Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen brand ‘in een van de grootste Europese chemiefabrieken’, maar een brandende salamifabriek Op Twitter circuleert een video van een brand in Verona. Het zou gaan om ‘een van de grootste chemiefabrieken van Europa’ die in lichterlaaie staat. Dat klopt niet. We zien de recente brand van een salamifabriek in Italië.
Factcheck Factcheck Factcheck: geslagen, aangereden en in het gezicht geschoten door Iraanse politie [RECONSTRUCTIE] Iraanse parlementsleden bestempelden een video van buitensporig politiegeweld als een vervalsing. Knack onderzocht de beelden waarin een man wordt geslagen, aangereden en in het gezicht geschoten. De video is echt. Het slachtoffer overleefde. Waarschuwing: harde beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Greta Thunberg negeert de treinramp in Ohio niet Een meme stelt dat klimaatactiviste Greta Thunberg zich niet zou uitlaten over de treinramp in Ohio waarbij chemicaliën lekten. Dat klopt niet. Via haar Twitteraccount communiceerde ze al meermaals over de ramp.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat dieren aardbevingen kunnen voorspellen Onmiddellijk na de verwoestende aardbeving in Turkije en Syrië doken video's op waarin dieren de ramp leken te voorspellen. Wetenschappers vonden tot nu toe echter geen sluitend bewijs dat dieren aardschokken ruim op voorhand kunnen voelen aankomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Ierse overheid verspreidde geen flyer met uitgaansverbod voor meisjes Op sociale media worden foto’s gedeeld van een flyer die stelt dat Ierse meisjes ‘s avonds binnen moeten blijven, omdat ‘nieuwkomers de Ierse culturele normen nog niet gewoon zijn’. De flyer zou zijn verspreid door de Ierse overheid. Dat klopt niet. Het gaat om een vervalsing.
Factcheck Factcheck Factcheck: nepvideo met speech van Biden over ufo’s maakt gebruik van nagebootste stem Op Twitter en TikTok doet een video de ronde van Joe Biden die een persconferentie geeft over ufo’s boven het Amerikaanse grondgebied. De video is nep. De stem van de Amerikaanse president werd nagebootst. Mogelijk werd daarbij gebruik gemaakt van artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, 50 minuten lopen per week verkleint de kans op een hartaanval ‘Drie keer per week 17 minuten joggen reduceert risico op hartaanval met de helft’: dat lazen we in Flair. En het klopt, al is enige nuance nodig.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, reguliere media zwijgen treinramp in Ohio niet dood Een Twittervideo zou een treinramp in de Amerikaanse staat Ohio tonen die de reguliere media doodzwijgen. Dat laatste klopt niet. Over de ramp met een goederentrein vol chemicaliën in de gemeente East Palestine werd uitvoerig bericht bij nieuwsmedia in binnen- en buitenland.
Factcheck Factcheck Factcheck: dit artikel over ongevaccineerden werd niet gepubliceerd op wetenschapssite The Conversation Online circuleert een screenshot van een artikel waarin wordt gesteld dat ‘ongevaccineerden ons niet genoeg voor de gevolgen van de coronavacccins hebben gewaarschuwd’. Het artikel lijkt te zijn verschenen op de wetenschapssite The Conversation. Dat klopt niet: het artikel staat op een website die vooral clickbait publiceert.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen protest om ontslag Zelensky te eisen, maar manifestatie na moord op Slovaakse journalist Online circuleert een video van wat een Oekraïense manifestatie zou zijn om het ontslag van de Oekraïense president Zelensky te eisen. Dat klopt niet. De video is een compilatie van verschillende protesten die in 2018 en 2019 plaatsvonden in de Slovaakse hoofdstad Bratislava. Aanleiding voor de manifestaties was de dubbele moord op de Slovaakse journalist Ján Kuciak en zijn vriendin Martina Kušnírová.
