het World Forum of Democracy 2021 en tonen EU-parlementsleden die dansen tijdens een concert van de Bosnische band Dubioza Kolektiv. Op sociale media wordt een video gedeeld van …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vaccinscepticus Robert F. Kennedy won geen rechtszaak bij het Amerikaanse Hooggerechtshof Online circuleert de bewering dat de Amerikaanse vaccinscepticus Robert F. Kennedy een rechtszaak bij het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten heeft gewonnen tegen ‘alle farmaceutische lobbyisten’. Het Hof zou hebben geoordeeld dat de mRNA-vaccins tegen covid-19 onherstelbare schade veroorzaken. Dat klopt niet. Zo’n rechtszaak heeft nooit plaatsgevonden. Het gaat om een vals bericht, dat Kennedy …
Factcheck Factcheck Factcheck: onvoldoende eenduidigheid over de evolutie van de gemiddelde leeftijd van kankerpatiënten ‘De gemiddelde leeftijd van kankerpatiënten wordt almaar lager’, zo stelde Ann Van den Broeck in Het Laatste nieuws. Maar die stelling moet stevig genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een blikje Coca-Cola is niet echt Online circuleert een foto van een blikje Coca-Cola waarop de boodschap ‘Probeer minder wit te zijn’ te lezen valt. De foto is echter getrukeerd. Het frisdrankbedrijf dat Coca-Cola produceert, heeft nooit blikjes met dergelijke boodschap op de markt gebracht. Op 4 augustus wordt een foto van een blikje Coca-Cola gepost in de Telegramgroep ‘De Gulden …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het aandeel van het transport in de CO2-uitstoot van voeding bedraagt gemiddeld 10 procent Minder dan 10 procent van de CO2-uitstoot van onze voeding komt van het transport, zegt docent klimaatgeschiedenis Pieter Boussemaere in Humo. Dat gemiddelde komt uit een studie van de Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek VITO. Andere experten betwisten dat er een algemeen percentage te plakken valt op die CO2-impact. Die varieert enorm per voedingsproduct, afhankelijk …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen echte foto van societyfiguur Ghislaine Maxwell met de rechter die de huiszoeking bij Trump goedkeurde Op Telegram circuleert een foto waarop te zien is hoe societyfiguur Ghislaine Maxwell, de ex-vriendin van zedendelinquent en miljardair Jeffrey Epstein, schijnbaar de voeten masseert van de Amerikaanse rechter Bruce Reinhart. Dat is de man die de huiszoeking goedkeurde die begin augustus plaatsvond in het buitenverblijf van voormalig Amerikaans president Donald Trump. De afbeelding blijkt …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Oekraïne graandepots in de Donbas in brand heeft gestoken Volgens een Russisch-Spaanse influencer zouden Oekraïense strijdkrachten in de Donbas graanopslagplaatsen in brand hebben gestoken. Daarvoor bestaat geen bewijs. Volgens verschillende betrouwbare nieuwsbronnen zijn Russische troepen verantwoordelijk voor het verbrande graan.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je slaapplaats heeft geen invloed op je slaapkwaliteit Volgens een artikel in de Nederlandse krant De Telegraaf zou je slaapplaats in bed invloed hebben op je slaapkwaliteit. Dat is kletskoek, zeggen wetenschappers.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Henry Kissinger deze uitspraak deed Online circuleert een vermeende uitspraak van voormalig Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger over verplichte vaccinatie. De man zou de uitspraak gedaan hebben tijdens een toespraak voor de ‘Raad voor Eugenetica van de Wereldgezondheidsorganisatie’. Zo’n raad bestaat echter niet. Woordvoerders van Kissinger ontkennen ook formeel dat de man ooit zo’n uitspraak zou hebben gedaan. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, studie bewijst niet dat er twintig keer meer mensen sterven van de kou dan van de hitte ‘Er sterven in het Westen twintig keer meer mensen van de kou dan van de hitte’, zegt politicus Jean-Marie Dedecker in een interview met Humo. Daarvoor bestaat geen bewijs. Dedeckers uitspraak blijkt gebaseerd op een verouderde en niet representatieve studie, die oorzakelijke verbanden suggereert waar er geen zijn. Op 16 augustus verschijnt in Humo een …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto's bewijzen niet dat chemtrails echt bestaan Op Telegram circuleren foto’s van piloten die poseren met stoffen badges waarop boodschappen zoals #TeamChemtrail en ‘Spray and Pray’ te lezen vallen. Verschillende socialemediagebruikers zien de foto’s als bewijs dat ‘chemtrails’ echt bestaan. Dat klopt niet. De foto’s werden uit hun humoristische context getrokken. Wat sommigen ‘chemtrails’ noemen zijn in realiteit condensatiesporen van vliegtuigen. Op …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, alcohol versterkt de schadelijke effecten van zonlicht ‘Wanneer je alcohol drinkt, verbrand je sneller’, zo lazen we in Het Laatste Nieuws. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Duits boekhoudkantoor geeft de voorkeur aan niet-gevaccineerde sollicitanten Volgens een Vlaamse Facebookpost zou een Duits boekhoudkantoor in zijn zoektocht naar nieuw personeel expliciet de voorkeur geven aan niet-gevaccineerde kandidaten. Dat is inderdaad wat het bedrijf schrijft in een vacature. Specialisten waarschuwen voor mogelijke inbreuken op de privacy- en discriminatiewetgeving. Op 25 juli plaatst een Vlaamse vrouw onderstaande post op Facebook (hier gearchiveerd). In …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 18 gram paddenstoelen per dag halveert de kans op kanker niet ‘Het eten van 18 gram paddenstoelen per dag is al voldoende om het kankerrisico met bijna de helft te verlagen’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar die conclusie is overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze dansvoorstelling vond niet plaats tijdens een NAVO-zitting Online circuleert een video van een experimentele dansvoorstelling die tijdens een bijeenkomst van de NAVO zou hebben plaatsgevonden. Dat klopt niet. Het gaat om een dansvoorstelling die plaatsvond tijdens de opening van het academiejaar 2017-2018 aan de Universiteit Gent. Op 27 juli tweet een man een korte video van een experimentele dansvoorstelling in een formele …
Factcheck Factcheck Factcheck: valse tweet van Tinne Van der Straeten circuleert opnieuw Volgens berichten van Nederlandse socialemediagebruikers zou de Belgische minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) hebben gezegd dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen. Dat heeft de minister nooit gezegd. Aan de oorsprong van het gerucht ligt een als grap bedoelde tweet die sommigen voor waar aannamen, en die nu …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er gingen vorig jaar subsidies naar paardenfluisteraars en bachbloesemtherapie In een filmpje op sociale media klaagt Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) aan dat de Vlaamse overheid ‘bizarre shit’ zoals bachbloesemtherapie of een opleiding tot paardenfluisteraar subsidieert. Dat klopt. Aan de voorbeelden in het filmpje van Vande Reyde gaf de Vlaamse overheid vorig jaar 7,5 miljoen euro uit. Op 2 augustus plaatst Vlaams …
Factcheck Factcheck Factcheck: bepaalde geuren en kleuren kunnen wespen aantrekken, maar maken hen daarom nog niet agressief ‘Draag geen parfum of felle kleuren. Daar kunnen wespen agressief van worden’, zo lazen we in Metro. Maar er is nuancering nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze pantservoertuigen werden niet ingezet tegen het boerenprotest in Nederland Een virale video van pantservoertuigen op een autosnelweg wekte bij veel mensen het vermoeden dat die voertuigen werden ingezet tegen het boerenprotest in Nederland. Dat klopt niet. De pantservoertuigen namen deel aan een oefening en werden tot op heden niet gebruikt tegen protesterende boeren.