Factcheck Factcheck Factcheck: bepaalde insecten mogen aan voeding worden toegevoegd, maar niet ‘stiekem’ Volgens berichten op sociale media mogen voedingsproducenten voortaan ‘stiekem’ insecten in hun producten verwerken. Het klopt dat de door de Europese Unie goedgekeurde insectensoorten in voedingsproducten verwerkt mogen worden. Maar die insecten moeten altijd uitdrukkelijk vermeld worden in de ingrediëntenlijst.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen beelden van de recente aardbeving in Turkije Online circuleren beelden waarvan socialemediagebruikers menen dat ze de recente Turks-Syrische aardbeving tonen. Dat klopt niet. Het gaat om beelden van de aardbeving in de Turkse stad Izmir die op 30 oktober 2020 plaatsvond.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat video met ‘bodybag’ in Rusland te linken is aan vaccins Een Russische TikTok-video van een vermeende bodybag werd meer dan 700.000 keer bekeken. Toen die video opdook in Argentinië, werd hij in verband gebracht met coronavaccins. Knack hielp Argentijnse factcheckers bij hun onderzoek, maar kon geen bewijs vinden dat de beelden verband houden met een vaccinatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: koolstofstokken om leidingwater te zuiveren zijn nutteloos Een advertentie voor ‘actieve houtskool’ claimt dat het product chloor, kwik, benzeen en bepaalde residuen van insecticiden en herbicide kan verwijderen uit drinkwater. Volgens specialisten klopt dat, maar zitten die stoffen helemaal niet in ons leidingwater.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video werd niet kort voor de Turks-Syrische aardbeving gemaakt Online circuleert een video van een vreemd verschijnsel in de lucht. De video zou in Turkije, net voor de aardbeving gemaakt zijn. Maar dat klopt niet. Het gaat om een oude video van de lancering van de Russische Sojoez-ruimtecapsule.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze reclameboodschap werd niet vertoond in hartje Berlijn Online circuleert een video van een antioorlogsvideo die in hartje Berlijn zou zijn vertoond. Dat klopt niet. De video is gemanipuleerd en toont in de originele versie reclame voor een Londense kunstorganisatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: duiven lossen bij een huwelijk kan bij wet verboden zijn, maar niet altijd ‘Duiven lossen bij huwelijksplechtigheid is bij wet verboden’: dat stelde Gents schepen Isabelle Heyndrickx (CD&V). En het klopt deels.
Factcheck Factcheck Factcheck: nepaccount over ‘Turks aardbevingsnieuws’ ontmaskerd Een video die een instortend gebouw zou laten zien tijdens de recente aardbeving in Turkije, toont in werkelijkheid de afbraak van een gebouw in Saudi-Arabië. De Twitteraccount die de misleidende video verspreidde, had voor de aardbeving nauwelijks volgers en is verbonden aan een webshop die gadgets verkoopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze video toont een instorting na de recente aardbeving in Turkije Op Twitter worden beelden gedeeld van een flatgebouw dat instort. Volgens het bijschrift werd de video gemaakt in Turkije, na de recente aardbeving daar. Heel wat twitteraars twijfelen daaraan en denken dat de beelden ouder zijn. Maar ze zijn wel degelijk na de recente aardbeving gemaakt.
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, deze video toont niet de recente aardbeving in Turkije Op Twitter werd een video van een instortend gebouw al meer dan een half miljoen keer bekeken. De beelden worden in verband gebracht met de recente aardbeving in Turkije. Ze tonen echter een gebouw dat instortte in de Amerikaanse staat Florida in 2021.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, arrestatie van Greta Thunberg was niet fake Op sociale media gaat een video viraal die de ‘fake arrestatie’ van Greta Thunberg in het Duitse dorp Lutzerath zou tonen. Die arrestatie was niet fake: Thunberg werd er samen met andere activisten opgepakt tijdens een demonstratie tegen de uitbreiding van een bruinkoolmijn. Dat is te zien in een reportage van Reuters, waaruit de virale video is geknipt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, je moet een herbruikbare plastic zak geen 1.000 keer hergebruiken voor zelfde CO2-uitstoot als wegwerpzakje ‘Er is al aangetoond dat je zo'n herbruikbare zak 1000x moet hergebruiken vooraleer de CO2 uitstoot gelijk is aan die van een wegwerpzakje’: dat tweette voormalig N-VA-Kamerlid Peter Dedecker. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van verpakking coronavaccin uit 2018 is bewerkt Op sociale media circuleren beelden waarop de verpakking te zien is van een coronavaccin dat zou geproduceerd zijn in 2018. Volgens coronasceptici het bewijs dat de pandemie gepland was. Maar de beelden zijn bewerkt: de datum werd later toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat deze Amerikaanse tanks op weg zijn naar Oekraïne Online circuleren verschillende video’s van treintransporten met Amerikaanse pantservoertuigen. Volgens sommige socialemediagebruikers zou het transport naar Oekraïne op weg zijn. Maar daar is geen bewijs voor.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, insecten eten verhoogt de kans op kanker niet Berichten op sociale media stellen dat insecten die als voeding voor de mens worden aangeboden, stoffen bevatten ‘waar kankercellen graag gebruik van maken’. Maar er bestaat geen bewijs dat het eten van insecten de kans op kanker verhoogt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gewonde vrouw werd niet aangevallen door George Floyd Online circuleert een foto van een zwaar toegetakelde vrouw, die het slachtoffer zou zijn van een gewapende inbraak, gepleegd door Black Lives Matter-icoon George Floyd. Dat klopt niet. De vrouw op de foto is de Amerikaanse Andrea Sicignano. Zij werd in december 2018 na een avondje uit in Madrid mishandeld en verkracht, blijkt uit een Facebookgetuigenis van de vrouw zelf. De vrouw klaagde ondertussen het misbruik van haar foto’s bij de verspreiding van desinformatie aan.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Australische man belaagde niet 'de dokter die familielid een dodelijk covidvaccin had toegediend' Online circuleert een video waarin een man een koppel in een auto belaagt. Volgens het commentaar bij de video is de bestuurder van de auto een dokter die een familielid van de man een covid-19-vaccin zou hebben toegediend. Het familielid zou daarop overleden zijn. Voor die beweringen is echter geen bewijs. Dat de man die hij aanvalt een dokter is, of dat een familielid zou overleden zijn ten gevolge van een vaccinatie tegen covid-19, is evenmin bewezen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, de druk op de spoeddiensten is fors hoger dan voor de coronacrisis In een interview met Humo zegt een Antwerpse spoedarts dat de druk op de spoeddiensten sinds corona met 20 procent is toegenomen. Dat klopt grofweg: in vergelijking met 2019 noteren de ziekenhuizen waarover wij cijfers hebben een stijging van het aantal spoedpatiënten die oploopt tot 23 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, modebedrijf Hugo Boss schenkt geen 100.000 militaire uniformen aan Oekraïne Volgens socialemediaposts zou het Duitse kledingmerk Hugo Boss 100.000 militaire uniformen aan het Oekraïense leger doneren. Dat klopt niet. Het modebedrijf bevestigt dat het om nepnieuws gaat.
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen pikante voeding en overlevingskans, maar met veel nuance ‘Langer en gezond leven met pikante voeding’: dat kopte ABC Gezondheid. Het klopt deels, maar moet sterk genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, één op de vijf vrouwen krijgt te maken met partnergeweld Volgens Het Nieuwsblad zou één op vijf vrouwen te maken krijgen met partnergeweld. Een Knack-lezer trekt dat cijfer in twijfel, maar het klopt, zo blijkt uit verschillende Europese en Belgische onderzoeken. In ons land krijgt volgens een studie uit 2017 zelfs één op drie vrouwen ooit te maken met een of andere vorm van partnergeweld.
Factcheck Factcheck Factcheck: TikTok-account ‘politie Elsene’ is fake Op TikTok circuleert een video van een auto van de stad Brussel die verkeerd geparkeerd staat. De video lijkt afkomstig van een officiële account van de Brusselse politie, maar dat klopt niet. Het gaat om een nepaccount die onderzocht wordt door de lokale recherche.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU zegt niet dat je slechts 45 gram insecten per keer mag eten Volgens berichten op sociale media zou de EU hebben vastgelegd dat je slechts 45 gram insecten per keer zou mogen eten. Dat klopt niet: er is geen EU-regelgeving die dat zegt. De socialemediaberichten baseren zich op onjuiste informatie van een Nederlandse website met voedingsadvies, die ondertussen is verwijderd.
Factcheck Factcheck Factcheck: er is een verband tussen meer masturberen en minder kans op prostaatkanker * Wie zei het?Seksuologe Michelle Hufkens in Goed GevoelIs het waar?Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een associatie is tussen geregeld ejaculeren -- onder meer door masturbatie -- en een verlaagd risico op prostaatkanker. We beoordelen de stelling dus als waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze poster over stikstofvoetafdruk komt niet van het WEF Op Twitter circuleert een poster met het logo van het Wereld Economisch Forum (WEF) die reclame lijkt te maken voor een ‘Programma ter vermindering van de stikstofvoetafdruk’. Maar de afbeelding is bewerkt en komt niet van het WEF. Bovendien beschikt het WEF niet over een dergelijk programma.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen pakje mensenvlees Op sociale media circuleert een foto van wat volgens socialemediagebruikers een pakje mensenvlees zou zijn. Maar het product op de foto is nep en maakt deel uit van Obvious Plant, een humoristisch project van de Amerikaanse komiek Jeff Wysaski.
Factcheck Factcheck Factcheck: oproep om hond aan leiband te houden komt niet van vermelde moslimorganisatie of stadsbestuur Online circuleert een foto van een flyer waarin hondenbaasjes worden opgeroepen om hun huisdieren aan de leiband te houden, uit respect voor moslims. Veel socialemediagebruikers denken dat het gaat om een officiële flyer van het Canadese stadje Pitt Meadows en de Amerikaans-islamitische belangenorganisatie CAIR. Dat klopt niet. De flyer werd in 2017 door onbekenden verspreid in een hondenpark in Pitt Meadows.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, krekelmeel is toegelaten binnen de Europese Unie Op Telegram en Facebook circuleert de bewering dat de Europese Unie het gebruik van krekelmeel in voedselbereidingen zou toestaan. Dat lokt bij veel socialemediagebruikers ontstelde reacties uit. Op 3 januari keurde de Europese Commissie de vermarkting van het product inderdaad goed.