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, fastfoodketen KFC maakt geen reclame die ‘kippetjes uit Oekraïne’ verwelkomt Op sociale media wordt een vermeende advertentie van restaurantketen KFC gedeeld waarin vrouwelijke vluchtelingen uit Oekraïne welkom worden geheten als ‘chicks’. Dat klopt niet. Het gaat om een internetgrap op basis van beeldmanipulatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: Maurits Vande Reyde (Open VLD) overdrijft bedrag dat naar ‘crazy subsidies’ gaat In een TikTok-filmpje klaagt Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) aan dat de Vlaamse overheid ‘bizarre shit’ zoals bachbloesemtherapie of een opleiding tot paardenfluisteraar subsidieert. Maar het bedrag van 40 miljoen euro dat Vande Reyde in zijn video vermeldt is een totaalbudget dat ook heel andere opleidingen omvat. Aan de voorbeelden in het filmpje, …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïens meisje dat volkslied zingt werd niet verwond door Russische bommen Op de sites van Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg verscheen een video van een meisje dat het Oekraïense volkslied zingt terwijl ze een gips krijgt. Haar verwonding zou veroorzaakt zijn door een ‘Russisch bombardement’. Dat laatste klopt niet. Ze viel met de fiets.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, coronavaccins maken geen slapende virussen wakker De coronavaccins kunnen slapende bacteriële infecties of virussen wakker maken, zegt een geschorste huisarts in het zomernummer van Psychologies Magazine. Voor die uitspraak bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs. In het zomernummer van Psychologies Magazine staat een interview met huisdokter Anne Fierlafijn (vanaf pagina 92), die door de Orde van Geneesheren voor twee jaar is geschorst. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Spaanse leger heeft geen ‘dodelijke chemtrails’ gesproeid Volgens een artikel op de website World Unity zou de Spaanse regering in het begin van de coronapandemie het leger de opdracht hebben gegeven om burgers vanuit vliegtuigen te bespuiten met ‘dodelijke chemtrails’. Dat klopt niet. Het ministerieel besluit waarop Worldunity die claim baseert, gaat over het ontsmetten van binnenruimtes via verneveling. In de groep …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, video toont geen schreeuwende politicus in het Europees Parlement Een video op Facebook en Telegram zou een schreeuwende politicus tonen tijdens een debat in het Europees Parlement over ‘energievoorbereidingen voor de winterperiode’. Dat klopt niet. We zien een filmprijsuitreiking in 2021 waarbij een acteur een lange schreeuw liet horen om zijn steun te betuigen aan de toenmalige burgerprotesten in Belarus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de acties van de Nederlandse boeren worden niet verzwegen in het Belgische nieuws Volgens een post in een populaire Facebookgroep zouden de Belgische media niet communiceren over de protestacties van de Nederlandse boeren. Dat klopt niet. Zowel op de openbare omroep als in kranten en tijdschriften wordt over de Nederlandse boerenprotesten bericht. Op 4 juli post een vrouw onderstaand bericht in de publieke Facebookgroep Boer en Burger Verenigd …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vaccins en boosters verzwakken ons immuunsysteem niet ‘Hoe meer vaccins en boosters, hoe meer ons immuunsysteem verzwakt’, kopt het zomernummer van Psychologies Magazine. De uitspraak komt uit een interview met een huisarts, maar blijkt niet wetenschappelijk onderbouwd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Congolese steunmanifestatie voor oorlog in Oekraïne Op het internet circuleert een videofragment waarin Congolezen met pancartes met een foto van Poetin manifesteren. De beelden zijn echt, maar in tegenstelling tot wat sommige internetgebruikers denken, gaat het niet om een Congolees steunprotest voor de oorlog in Oekraïne. De beelden werden gemaakt tijdens een protest in de Oost-Congolese stad Bukavu. De manifestanten protesteerden …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Californië laat geen 'abortus na de geboorte' toe Online circuleert de claim dat in de Amerikaanse staat Californië abortus toegelaten is tot na de geboorte. Dat klopt niet. Het gaat om een verkeerde interpretatie van een wetsvoorstel dat strafrechtelijke bescherming wil bieden aan vrouwen van wie het kind kort voor of na de geboorte ongewild is overleden. Op 24 juni post Open VLD …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er ligt geen twintig jaar tussen deze twee Franse weerkaarten Online circuleert een collage van twee Franse weerkaarten: een uiterst recente en een die schijnbaar al van 2002 dateert. Beide kaarten tonen hoge temperaturen maar de kaart uit 2022 is veel donkerder ingekleurd. Volgens het bijschrift toont dat aan dat er twintig jaar geleden minder zwaar getild werd aan hoge temperaturen dan vandaag. Maar de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen tractortransport richting Nederlandse landbouwprotesten Online circuleert een foto van een vrachtschip vol met tractors. Nederlandse socialemediagebruikers claimen dat die tractors een ‘versterking’ vormen voor de huidige Nederlandse boerenprotesten. Dat klopt niet. De foto toont een vrachtvervoer van John Deere-tractoren en werd voor het eerst online gepost in augustus 2020. De afbeelding heeft niets te maken met de huidige landbouwprotesten …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen brand in Vaticaanstad, maar in Romeinse autosloperij Volgens video’s op sociale media zou er recent een grote brand hebben gewoed in Vaticaanstad. Dat klopt niet. De beelden tonen een brand in een autosloperij op een tiental kilometer van Vaticaanstad op 9 juli.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, foto toont Servische minister naast gendarme met Russische “Z” op de helm Een virale foto zou de minister van Binnenlandse Zaken van Servië tonen naast iemand met een helm waarop het Z-teken van de Russische troepen staat. Dat klopt. De helmdrager blijkt een Servische gendarme. Het gaat om een echte foto genomen op 2 juli vlak bij de Servisch-Hongaarse grens.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Oekraïners in Wenen betrokken bij agressie tegen taxichauffeurs Een video van een gewelddadig incident in de straten van Wenen, waarbij inzittenden van een Oekraïense auto betrokken waren, wordt veelvuldig gedeeld op sociale media. Knack onderzocht de beelden, de context en de manier waarop ze werden verspreid.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de laadpunten voor elektrische auto’s op het Glastonbury Festival werden niet door dieselgeneratoren aangedreven Op sociale media gaat een foto viraal waarop de laadpunten voor elektrische auto’s op het Britse Glastonbury Festival te zien zijn. Die zouden, volgens de bijschriften bij de foto, worden aangedreven door een dieselgenerator. Dat klopt niet: het gaat om een generator die gevoed wordt met biobrandstof. Op 28 juni post iemand onderstaande foto op …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de elektriciteit op het hoofdpodium van het Glastonbury Festival kwam niet van dieselgeneratoren Volgens een wijdverspreid Facebookbericht zou het hoofdpodium van het Glastonbury Festival, waar milieuactiviste Greta Thunberg een speech gaf over de klimaatopwarming, van stroom zijn voorzien door dieselgeneratoren. Dat klopt niet: er werd uitsluitend biobrandstof gebruikt. Sinds 27 juni verschijnt op verschillende Facebookaccounts en Facebookpagina’s over de hele wereld onderstaande foto van klimaatactiviste Greta Thunberg, die …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen Russische generaal-majoor Eind vorige maand brachten verschillende Britse tabloids het verhaal van de Russische generaal-majoor Pavel. De man zou door Poetin uit zijn pensioen zijn teruggeroepen om te vechten in Oekraïne. De stukken werden steevast geïllustreerd met een foto van een zwaarlijvige Russische militair. Maar de man op de foto is niet generaal-majoor Pavel, blijkt uit onderzoek …
Factcheck Factcheck Factcheck: protest in Karakalpakstan bloedig onderdrukt, maar virale video kan rode kleurstof tonen In de Oezbeekse regio Karakalpakstan vonden de afgelopen dagen massaprotesten plaats, gericht tegen een grondwetswijziging die de regio haar autonomie zou ontnemen. In een virale video van dat protest kleurt een straat rood. Veel socialemediagebruikers geloven dat het gaat om bloed. Hoewel de protesten met harde hand werden onderdrukt, is daar geen bewijs voor. Het …