Factcheck Factcheck Factcheck: investeren in natuurparken loont, maar rendement moeilijk te berekenen ‘Eén euro investeren in grote natuurgebieden levert tien euro op voor de lokale samenleving': dat zei Ignace Schops op Radio 1. Dat cijfer blijkt moeilijk hard te maken, maar dat investeren in natuurparken loont, staat vast.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recent Belgisch geweld tegen hulpdiensten Op sociale media wordt een filmpje gedeeld waarin geweld te zien is tegen ambulanciers. Volgens sommige socialemediagebruikers zijn de beelden onlangs in België opgenomen, maar dat klopt niet: het gaat om een opname die in 2019 in Hongkong werd gemaakt.
Nieuws Nieuws Factcheck: geen bewijs dat voedingsproducten sinds de middeleeuwen niet stegen qua prijs ‘De prijs van sommige voedingsproducten is niet gestegen sinds de middeleeuwen’: dat zei Pierre-Alexandre Billiet, ceo van retailorganisatie Gondola op Radio 2. Voor die stelling is echter geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen oude eindejaarstraditie Op het internet circuleert een zwart-witfoto waarop vijf vrouwen knielen voor evenveel mannen. De vrouwen zouden op die manier vergiffenis vragen aan hun mannen en het zou gaan om een oude eindejaarstraditie, volgens het bijschrift bij de foto. Maar geen enkele geloofwaardige bron kan het bestaan van zo’n traditie bevestigen.
Factcheck Factcheck Factcheck: lage cholesterol heeft geen bewezen negatieve effecten op je gezondheid Op Facebook circuleert een post waarin zes negatieve gevolgen voor de gezondheid worden toegeschreven aan een te lage cholesterolwaarde. Maar daar is geen bewijs voor, zeggen experten.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Amerikaanse bijsluiters van mRNA-vaccins tegen corona zijn alleen online te raadplegen Een video die online circuleert stelt dat de papieren bijsluiters van de mRNA-coronavaccins in de Verenigde Staten met opzet blanco worden gelaten. Dat klopt, en het is een gevolg van de Amerikaanse wetgeving die van toepassing is op de coronavaccins van Moderna, Pfizer & Johnson&Johnson. Vaccinproducenten zijn in de Verenigde Staten verplicht om online brochures …
Factcheck Factcheck Factcheck: er is geen bewijs voor bewering dat WEF miljoenen honden en katten zou willen afslachten Volgens berichten op sociale media zou het World Economic Forum (WEF) plannen hebben om huisdieren uit te roeien in de strijd tegen de klimaatverandering. Als bron voor die stelling wordt verwezen naar een artikel van de Amerikaanse nieuwszender CNN. Het bewuste artikel stelt dat echter helemaal niet, en bevat ook geen enkele verwijzing naar het WEF.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze gevangene groef niet vijf jaar lang een tunnel om uiteindelijk bij zijn bewakers uit te komen Op sociale media circuleert een afbeelding van een Braziliaanse gevangene die om te ontsnappen vijf jaar een tunnel zou hebben gegraven om dan bij zijn bewakers uit te komen. Dat klopt niet. De foto is echt en dateert uit 2012, maar het ging om een gat dat werd gemaakt om te ontsnappen en geen tunnel waaraan vijf jaar werd gewerkt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen bewijs dat het ‘Entovirus’ in 2025 op de wereld losgelaten zou worden Op sociale media circuleren berichten over een nieuw virus dat gepland zou zijn voor 2025. Daarvoor is geen bewijs. Als vermeend bewijs wordt een screenshot aangedragen van een fictief scenario voor een pandemie-oefening aan het Johns Hopkins Center for Health Security.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video is geen bewijs dat Zelensky een bezoek aan Bachmoet in scène zou hebben gezet Online circuleert een video van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky die zou moeten bewijzen dat hij zijn recente bezoek aan de Oekraïense stad Bachmoet in scène zou hebben gezet. De video zou namelijk opgenomen zijn in Charkiv. Dat klopt niet. De gedeelde video toont Zelensky tijdens een bezoek aan de Oekraïense stad Boetsja begin april. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen Peruaans protest tegen 'een globalistische staatsgreep van het WEF' Op sociale media circuleert een video van wat een Peruaans protest zou zijn tegen ‘een globalistische staatsgreep van het WEF’. Dat klopt niet. De beelden tonen een protest tegen de nieuwe Peruaanse regering onder leiding van de nieuwe president Dina Boluarte. Op 20 december post een Nederlandstalige man een video waarin een manifestatie in Peru …
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van het echtpaar Biden en Volodymyr Zelensky is gemanipuleerd Naar aanleiding van het bezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan de Verenigde Staten gaat een bewerkte foto van Zelensky, zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden en de Amerikaanse first lady Jill Biden viraal.