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt niet dat alle plantaardige oliën naast olijfolie slecht zijn voor het metabolisme ‘Gebruik alleen olijfolie. Andere plantaardige oliën zijn een ware ramp voor je metabolisme’, zo beweerde gezondheidscoach Anntje Peeters in Het Laatste Nieuws. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto werd niet genomen op een Madrileens anti-NAVO-protest Online circuleert een foto van wat een recent anti-NAVO-protest zou zijn. Dat klopt niet. De foto werd genomen op 23 maart 2022, tijdens een Madrileense manifestatie tegen de stijgende energieprijzen. Op Twitter en Facebook circuleert een foto die genomen zou zijn tijdens een anti-NAVO-protest in Madrid, afgelopen zondag 26 juni (hier en hier gearchiveerd). Wat …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, collage toont niet dezelfde sporthal voor en na raketinslag Op sociale media circuleert een collage die een zwembad in Oekraïne zou laten zien voor en na een raketinslag. Dat klopt niet helemaal. De foto van na de raketinslag toont een aanpalende polyvalente sporthal. De schade in het zwembad was beperkter.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van een boerenprotest toont een filmscène Online circuleert een foto die op een Nederlands boerenprotest genomen zou zijn. Dat klopt niet. De foto is een screenshot uit de Nederlandse film ‘Leve Boerenliefde’. Op 27 juni post een Nederlandse vrouw een foto die op een Nederlands boerenprotest zou genomen zijn (hier gearchiveerd). Op de foto zien we hoe enkele mannen in maatpak …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze fotocollage bewijst niet dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inhuurde tijdens een ziekenhuisbezoek Online circuleert een fotocollage die zou moeten bewijzen dat de Russische president Vladimir Poetin een figurant inzette tijdens een recent ziekenhuisbezoek. De man zou eerder ook al te zien geweest zijn als arbeider tijdens een fabrieksbezoek van Poetin. Dat klopt niet. Het gaat om twee verschillende mannen. Op 26 mei tweet een Oekraïense man twee …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen wasmachine in een Russische helikopter Online circuleert een foto van een neergestorte Russische helikopter. Volgens socialemediagebruikers zou er op de foto een wasmachine te zien zijn, die Russische soldaten hebben gestolen. Dat klopt niet. Het gaat om een koelingsonderdeel van de helikopter. Online circuleert een foto van wat een neergestorte helikopter zou zijn (hier gearchiveerd). Socialemediagebruikers denken dat er op …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, iemands handschrift vertelt niets over diens persoonlijkheid Die stelling lazen we onlangs in een interview met grafoloog Marie-Thérèse Christians in Het Nieuwsblad. Maar klopt dat wel?
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, meer cholesterol is niet beter voor de gezondheid ‘Hoe meer cholesterol in mijn bloed, hoe beter voor mijn gezondheid’, zegt een gezondheidstherapeut op Facebook. Dat klopt niet: uit alle studies blijkt dat een hoge cholesterolspiegel het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Op 29 april post ‘Sjarel Langenhove’ onderstaand bericht op Facebook (hier gearchiveerd). Zoals de man zelf aangeeft in een reactie onder …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïense vluchtelingen werden niet ‘uit Bulgaarse hotels gegooid wegens wangedrag’ Online circuleert een video waarin Oekraïense vluchtelingen te zien zijn die op straat staan met hun bagage. De Bulgaarse hotels waar ze verbleven, zouden de vluchtelingen eruit hebben gegooid, volgens sommigen wegens wangedrag. Dat klopt niet. Het gaat om mensen die naar een andere opvangplaats in het land werden overgebracht, zoals vooraf was gepland en …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, video toont geweld met dildo tegen ‘etnische Indiërs’ in Kiev uit 2021 Een video van een aanval op ‘etnische Indiërs met een dildo in Kiev’ wordt gretig gedeeld in India. Het bijschrift bij de video klopt ongeveer: het gaat inderdaad om een extreemrechtse amokmaker die geweld pleegt in de Oekraïense hoofdstad Kiev in oktober 2021. De slachtoffers zijn Roma. ‘Etnische Indiërs’ is dus een wat vreemde omschrijving. Maar het Romavolk is historisch wel afkomstig uit Noord-India.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze monoloog over 5G en corona komt niet van een ex-ceo van telecombedrijf Vodafone Een monoloog van een ‘ex-ceo van Vodafone’ over de vermeende link tussen 5G en het coronavirus duikt opnieuw op. De man in kwestie is echter geen ex-ceo van het telecombedrijf. Hij is een priester uit Luton die korte tijd een lage verkoopfunctie had bij het bedrijf. Zijn uitspraken missen bovendien wetenschappelijke fundering.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto van een festivalweide vol afval werd niet genomen na een speech van milieuactiviste Greta Thunberg Online circuleert een foto van het terrein van het Britse festival Glastonbury, dat vol ligt met afval. De foto zou genomen zijn vlak na de speech van milieuactiviste Greta Thunberg. Dat klopt niet. Het gaat om een foto die in 2015 werd genomen.
